28 มิ.ย. 2020 เวลา 11:20
'ไส้เดือน'คุณค่าต่ำต้อย!! แต่สละทำสิ่งที่คนรังเกียจ
หลายปีที่ผ่านมา ผมได้ยินเรื่องน่าเศร้าใจเกี่ยวกับ “การฆ่าตัวตาย” อยู่บ่อยๆ ผมรู้สึกตกใจกับข้อมูลจากกรมสุขภาพจิตที่เปิดเผยว่า ในช่วงปี 2540-2558 คนไทยวัย 10-29 ปี ฆ่าตัวตายถึง 26,162 คน และวัย 30-49 จำนวน 38,948 คน ทั้ง 2 กลุ่มมีจำนวนการฆ่าตัวตายสูงที่สุด เมื่อเปรียบเทียบกับช่วงวัยอื่นๆ
ในปี 2558 สาเหตุที่ฆ่าตัวตายสูงสุด เกิดจาก “ความวิตกกังวล” ด้วยครับ มองเปลี่ยนมุมในวันนี้ ผมอยากจะเปรียบเทียบมุมหนึ่งของ “จิตใจมนุษย์” กับ “ไส้เดือน” ซึ่งอาจจะเป็นประโยชน์ในการช่วยลดอัตราการฆ่าตัวตาย และปัญหาอื่นๆ ในสังคมไทยครับ
ไส้เดือนเป็นสัตว์ที่คนส่วนมากรังเกียจ ด้วยรูปลักษณ์ที่ไม่ชวนมอง ประกอบกับเป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ใต้ดินดูแล้วสกปรก สำหรับบางคนไส้เดือนเป็นเพียงสิ่งน่าขยะแขยงต้องกำจัดทิ้ง แต่สำหรับบางคนไส้เดือนเป็นสิ่งมีค่า ที่สามารถเพาะเลี้ยงเป็นอาชีพ หาเลี้ยงปากท้องได้เลยนะครับ ทั้งยังมีความสำคัญอย่างมากต่อระบบนิเวศ ทำหน้าที่สำคัญย่อยอินทรียสารในดิน ช่วยพรวนดินให้มีช่องว่างที่จะเพิ่มปริมาณออกซิเจน ส่งผลดีต่อการเพาะปลูกเป็นอย่างมากครับ
แม้แต่มูลไส้เดือน ที่เกิดขึ้นจากการที่ไส้เดือนกินสิ่งสกปรกใต้ดินนั้น มูลของมันถูกใช้ในการผลิตปุ๋ยหมักและน้ำหมักชีวภาพ และนอกจากนี้แล้วไส้เดือนยังเป็นที่นิยมอย่างยาวนาน ในการใช้เป็นเหยื่อตกปลา
แล้วไส้เดือนเกี่ยวข้องอย่างไรกับจิตใจของมนุษย์เราละครับ??? เช้าวันหนึ่งหลังจากฝนตกหนักมาทั้งคืน เด็กชายคนหนึ่งออกไปเล่นนอกบ้าน และกำลังขุดคุ้ยอะไรบางอย่างจากพื้นดิน เมื่อแม่ของเขาเห็นก็รีบเดินไปดูว่า ลูกชายกำลังทำอะไรอยู่ ปรากฏว่าลูกชายกำลังเล่นไส้เดือนอยู่ครับ แม่จึงรีบบอกลูกชายให้ทิ้งไส้เดือนสกปรกในมือไป โดยไม่ได้อธิบายว่าไส้เดือนมีประโยชน์อย่างไร
เคยลองสังเกตดูไหมครับว่า หลายๆ ครั้งเรามักจะรังเกียจความยากจน เด็กที่ผลการเรียนไม่ดี มักจะไม่เป็นที่โปรดปรานของครู คนที่หน้าตาไม่ดีหรือแต่งกายสกปรก มักไม่เป็นที่ยอมรับ หากเด็กชายคนนี้มีผลการเรียนไม่ดี และคบกับเพื่อนเกเรติดเกมหรือสูบบุหรี่ แน่นอนว่าครูที่โรงเรียนก็คงจับตาดูเด็กทั้ง 2 คน
เมื่อเขาพาเพื่อนไปที่บ้าน แม่ก็คงเห็นว่าเด็กทั้งคู่เอาแต่เล่นเกมและแอบสูบบุหรี่ แม่ก็คงไม่พอใจและเกลียดชังลูกและเพื่อนของลูก เมื่อเพื่อนรู้ว่าแม่ไม่ชอบ เขาก็คงไม่พอใจเด็กชาย แล้วเด็กชายคนนี้จะอยู่ที่ไหนอย่างมีความสุขได้ครับ เขาจะหันหน้าไปพึ่งใครได้
เด็กชายที่เหมือนไส้เดือนสกปรกตามตัวอย่างที่ผมยกมานี้ เขามีตัวตนอยู่จริงนะครับ เพราะความทุกข์และปัญหาในชีวิต ผลักดันให้เด็กคนนี้ลองใช้ยาเสพติด เขากลายเป็นโรคซึมเศร้า และได้จบชีวิตของตัวเองในวัย 23 ด้วยการกระโดดตึกเมื่อ 4 ปีก่อน เมื่อผมได้เห็นสภาพตอนที่เขาเสียชีวิต ผมรู้สึกขอโทษและเสียใจกับเขามากๆ ครับ
ผมไม่ได้ยินเสียงของความทุกข์ทรมานในใจของเด็กคนนี้ เป็นเพราะหูผมหนวก ในหูผมมีแต่เสียงที่ตัดสินว่าเด็กคนนี้ไม่ผ่านมาตรฐานตามที่สังคมกำหนดไว้ คนรอบข้างรวมทั้งตัวผมต่างคิดว่า เขาเป็นเพียงไส้เดือนสกปรก ไม่มีใครอยากจะฟังในสิ่งที่เขาคิดหรือพูดอย่างตั้งใจจริง ไม่มีใครยอมรับเขาด้วยความรัก
ผมมองเห็นว่า ไส้เดือนทำหน้าที่ของมันอย่างเต็มที่ มันกินสิ่งสกปรกใต้ดินและสร้างสารอาหารแก่ต้นไม้ ชีวิตของเด็กคนนี้เองก็ได้ให้บทเรียนอันมีค่านี้แก่เราทุกคน เขาต้องกินและพบเจอกับความเจ็บปวดมากมายในชีวิตอันแสนสั้น แต่ความตายของเขาไม่สูญเปล่าครับ ได้สอนบทเรียนอันยิ่งใหญ่ให้กับเรา
แน่นอนว่าปัญหาในสังคมเกิดขึ้นจากปัจจัยหลายๆ อย่าง แต่ตัวเราเองที่ตัดสินคนอื่นว่า เป็นคนที่บกพร่อง มีแต่ข้อเสีย ทำตัวไม่ดี ชอบสร้างปัญหา ซึ่งเหมือนกับการมองคนเหล่านี้ว่าเป็นไส้เดือน ถ้าเราเป็นเช่นนี้ เราก็คงต้องยอมรับว่าเราเองก็มีส่วนผิดด้วยเหมือนกัน ตัวเราเองก็เป็นส่วนหนึ่งที่สร้างบาดแผลให้กับพวกเขา ดั่งสุภาษิตเกาหลีที่กล่าวไว้ว่า “ถ้าเหยียบไส้เดือน ไส้เดือนก็ดิ้น” ซึ่งหมายถึงว่า แม้แต่ไส้เดือนสกปรกตัวเล็กๆ มันก็มีความรู้สึกเจ็บปวดครับ
คนในสังคมมักมีจิตใจที่ดูถูกคนที่ต่ำต้อยกว่า อย่างเช่น คนมักรังเกียจคนที่ทำงานกรรมกร ไร้การศึกษา ดูไม่น่าไว้วางใจ แต่หากไม่มีพวกเขา การพัฒนาทางเศรษฐกิจก็อาจจะล่าช้าออกไปอีก ลองจินตนาการดูสิครับว่าคนเก็บขยะหยุดทำงานพร้อมกันทั้งประเทศแค่หนึ่งวัน บ้าน ถนน หรือที่ทำงานของคุณจะเป็นอย่างไร หรือหากไม่มีคนทำงานโรงงานรองเท้า เสื้อผ้า คราวนี้คนรวย คนเก่งก็ต้องลำบาก จะเอารองเท้าเสื้อผ้าที่ไหนใส่
เพราะมีไส้เดือนอยู่ ต้นไม้จึงออกพืชผลงดงามได้ เพราะมีคนที่เรามองว่าต่ำต้อยอยู่ในสังคม และเสียสละยอมทำในสิ่งที่เรารังเกียจและเห็นว่าสกปรก เราจึงได้อยู่อย่างสะอาดสะอ้านและสะดวกสบาย การมีตัวตนของคนทุกระดับในสังคม ซึ่งล้วนแล้วแต่เชื่อมโยงสัมพันธ์กัน จิตใจที่ขอบคุณและเคารพในกันและกัน จึงเป็นเหมือนกาวที่จะสมานความแตกแยกในสังคม และคืนสันติสุขให้แก่สังคมได้.
ขอบคุณภาพประกอบบางส่วนจาก : jobs-manman , www.vcharkarn.com/
โฆษณา