ใครเป็น #คนแต้จิ๋ว บ้าง บอกกันหน่อย
แต้จิ๋ว เป็นชื่อเมืองทางตะวันออกเฉียงเหนือทางมณฑลกวางตุ้ง ติดกับมณฑลฮกเกี้ยน เดิมเมืองนี้กว้างใหญ่ครอบคลุมเมืองจางโจวมณฑลฮกเกี้ยน เหมยโจว (ถิ่นจีนแคะ) และบางส่วนของฮุ่ยโจว มณฑลกวางตุ้ง
ต่อมาพื้นที่ถูกแบ่งให้เมืองอื่นซึ่งตั้งขึ้นทีหลัง จนถึงพ.ศ. 2281 รัชกาลเฉียนหลง ราชวงศ์ชิง
เมืองแต้จิ๋วมีชื่อทางการว่า เตี่ยจิวฮู่ (เฉาโจวฝู่) มีพื้นที่ปกครอง 9 อำเภอคือ เตี่ยอัง (เฉาอัน) เหยี่ยวเพ้ง (หราวพิง) เท่งไฮ้ (เฉิงไฮ่) เตี้ยเอี๊ย (เฉาหยาง) กิ๊กเอี๊ย (เจียหยาง) โผวเล้ง (ผู่หนิง) ฮุ่ยไล้ (ฮุ่ยไหล) ฮงสุน (เฟิงซุ่น) ตั้วโปว (ต้าปู)
สองอำเภอหลังนี้เป็นถิ่นจีนแคะ แต่แต้จิ๋วปกครอง ตัวเมืองแต้จิ๋วอยู่ที่อำเภอเมืองเตี้ยอัน จึงถือสำเนียงของอำเภอนี้เป็นภาษาแต้จิ๋วมาตรฐานมานานนับร้อยปี
ส่วนซัวเถา (ซ่านโถว) เดิมเป็นหมู่บ้านชาวประมงในอำเภอเท่งไฮ้ จน ถึงพ.ศ. 2404 จึงเปิดซัวเถาเป็นท่าเรือตามสนธิสัญญาเทียนสินที่จีนทำกับอังกฤษเมื่อ พ.ศ. 2401 ซัวเถาจึงเป็นศูนย์กลางการค้าและเจริญเรื่อยมา จนแยกเป็นอำเภออิสระจากอำเภอเท่งไฮ้แล้วกลายเป็นศูนย์กลางการปกครองถิ่น แต้จิ๋วทั้งหมดด้วย
ปัจจุบันจึงนิยมเรียกถิ่นนี้ว่า “แต้ซัว” หรือ “เตี่ยซัว” ภาษาแต้จิ๋วก็เรียกว่า “เตี่ยซัวอ่วย (เฉาซ่านฮั่ว)”
ปัจจุบันถิ่นแต้ซัวแบ่งเป็น 3 จังหวัด หรือ 3 เมือง คือจังหวัดกิ๊กเอี๊ยปกครองอำเภอกิกตัง (เจียตง) กิกไซ (เจียซี) โผวเล้ง (ผู่หนิง) ฮุ่ยไล้ (ฮุ่ยไหล)
จังหวัดแต้จิ๋วปกครองอำเภอเตี้ยอันและเหยี่ยวเพ้ง
จังหวัดซัวเถาปกครองอำเภอหน่ำอ่อ (หนันเอ้า) เท่งไฮ้ เตี้ยเอี๊ย และมีเขตตัวเมืองของจังหวัดทั้ง 3 อีกต่างหาก
ฉะนั้นถิ่นเตี้ยซัวทั้งหมดจึงประกอบไปด้วยตัวเมืองซัวเถา แต้จิ๋ว กิ๊กเอี๊ย และอำเภออีก 9 อำเภอ รวมเป็น 3 เมือง 9 อำเภอ
ส่วนอำเภอฮงสุนและตั้วโปว ตัดไปอยู่กับจังหวัดเหมยโจวเพราะพูดภาษาจีนแคะเหมือนกัน
ถิ่นแต้จิ๋วหรือแต้ซัว มีความเป็นมายาวนาน อำเภอกิ๊กเอี๊ยตั้งเมื่อพ.ศ. 432 ในรัชกาลฮั่นอู่ตี่ มีเขตปกครองกว้างใหญ่กว่าถิ่นแต้ซัวในปัจจุบัน ต่อมา พ.ศ. 874 ราชวงศ์จิ้นตะวันออกแยกพื้นที่ส่วนหนึ่งอำเภอกิ๊กเอี๊ยตั้งอำเภอไหเอี๊ย (ไห่หยาง) ซึ่งต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นเตี้ยอัน พ.ศ.956 ตั้งเมืองหงีอันกุ๋น (อี้อันจวิ้น) ซึ่งเปลี่ยนชื่อเป็นเตี่ยจิวหรือแต้จิ๋วเมื่อ พ.ศ. 1134 สมัยราชวงศ์สุย หลังจากนั้นก็ตั้งอำเภออื่นๆ อีกแต่พื้นที่ของแต้จิ๋วกลับเล็กลงเพราะบางอำเภอไปขึ้นกับจังหวัดอื่น จนถึงพ.ศ. 2281 แต้จิ๋วเหลือ 9 อำเภอ เป็นที่รับรู้กันทั่วไปมาช้านาน จนถึงพ.ศ. 2534 จึงแบ่งเป็น 3 เมือง 9 อำเภอสืบมาจนปัจจุบัน
ปีที่ตั้งอำเภอต่างๆ มีดังนี้
เมืองกิ๊กเอี๊ย (เจียหยาง) เก่า ซึ่งต่อมาแยกเป็นอำเภอต่างๆ พ.ศ. 432 อำเภอไหเอี๊ย (ไห่หยาง) หรือเตี้ยอัน (เฉาอัน) พ.ศ. 874 อำเภอเตี๊ยเอี๊ย (เฉาหยาง) พ.ศ. 956 เหยี่ยวเพ้ง (หราวผิง) พ.ศ. 2020 หุยไล้ (ฮุ่ยไหล) พ.ศ. 2067 เท่งไฮ้ (เฉิงไห่) และโผวเล้ง (ผู่หนิง) พ.ศ. 2106 หน่ำอ่อ (หนานเอ้า) พ.ศ. 2493 กิกไซ (เจียซี) แยกจากอำเภอกิกเอี๊ย พ.ศ. 2508 กิกตัง (เจียตง) แยกจากอำเภอกิกเอี๊ย พ.ศ. 2534 พร้อมตัวเมืองแต้จิ๋ว ซัวเถาและกิกเอี๊ย ส่วนเมืองแต้จิ๋วมีฐานะเป็นจังหวัด ตั้งแต่พ.ศ. 956 ในชื่อหงีอันกุ๋น (อี้อันจวิ้น) เปลี่ยนชื่อเป็นแต้จิ๋ว (เฉาโจว) เมื่อพ.ศ. 1134 เมืองซัวเถา (ซ่านโถว) เดิมขึ้นกับอำเภอเท่งไฮ้ แยกเป็นอิสระเมื่อพ.ศ. 2464 ต่อมา พ.ศ. 2508 มีฐานะเป็นจังหวัดแทนแต้จิ๋ว ปกครองอำเภอเตี้ยอัน เตี้ยเอี๊ย โผวเล้ง เหยี่ยวเพ้ง กิกเอี๊ย กิกไซ หุยไล้ เท่งไฮ้ หน่ำออ ไหฮง (ไห่เฟิง) ลกฮง (ลู่เฟิง) และตัวเมืองซัวเถา รวม 11 อำเภอ 1 เมือง พ.ศ. 2526 ตัดอำเภอไหฮงกับลกฮง ออก สองอำเภอนี้ต่อมา รวมเป็นจังหวัดซัวบ้วย (ซ่านเหว่ย) พ.ศ. 2534 จึงแยกจังหวัดซัวเถาออกเป็นแต้จิ๋ว กิกเอี๊ยและซัวเถา เรียกรวมว่าถิ่นแต้ซัว
คำ “แต้จิ๋ว” ซึ่งเป็นชื่อเดิมของถิ่นนี้ แปลว่า “กระแสน้ำขึ้นๆ ลงๆ” คือเกิดน้ำขึ้นลงฉับพลันบ่อย บางครั้งรุนแรงแบบสึนามิ เป็นภัยธรรมชาติสำคัญประการหนึ่งของถิ่นแต้ซัว
คำ “ซัวเถา” นั้น “ซั่ว” (ซ่าน) หมายถึง หาดทรายที่เกิดจากแม่น้ำกระแทกซัดมาทับถมกัน คือหาดทรายปากแม่น้ำนั่นเอง
คำว่า “เถา” (โถว) หมายถึง หัวหรือตอนต้น ซัวเถา ก็คือ ช่วงต้นของหาดทราย คู่กับซัวบ้วย คือช่วงปลายของหาดทราย
สรุปง่ายๆ ก็คือ ซัวเถาก็คือ ต้นหาด ซัวบ้วยคือ ท้ายหาด เมืองซัวเถาเกิดจากสันดอนปากแม่น้ำที่ทับถมกันขึ้นมา
ส่วนคำ “กิกเอี๊ย” (เจียหยาง) หมายถึง “เบิกตะวัน” คือ ตะวันขึ้นเด่นชัด
พลเมืองในเขตแต้ซัวประกอบด้วยจีนแต้จิ๋วเป็นหลักมีจีนแคะปนอยู่มาก และยังมีชนเผ่าเซอ(รวมตระกูลกับเย้า) อยู่ไม่น้อย ภาษาแต้จิ๋วแยกสาขามาจากภาษาฮกเกี้ยนใต้ คล้ายภาษาฉวนโจวในมณฑลฮกเกี้ยน ความจริงภาษาแต้จิ๋วยังใช้ในจังหวัดซัวบ้วย (ซ่านเหว่ย) อีกด้วย แต่พวกนี้ดุร้ายและมีวัฒนธรรมบางอย่างต่างออกไป คนถิ่นแต้ซัวจึงไม่ยอมรับคนซัวบ้วยเป็นพวกเดียวกับตน
ถิ่นแต้จิ๋วหรือแต้ซัวในปัจจุบันจึงประกอบด้วย 3 เมือง 9 อำเภอ มีพื้นที่รวมกัน 10,314 ตารางกิโลเมตร ประชากรประมาณ 13 ล้านคน นอกจากนี้ยังมีคนแต้จิ๋วอยู่ในเมืองอื่นๆ เช่น เซี่ยงไฮ้ กวางโจว ฮ่องกง อีกรวมราว 6 ล้านคน และในโพ้นทะเลทั่วโลกกว่า 40 ประเทศ อีกราว 6 ล้านคน รวมทั้งหมดประมาณ 25 ล้านคน
แม้ถิ่นแต้ซัวจะเป็นเมืองเล็กปลายแดนแต่มีอารยธรรมสูงจนเฉินหยาวจั่ว 陈尧佐 ปราชญ์สมัยราชวงศ์ซ่งผู้เคยมาเป็นข้าหลวงแต้จิ๋ว 2 ปี (พ.ศ. 1541-1542) ได้ชมว่าถิ่นแต้จิ๋วเป็น “ไฮ่ปินโจวหลู่ 海滨邹鲁” แปลเอาความได้ว่า “เมืองขงจื๊อชายทะเล” หมายถึงคนถิ่นนี้มีการศึกษาและอารยธรรมขงจื๊อสูง
คนแต้จิ๋วมีภาษาและวัฒนธรรมเป็นเอกลักษณ์ของตัวเองเช่น งิ้วแต้จิ๋วเป็นหนึ่งในสิบงิ้วสำคัญของจีน ชากังฮูเต๊(กงฟูฉา) อาหารแต้จิ๋ว ผ้าปักแต้จิ๋ว ไม้แกะสลักและเครื่องเคลือบของแต้จิ๋วล้วนมีชื่อเสียงโด่งดังทั้งในและนอกประเทศจีน นิสัยใจคอของคนแต้จิ๋วก็ฉลาดหลักแหลมมีไหวพริบ กล้าได้กล้าเสีย ค้าขายเก่ง มีเล่ห์เหลี่ยมชั้นเชิงสูง กระจายไปยึดการค้าทั่วจีนและถิ่นจีนโพ้นทะเลทั่วโลก
- 7
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
