อะไรคือความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ What is International Relations
การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในภาษาอังกฤษใช้ชื่อว่า International Relations หรือเรียกชื่อย่อว่า IR (ในบทความนี้จะขอเรียกย่อ ๆ ว่า IR เพื่อความสะดวก)และเมื่อพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างประเทศท่านผู้อ่านก็คงจะนึกถึงนักการทูตซึ่งอาจจะเป็นอาชีพในฝันของท่านผู้อ่านหลาย ๆ ท่าน และหลายท่านก็คงทราบว่าวิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศเป็นหนึ่งในสาขาวิชาที่ได้รับความสนใจและมีการแข่งขันสูงเป็นอย่างมากในปัจจุบัน อันจะเห็นได้จากคะแนนแอดมิชชั่นที่สูงมาก ๆ ในทุก ๆ ปี อย่างไรก็ตามท่านผู้อ่านทราบกันหรือไม่ครับว่าวิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศมีที่มาที่ไปอย่างไร มีความหมายว่าอะไรและเรียนเกี่ยวกับอะไรบ้าง?
Palace of Nations in Geneva, Switzerland ภาพจาก United Nations Office at Geneva
หากจะกล่าวกันตามตรงวิชา IR อาจจะมีอายุที่ไม่มากนักหากเทียบกับสาขาวิชาอื่นทางสังคมศาสตร์ โดยวิชา IR ได้เกิดขึ้นเป็นสาขาวิชาครั้งแรกในปี ค.ศ. 1919 ณ มหาวิทยาลัยแห่งเวลส์ ที่ อเบอริสท์วิท ในสหราชอาณาจักร แต่ ณ เวลานั้นใช้ชื่อว่าภาควิชา "การเมืองระหว่างประเทศ "ซึ่งเมื่อปี 2019 ที่ผ่านมาก็นับว่าครบรอบ 100 ปีของวิชา IR พอดี หลายท่านอาจจะนึกว่า 1919 เป็นปีที่มีการริเริ่มการศึกษา IR อย่างไรก็ตามจริง ๆ แล้วการศึกษาในศาสตร์นี้เกิดขึ้นมาก่อนหน้านี้แล้ว แต่มักจะแฝงตัวอยู่วิชาอื่น ๆ เช่น วิชาประวัติศาสตร์การทูตในสาขาประวัติศาสตร์ วิชาความขัดแย้งระหว่างประเทศในคณะรัฐศาสตร์ วิชากฎหมายระหว่างประเทศในคณะนิติศาสตร์
ก่อนหน้าปี 1919 การศึกษา IR จะแฝงตัวอยู่ในศาสตร์อื่น ๆ ตามที่ได้กล่าวมาข้างต้น
จนเมื่อ 1919 การศึกษา IR จึงเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมาในฐานะการศึกษา "การเมืองระหว่างประเทศ" ในเวลาต่อมาการศึกษา IR จึงกว้างขึ้นและพัฒนาจากการเมืองระหว่างประเทศมาเป็น "ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ" ซึ่งจะศึกษาในหลายมิติมากขึ้นเช่น เศรษฐกิจ วัฒนธรรม กฏหมาย ประวัติศาสตร์ การทหาร วิทยศาสตร์ แต่ก็ยังมีมโนทัศน์หลักอยู่ที่การศึกษาการเมืองระหว่างประเทศ
Aberystwyth University ภาพจาก wikipedia
สำหรับความหมายของ IR ก็ได้มีนักวิชาการให้ความหมายเอาไว้มากมายยกตัวอย่างเช่น Joseph Dunner ได้ให้ความหมายของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศว่าคือ "ความสัมพันธ์ที่มีอยู่ระหว่างรัฐเอกราชทั้งหลาย ทั้งนี้อาจจะรวมถึงความสัมพันธ์ในกลุ่มเดียวกันและแต่ละกลุ่ม อาจจะรวมถึงความสัมพันธ์ของคนผู้ซึ่งเป็นสมาชิกของกลุ่มเดียวกัน ระหว่างรัฐ หรือประชาชนทั้งหลาย โดยแต่ละกลุ่มเหล่านั้นเป็นภาคีอยู่ก็ได้ ซึ่งอาจจะรวมถึงความสัมพันธ์ของแต่ละกลุ่มค่าย กลุ่มภูมิภาค และแต่ละท้องถิ่นด้วย" (แปลโดย เชิดชาย เหล่าหล้า ในหนังสือความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ หน้า 1)
และ ศาสตร์ตราจารย์ คาร์ล ดอยช์ (Karl W. Deutsch) ได้อธิบายความหมายของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไว้อย่างกว้าง ๆ ว่า "ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศเปรียบเสมือนเวทีอันประกอบด้วยพฤติกรรมและการกระทำทั้งหลายของรัฐที่มีต่อกันโดยปราศจากการควบคุมที่เพียงพอ" (แปลโดย จุลชีพ ชินวรรโณ ในหนังสือโลกในศตวรรษที่ 21 กรอบการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ หน้า 12)
ดังนั้นความสัมพันธ์ระหว่างประเทศจึงมีสองความหมาย
ความหมายแรกคือ ปรากฏการที่เกิดขึ้นข้ามพรมแดนรัฐบนเวทีโลก
ความหมายที่สองคือ องค์ความรู้ที่ใช้ทำความเข้าใจปรากฏการที่เกิดขึ้นข้ามพรมแดนรัฐบนเวทีโลก
(อ่านเพิ่มเติมได้ใน จุลชีพ ชินวรรโณ ในหนังสือโลกศตวรรษที่ 21 กรอบการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ หน้า 12)
ภาพจาก irdepartment
แล้วผู้ที่ศึกษา IR เรียนอะไรกันบ้าง อย่างที่กล่าวตอนต้นว่าแต่ก่อนมีแต่การศึกษาด้านการเมือง ต่อมาจึงศึกษากันในหลายมิติมากขึ้นแต่มโนทัศน์หลักก็ยังคงเป็นทางการเมือง โดยการศึกษา IR ก็มีวิชาย่อย ๆ ออกไปอีกมากเช่น เศรษฐกิจการเมืองระหว่างประเทศ ประวัติศาสตร์การทูต องค์การระหว่างประเทศ กฎหมายระหว่างประเทศ นโยบายต่างประเทศ พิธีทางการทูตการกงสุล และรวมถึงการศึกษาอาณาบริเวณศึกษาซึ่งก็คือการศึกษาเฉพาะจุดยกตัวอย่างเช่น อเมริกันศึกษา ยุโรปศึกษา แอฟริกันศึกษา เอเชียตะวันออกศึกษา และยังสามารถแตกแยกย่อยลงไปได้อีกเช่น เอเชียตะวันออกศึกษาก็ยังแยกเป็น จีนศึกษา ญี่ปุ่นศึกษา เกาหลีศึกษาได้อีก
จะเห็นได้ว่าการศึกษา IR ต้องใช้องค์ความรู้หลายด้านมาก ฉะนั้นผู้ที่ศึกษา IR จำเป็นต้องเป็นผู้ที่มีความรู้รอบด้าน เพราะ IR มีความเป็น "สหวิทยาการ" สูง นอกจากนี้ผู้ที่เรียน IR ก็ต้องเป็นผู้ที่ติดตามข่าวสารต่าง ๆ อยู่ตลอดเวลาทั้งในและต่างประเทศ
ไม่จำเป็นว่าจะต้องเป็นเฉพาะเรื่องการเมืองเท่านั้น เพราะวิชา IR เป็นวิชาที่มีพลวัตรสูงมีการเปลื่ยนแปลงตลอดเวลา
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
หนังสือ
โลกในศตวรรษที่ 21 กรอบการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดย จุลชีพ ชินวรรโณ
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดย ชาติชาย เหล่าหล้า
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
