“ภริยานายกฯคนแรกของไทย”
พระยามโนปกรณ์นิติธาดา กับ คุณนิตย์ สาณะเสน ภริยา Credit หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
เมื่อวันสุดสัปดาห์ก่อนมีโอกาสเข้าไปกราบหลวงพ่อพระเสริม ภายในพระอุโบสถของวัดปทุมวนาราม เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ
ทว่าขากลับลงจากอุโบสถกลับพบอนุสาวรีย์ที่มีการสลักใบหน้าคล้ายนางอัปสรเอาไว้ทั้ง 4ทิศ ด้วยความสงสัยจึงเดินเข้าไปดู ปรากฏข้อความสลักเอาไว้ว่า”อนุสาวรีย์นี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า พระราชทานไว้เป็นที่ระลึก แก่ คุณหญิง(นิติ) มโนปกรณ์นิติธาดา
ข้างกันด้านขวาล่าง พบช่องใส่อัฐิสลักชื่อเอาไว้ว่า “พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์”นายกรัฐมนตรีคนแรกของไทย ยิ่งทำให้เกิดความสงสัยใคร่รู้เป็นเท่าทวี
อนุสาวรีย์บรรจุอังคารคุณหญิงนิตย์ สาณะเสน
สืบค้นประวัติจากอินเทอร์เน็ตทราบว่าชื่อ คุณหญิง(นิติ) มโนปกรณ์นิติธาดา ที่ปรากฏนั้น คือ คุณนิตย์ สาณะเสน ภริยาของพระยามโนปกรณ์นิติธาดา
คุณหญิงนิตย์ เป็นบุตรีของพระยาวิสูตรโกษา (ฟัก สาณะเสน) กับ คุณหญิงสมบุญ หลังกลับจากลอนดอน ประเทศอังกฤษ คุณหญิงนิตย์ได้สมรสกับพระยามโนปกรณ์นิติธาดา เมื่อปี2455
ต่อมาพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ทรงโปรดเกล้าฯ ให้รับราชการเป็นนางสนองพระโอษฐ์ และตามเสด็จต่างประเทศแถบอินโดจีน เพราะเชี่ยวชาญภาษาฝรั่งเศส อิตาเลียน อังกฤษ และเยอรมัน
ปี 2473
ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง คุณหญิงนิตย์ ถึงแก่กรรมขณะอายุได้เพียง 42 ปี จากอุบัติเหตุรถยนต์คว่ำขณะตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จประพาสประเทศเวียดนามและกัมพูชา
ซึ่งหนังสือศิลปวัฒนธรรม ฉบับเดือนกรกฎาคม ปี 2549 เคยเผยแพร่เนื้อหาจดหมายเหตุรายวันของในหลวงรัชกาลที่ 7 ได้บันทึกเอาไว้ว่า
“วันนี้ [4 พฤษภาคม พ.ศ. 2473] เกิดเหตุอันน่าสลดใจอย่างยิ่งคือ ประมาณอีก 7 กิโลเมตรจะถึงกัมพงจาม รถยนต์คันที่พระยาสุรวงศ์ฯ คุณหญิงมโนปกรณ์ฯ และคุณวรันดับ บุนนาค นั่งมานั้น โดยความเลินเล่อของคนขับรถชาติญวน รถได้แล่นขึ้นไปบนกองหิน ซึ่งเจ้าหน้าที่กองไว้ริมถนนสำหรับจะทำการซ่อมแซม แล้วตรงไปชนเสาโทรเลข ซึ่งอยู่ข้างหน้าระดับเดียวกับกองหิน รถจึงคว่ำลงในท้องนาริมถนน
…ผู้ที่ต้องอันตรายนั้น คือ พระยาสุรวงศ์ฯ คุณหญิงมโนปกรณ์ฯ และคุณวรันดับ สำหรับพระยาสุรวงศ์ฯ และคุณวรันดับ แม้อยู่ภายใต้รถที่คว่ำอยู่ก็ดีหาต้องอันตรายร้ายแรงไม่…ส่วนคุณหญิงมโนปกรณ์ฯ นั้นไม่ได้อยู่ใต้รถด้วย แต่ได้รับบาดเจ็บสาหัสโดยศีรษะฟาดกับเสาโทรเลขหรือถนนหรือรถยนต์ไม่ทราบแน่ถึงกับสลบแน่นิ่งไปทันที แพทย์ตรวจว่ากะโหลกศีรษะแตกตั้งแต่ตอนล่าง
พระยาสุรวงศ์ฯ และคนอื่น ๆ ได้จัดการช่วยกันอุ้มขึ้นรถยนต์เพื่อนำไปโรงพยาบาลโดยเร็ว แต่ในขณะที่ข้ามแม่น้ำโขงนั้นคุณหญิงมโนปกรณ์นิติธาดาทนพิษบาดแผลเจ็บไม่ได้ สิ้นชีพเวลา 12.35 น. …”
ทำให้ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 และพระยามโนปกรณ์นิติธาดาเข้ารับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนแรกของไทย จึงไม่มีภาพคุณหญิงอยู่เคียงข้างกาย
ความสูญเสียครั้งนั้น พระยามโนปกรณ์นิติธาดา เดินทางจากกรุงเทพฯไปรับศพคุณหญิงนิติ์ที่กัมพูชาด้วยตนเอง
โดยในหลวงรัชกาลที่ 7 ทรงรับสั่งให้จัดรถไฟไปรับศพจากอรัญประเทศเข้ากรุงเทพฯ และรับเป็นเจ้าภาพงานศพ พระราชทานเพลิงศพเป็นกรณีพิเศษ และโปรดเกล้าฯ ให้สร้างอนุสาวรีย์เป็นที่ระลึกแก่คุณหญิงมโนปกรณ์นิติธาดาอีกด้วย
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
