หัวใจ : อวัยวะสูบฉีดเลือดที่ไม่เคยหยุดพัก
(เรียบเรียงโดย ปณิตา ฤทธาภรณ์)
ประวัติศาสตร์การแพทย์มีการกล่าวถึงหน้าที่ของหัวใจมาอย่างยาวนาน
อริสโตเติล นักปราชณ์กรีกโบราณเชื่อว่าหัวใจมีหน้าที่เกี่ยวกับอารมณ์ความรู้สึกและความฝัน ในช่วงยุคกลาง โรงเรียนแพทย์ตะวันตกยึดถือและเชื่อมั่นในแนวคิดของอริสโตเติลเป็นอย่างมาก
ปัจจุบันเรารู้ดีว่าหัวใจเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่สูบฉีดเลือดให้ไหลผ่านหลอดเลือดไปยังอวัยวะต่างๆของร่างกาย
หัวใจของผู้ใหญ่มีน้ำหนักราว 300 กรัม มีขนาดประมาณกำปั้นของคนๆนั้น นับตั้งแต่วัยเด็กจนกระทั่งเป็นผู้ใหญ่ หัวใจอยู่ระหว่างปอดสองข้าง แต่ถ้าลากเส้นจากบนลงล่างหัวใจจะเอียงไปด้านซ้ายเล็กน้อย
ส่วนบนของหัวใจเป็นบริเวณที่กว้างเรียกว่า ฐาน (base) ส่วนล่างของหัวใจมีลักษณะเรียวปลายมนเรียกว่า ยอด (apex) อยู่บริเวณเหนือกกระบังลม ภายในหัวใจแบ่งเป็น 4 ห้องคือ ขวาบน (right atrium), ขวาล่าง (right ventricle), ซ้ายบน (lefy atrium) และซ้ายล่าง (left ventricle)
ระบบหัวใจและหลอดเลือด ประกอบด้วยสองวงจรหลักคือ
- วงจรไหลเวียนเลือดผ่านปอด (pulmonary curcuit) ซึ่งจะนำเลือดจากหัวใจที่มีปริมาณออกซิเจนต่ำไปที่ปอดเพื่อปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ แล้วรับออกซิเจนเข้ามา และรับเลือดที่มีปริมาณออกซิเจนสูงจากปอดกลับมาที่หัวใจ
- วงจรไหลเวียนเลือดทั่วร่างกาย (systemic curcuit) ซึ่งจะนำเลือดจากหัวใจที่มีปริมาณออกซิเจนสูงไปยังส่วนอื่นของร่างกาย รวมทั้งหล่อเลี้ยงปอดและผนังของหัวใจ และรับเลือดที่มีปริมาณออกซิเจนต่ำจากทั่วร่างกายกลับมาที่หัวใจ
เลือดที่มีแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ที่ไหลจากส่วนต่างๆของร่างกายจะกลับคืนมาสู่หัวใจบริเวณห้องบนขวาผ่านทางระบบหลอดเลือดดำ โดยแบ่งเป็นหลอดเลือดดำใหญ่ ชื่อ superior vena cava ที่จะรับเลือดจากร่างกายส่วนบน ในขณะที่ inferior vena cava ที่จะรับเลือดที่มาจากส่วนล่างของร่ายกายตั้งแต่บริเวณใต้กระบังลมลงไป เลือดเหล่านี้จะถูกส่งต่อไปยังหัวใจห้องล่างขวาที่จะส่งต่อเลือดนี้ไปยังหลอดเลือดแดงใหญ่ที่มีชื่อว่า ‘pulmonary trunk’ จากนั้นเลือดที่มีปริมาณออกซิเจนต่ำจะถูกส่งต่อไปที่ปอด
จากปอด เลือดที่มีปริมาณออกซิเจนสูงจะไหลกลับมาที่หัวใจฝั่งซ้ายทางหลอดเลือดดำที่มีชื่อว่า ‘pulmonary veins’ โดยเลือดที่มีปริมาณออกซิเจนสูงนี้จะเข้าสู่หัวใจบริเวณห้องบนซ้าย ซึ่งจะถูกส่งต่อไปยังหัวใจห้องล่างซ้ายก่อนจะถูกส่งต่อไปยังส่วนต่างๆของร่างกายผ่านทางหลอดเลือดแดงใหญ่ชื่อ ‘aorta’ ซึ่งจะแยกแขนงไปยังส่วนต่างๆของร่ายกายเพื่อขนถ่ายเลือดที่มีออกซิเจนสูงไปยังอวัยวะส่วนต่างๆทั่วร่างกาย
- หลอดเลือดแดง (artery) คือ หลอดเลือดที่มีทิศทางนำเลือดออกจากหัวใจ เกือบทั้งหมดเป็นเลือดแดง (เลือดที่มีออกซิเจนสูง) ยกเว้นหลอดเลือดแดงใหญ่ ‘pulmonary trunk’ ที่ส่งเลือดที่มีปริมาณออกซิเจนต่ำไปยังปอด
- หลอดเลือดดำ (vein) คือ หลอดเลือดที่มีทิศทางนำเลือดเข้าสู่หัวใจ ซึ่งเกือบทั้งหมดเป็นเลือดดำ หรือเลือดที่มีออกซิเจนต่ำ ยกเว้น หลอดเลือดดำ ‘pulmonary veins’ รับเลือดที่มีปริมาณออกซิเจนสูงกลับมาที่หัวใจ
หลอดเลือด pulmonary trunk, pulmonary veins, aorta และ venae cavae รวมเรียกว่า great vessels ( great arteries และveins) เนื่องจากมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางใหญ่เมื่อเทียบกับหลอดเลือดอื่นๆ
หัวใจเป็นเหมือนเครื่องปั๊มที่ทำงานอยู่ตลอดเวลา
การนอนหลับอย่างเพียงพอ และ การออกกำลังกายอย่างการวิ่ง
อย่างสม่ำเสมอ เป็นวิธีที่ใช้ในการดูแลหัวใจที่เรารู้ดี
แต่การเอาใจใส่และความสม่ำเสมอ ต่อหัวใจนั้น
แม้จะเป็นเรื่องที่เข้าใจได้ง่ายแสนง่าย
แต่กลับทำได้อย่างยากเย็น
อ้างอิง
หนังสือ Human anatomy เขียนโดย Saladin
- 19
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
