28 ส.ค. 2020 เวลา 08:27 • สุขภาพ
การสอนข้างเตียง กับคนไข้จริงๆ สอนกันสดๆ
เรียกว่า bedside teaching ทำอย่างไร จึงสนุกและได้ผล?
มีองค์ประกอบที่ สำคัญคือ อาจารย์ นักเรียน และคนไข้
ปฏิสัมพันธ์ที่ควรเกิดนั้น มีความ dynamic มาก
อาจารย์ ตรวจคนไข้ คนไข้ซักถามอาจารย์ นักเรียนสังเกตุการณ์
อาจารย์ ซักถามนักเรียน อาจารย์ อธิบายสอน สาธิต ให้นักเรียนดู คนไข้สังเกต และร่วมเรียนรู้
2
นักเรียนตรวจคนไข้ ซักประวัติคนไข้ อาจารย์สังเกตุ ทั้งนักเรียนและคนไข้ ว่า เขาทำอะไร เขาคิดอะไร และ มีประเด็นอะไรที่ น่าจะ เป็นโอกาสทองของการเรียนการสอนได้บ้าง
อันนี้ เรียกว่า "find the teaching moment"
นอกจากนั้นแล้ว ยังต้อง คิดดังๆ
อาจารย์ คิดดังๆให้นักเรียนฟัง ว่าจากจุดเริ่มต้นปัญหาคนไข้ เราต้องคิดอย่างไร เราจึงจะรู้ว่าจะซักประวัติ และตรวจร่างกายอะไร และทุกครั้งที่ได้ข้อมูลเพิ่ม ต้องคิดดังๆให้นักเรียนได้ยิน ว่า อาจารย์ตีความหมายข้อมูลนั้นอย่างไร และใช้ระบบความคิดอย่างไร จึงชี้นำ next step ในการ approach คนไข้ได้อย่างอาจารย์ทำ
อย่าลืมไปด้วย ว่า คนไข้ เป็น ผู้ร่วมประชุมท่านหนึ่ง ไม่ใช่ วัตถุสำหรับการเรียนรู้
ดังน้น จะตรวจเพิ่มจะซักประวัิตเพิ่ม ทุกทีต้องขออนุญาติก่อน และต้องคอยดูสีหน้าเขา เท่าๆกับที่ดูสีหน้านักเรียน ว่าเขาตามทันไหม งงไหม สงสัยอะไรหรือเปล่า หรือว่าเห็นต่างอะไร
การสอนbedside teaching อันนี้ เป็นส่วนย่อย ของ การสอนแบบ case based teaching ซึ่งอาจเป็นการสอน "เคสแห้ง" คือ คนไข้ในแผ่นกระดาษ เอามาเป็นตัวแบบในการเรียน
การ มโน สร้างเคสปลอมในอากาศ เอามาใช้สอนไม่ควรทำ
ควรต้องเอาเคสจริงๆที่เคยสอนbedside มาแล้ว มาเลือกว่า รายนี้ สอนได้จริงหลายเรื่องจะกลั่นกรอง เอามาเป็น "เคสแห้ง" เพื่อเจาะจงสอนเรื่องอะไร อย่างนี้ถึงจะได้ผลดีครับ
ส่วนมากแล้ว เป้าหมายการสอน จะเป็นเรื่อง การตรวจร่างกาย การซักประวัติ และการจาระไนสภาพปัญหาของคนไข้ แต่ทั้งนี้ เราอาจตั้งเป้าอย่างอื่นก็ได้ อีกมากมาย
เช่น สอน bedside เพื่อ เรียนรู้เรื่องการ กำหนดเป้าหมายให้เหมาะสมเฉพาะตัวคนไข้ ,เรืยน เรื่องการประเมิน ระดับความสามารถ และความพิการ ,เรียนวิธีการหา คอขวด ว่าอะไรคืออุปสรรค์ในการฟื้นฟูสภาพ คนไข้ ...อะไร ก็ได้ เอามาเป็นเป้าหมายการเรียได้เยอะแยะไปครับ
เรื่องของ soft skill, และ ประเด็นทางจริยธรรม ก็สามารถ โผล่มาให้เราใช้สอนได้ อยู่เป็นประจำ สำคัญว่า เราคอยระวังมองหามันอยู่หรือปล่อยผ่านเลยไป
เป้าหมายการสอน อาจเปลี่ยนแปลงไปได้ ตลอดเวลาที่ทำ bedside ไม่ใช่ว่ามีเป้าเดียวทื่อๆตลอดเวลา
เมื่อ moment of teaching มาถึง สอนอะไรได้ หารืออะไรกันได้ สอบความรู้ส่วนไหนได้เหมาะตามสถานการณ์ ก็ทำไป
พอโอกาสเปลี่ยน เป้าหมายการสอน ก็เปลี่ยนอีก เช่นนี้เรื่อยไป
การสอน มีสองระดับที่สำคัญ คือ อย่างง่าย พูดให้ฟัง ทำให้ดู คิดให้ฟัง
กับอย่างยาก คือ ฟังและดูนักเรียน แสดงวิชา เพื่อหาจุดป้อนกลับ วิจารณ์อย่างสร้างสรรค์
ดีที่สุด ต้องทำทั้งสองอย่าง สลับกันไป
หากเมื่อไร มี follower ครบ 100 ท่าน จนได้รับอนุญาติให้ แชร์ video clip ได้ ผมจะเอาคลิปการสอน ข้างเตียงมาให้ดูกันนะครับ
ว่า เป็นไปตาม ตัวอย่างที่สอนอยุ่นี้สักกี่มากน้อย
สุดท้าย แต่สำคัญเหลือเกิน ...
การสอนข้างเตียง ไม่ได้มีแค่วัตถุประสงค์เชิงเนื้อหา และทักษะเท่านั้น
แต่การสอนข้างเตียงเป็นโอกาส ในการสร้างแรงบันดาลใจ ให้นักเรียน เห็นคุณค่าของวิชาแพทย์ในสาขานั้นๆ หากทำได้ดี อาจส่งผลต่อการเลือกสาขาเรียนในอนาคตของนักเรียนได้เลยทีเดียวครับ
มาสอนข้างเตียงกันให้มาก และให้สนุก ได้สาระประโยชน์กันให้มากๆ และ บ่อยๆ เท่าที่จะทำได้กันนะครับ !!!
โฆษณา