ปัญญาประดิษฐ์ (อังกฤษ: artificial intelligence) หรือ เอไอ (AI) หมายถึงความฉลาดเทียมที่สร้างขึ้นให้กับสิ่งที่ไม่มีชีวิต ปัญญาประดิษฐ์เป็นสาขาหนึ่งในด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ และวิศวกรรมเป็นหลัก แต่ยังรวมถึงศาสตร์ในด้านอื่น ๆ อย่างจิตวิทยา ปรัชญา หรือชีววิทยา ซึ่งสาขาปัญญาประดิษฐ์เป็นการเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการการคิด การกระทำ การให้เหตุผล การปรับตัว หรือการอนุมาน และการทำงานของสมอง แม้ว่าดังเดิมนั้นเป็นสาขาหลักในวิทยาการคอมพิวเตอร์ แต่แนวคิดหลาย ๆ อย่างในศาสตร์นี้ได้มาจากการปรับปรุงเพิ่มเติมจากศาสตร์อื่น ๆ และยังมีการทำให้เครื่องคอมพิวเตอร์หรือหุ่นยนต์ มีความสามารถคล้ายมนุษย์หรือเลียนแบบพฤติกรรมของมนุษย์ โดยเฉพาะความสามารถในการคิดเองได้
AI ย่อมาจาก Artificial Intelligence คือ ปัญญาประดิษฐ์ โปรแกรมที่ถูกเขียนและพัฒนาให้มีความฉลาด มีความสามารถคิด วิเคราะห์ วางแผน และตัดสินใจได้ จากการประมวลผลของฐานข้อมูลขนาดใหญ่ และยังสามารถดัดแปลงการประมวลผล ประยุกต์ ให้เป็นไปตามสถานการณ์ต่างๆ
●อาชีพที่อาจถูกAIแทนที่ อาทิเช่น นักการตลาดออนไลน์ แพทย์ นักบัญชี นักจิตวิทยา นักข่าว ผู้พัฒนาเว็บไซต์ ผู้ดูแลออฟฟิศ คนขับรถบริการรับส่งของ ฝ่ายทรัพยากรบุคคล นักกฎหมาย พนักงานโรงงาน
●ทักษะที่ควรมีเพื่อเตรียมพร้อมในยุคAI
1. ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI)
เมื่อ AI สามารถทำงานได้เร็วกว่าสมองคน จึงจำเป็นที่คนทำงานทุกคนต้องเร่งปรับตัวและเรียนรู้อย่างรวดเร็วกับเทคโนโลยีนี้
2. การวิเคราะห์เซ็ตข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data Analytics) และการแสดงผลข้อมูลให้เห็นภาพ (Data Visualization)
ทักษะในการนำข้อมูลต่างๆ มาทำให้เห็นภาพ เข้ามามีบทบาทอย่างขาดไม่ได้เลย โดยทักษะนี้จะช่วยแปลงข้อมูลเชิงเทคนิคมาอยู่ในรูปแบบของภาพ (Visual) เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น ดูน่าสนใจมากขึ้น และเห็นภาพรวมของข้อมูลได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
3. การคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) และการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน (Complex Problem-Solving)
แม้ว่าเทคโนโลยีจะถูกพัฒนาให้มาทำงานหลายๆ อย่างแทนมนุษย์ แต่มีอยู่สิ่งหนึ่งที่เครื่องจักรไม่สามารถทำแทนเราได้ และแม้ทำได้ เราก็ไม่ไว้ใจให้ทำหน้าที่แทนมนุษย์ได้หมดทั้ง 100% คือหน้าที่ในการตัดสินใจ
4. ทักษะเรื่องคน (People Skills)
เป็นทักษะที่ขาดไม่ได้ที่จะช่วยให้เราสามารถทำงานร่วมกับคนได้อย่างราบรื่น ซึ่งเมื่อจำแนกลงไปแล้ว ทักษะนี้ประกอบด้วยหลากหลายกลุ่ม ไม่ว่าจะเป็น 1) ทักษะเกี่ยวกับประสิทธิภาพส่วนตัว (Personal Effectiveness) ที่เน้นการพัฒนาตนเอง
2) ทักษะที่เกี่ยวข้องกับบุคคลอื่น (Interpersonal Skills) อย่างการมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี
3) ทักษะการสื่อสาร (Communication Skills) ซึ่งรวมตัวกันเกิดเป็นความสามารถและทักษะย่อยต่างๆอาทิ ทักษะด้านการจัดการคน (People Management Skills)
4) ทักษะเกี่ยวกับความยืดหยุ่นในการเข้าใจผู้อื่น (Cognitive Flexibility) ที่ช่วยให้เราเข้าใจผู้อื่นได้มากขึ้น รู้จักถึงวิธีการเข้าหา (Approach) และพูดคุยกับผู้คนในแต่ละลักษณะ ตลอดจนรู้วิธีปรับเปลี่ยนวิธีการสื่อสารให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคลได้อย่างสมบูรณ์แบบ
5) ทักษะด้านการโน้มน้าวใจ (Negotiation Skills) ซึ่งนับว่าเป็นหัวใจสำคัญในการปิดข้อตกลงทางธุรกิจในทุกๆ ครั้ง
5. ทักษะด้านความคิดสร้างสรรค์ (Creativity)
เป็นทักษะชั้นเลิศที่อยู่คู่กับสังคมมนุษย์มาเนิ่นนาน ซึ่งการันตีได้ถึงความยอดเยี่ยมที่แม้หุ่นยนต์ตัวที่ดีที่สุดก็ไม่สามารถเทียบเท่ามนุษย์ได้ ทักษะนั้นคือ ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity) เพราะสมองของมนุษย์มีความซับซ้อนและมีความสามารถในการคิดได้หลากหลายรูปแบบ จนนำไปสู่การคิดค้นและสร้างสรรค์สิ่งประดิษฐ์ใหม่ๆ
●ข้อดีและข้อเสียของAI
ข้อดี ได้แก่ 1. AI สามารถทำงานได้ตลอด 24 ชั่วโมง
2.ฝึกฝนตัวเองได้ตลอดเวลา
3.หมดปัญหาด้านอารมณ์และความรู้สึก
4.จัดการข้อมูลมหาศาลได้อย่างรวดเร็ว
5.เป็นเทคโนโลยีอัจฉริยะ
ข้อเสีย ได้แก่ เกิดปัญหาการจ้างงาน
อย่างไรก็ตามปัญญาประดิษฐ์ที่มนุษย์สร้างขึ้นนั้น มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อช่วยให้การดำเนินของมนุษย์สะดวกสบายขึ้นในอนาคต