ชาวมอญ เผ่าพันธ์โบราณผู้สร้างอาณาจักรทราวดี อารยะธรรมอีสานภาคกลางและภาคใต้หนึ่งในต้นกำเนิดมนุษย์พันธ์ไทยปัจจุบัน อดีตนักเดินเรืออันเก่งกาจจากรัฐโอริสสาเผ่าพันธ์เก่าแก่ตั้งแต่ยุคพระเวท
ต้นกำเนิดพุทธศิลป์มหายานในประเทศไทยเก่าแก่สุดอยู่ในสมัยทวารวีพุทธศตวรรษที่4 พระดินเผาอิฐมอญ
อารยธรรมทวารวดี รุ่งเรืองอยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 11 เรื่อยไปจนถึงศตวรรษที่ 17 ร่องรอยอารยธรรมนี้ คือศิลปวัตถุมากมายที่พบในดินแดนลุ่มน้ำเจ้าพระยา เช่น เมืองโบราณอู่ทอง อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี บ้านคูบัว อำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี และจังหวัดนครปฐม
และยังพบในภาคอื่นๆ เช่น ภาคเหนือที่หริภุญชัย จังหวัดลำพูน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่จังหวัดกาฬสินธุ์ ภาคตะวันออกเช่นที่ จังหวัดปราจีนบุรี และภาคใต้ก็พบที่อำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี
อารยธรรมทวารวดีเกิดขึ้นมาอย่างไร
ศ.ดร.ผาสุข อินทราวุธ อดีตคณบดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ให้ภาพรวมอย่างกระชับชัดว่า อารยธรรมทวารวดีเกิดมาจากการติดต่อค้าขายด้านชายทะเล ในช่วงปลายสมัยก่อนประวัติศาสตร์ เมื่อชุมชนท้องถิ่นซื้อขายแลกเปลี่ยนกับชาวต่างชาติ ต่างวัฒนธรรม
เมื่อ ชาวอินเดียเข้ามาอยู่ ทำให้เกิดการผสมประสานวัฒนธรรมกัน แล้วเกิดวัฒนธรรมใหม่ขึ้นมา แรกๆจะมีเค้าต้นแบบอยู่บ้าง ต่อมามีการพัฒนาเป็นรูปแบบเฉพาะของตนเอง
อย่างข้าวของ เครื่องมือ ของใช้ ของประดับกาย "เราชอบของต่างถิ่นกันมานานแล้ว เมื่อรับของใช้เขาเข้ามา เราก็รับด้านอื่นๆเข้ามาด้วย อย่างเรื่องการปกครองโดยพระมหากษัตริย์ เป็นต้น"
แหล่งอารยธรรม ทวารวดี อาจารย์ผาสุขบอกว่า คำว่าศูนย์กลางของรัฐนั้นไม่เหมือนกับปัจจุบัน สมัยก่อนคนอารยธรรมเดียวกัน แต่อาจมีศูนย์กลางหลายแห่ง อย่างสมัยทวารวดีก็มี คูบัว อู่ทอง นครปฐม บางจังหวัดในภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
การเสื่อมถอยของอารยธรรมทวารวดี อาจารย์บอกว่า เกิดขึ้นเมื่ออารยธรรมขอมเข้ามา และมีการขุดพบหลักฐานทางโบราณคดีว่า โบราณวัตถุเขมรทับโบราณวัตถุสมัยทวารวดี
พลางเน้นว่า "อารยธรรมทวารวดี บางแห่งเมื่ออารยธรรมใหม่เข้ามาก็ถูกกลืนไป บางแห่งปรับตัวเข้ากับอารยธรรมใหม่ ในขณะที่บางแห่งก็มีการสืบต่อ อย่างที่อู่ทอง เป็นต้น"
หน้าตา "คนทวารวดี" เป็นอย่างไร รศ.ดร.ศักดิ์ชัย สายสิงห์ รองคณบดีฝ่ายวิชาการ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากรบอกว่า ลักษณะคนพื้นเมืองในสมัยนั้น "มีลักษณะร่วมคือ หน้ากลมแป้น ตากลมโต จมูกค่อนข้างใหญ่ปลายแบน ปากแบะเล็กน้อย ขอบปากหนา ผมเหยียดตรง"
และสรุปว่า "ชนกลุ่มนี้อาจอยู่ในตระกูลมอญ เขมร ตามภาษาที่ปรากฏในระยะเวลานั้น"
สำหรับ การเกิด และการเสื่อมถอยของอารยธรรมทวารวดี อาจารย์ศักดิ์ชัยมีความเห็นคล้ายกับอาจารย์ผาสุข อธิบายให้เห็นตั้งแต่ต้นธาร เริ่มจากชื่อ ทวารวดี ว่านักวิชาการฝรั่งเศสเห็นเอกสารจีนโบราณของเหี้ยนจัง หรือพระถังซำจั๋ง ที่บันทึกไว้เมื่อเดินทางไปสืบพระพุทธศาสนาในอินเดีย ท่านบอกว่าได้พบ 3 อาณาจักรใหญ่ คือ ศรีเกษตร (พม่า) อีศานปุระ และโถโลโปตี
ท่านบอกว่า โถโลโปตี อยู่ระหว่างศรีเกษตรกับอีศานปุระ จึงน่าจะอยู่บริเวณตอนกลางของประเทศไทย
ต่อ มา ศ.ยอร์ช เซเดส์ เข้ามาทำงานให้รัฐบาลไทย ได้พบเหรียญเงินในตอนกลางของประเทศไทย ปรากฏข้อความว่า ศรี-ทวารวตี ศวรปุญญะ แปลความว่า บุญกุศลของพระราชาแห่งทวารวดี เซเดส์จึงสันนิษฐานว่า น่าจะมีอาณาจักร ศรีทวารวดี อยู่บริเวณภาคกลางของประเทศไทย และไปสัมพันธ์กับโถโลโปตีพอดี
แล้วคำว่า "ทวารวดี" ไปปรากฏเป็นชื่อเมืองหลวงอย่างกรุงเทพทวารวดีศรีอยุธยานั่นได้อย่างไร
อาจารย์ ศักดิ์ชัยอธิบายว่า บริเวณภาคกลาง คนพัฒนาการมายาวนาน อย่างน้อยตั้งแต่สมัยทวารวดีเป็นต้นมา เพราะกลุ่มทวารวดีอยู่ที่ราบลุ่มภาคกลาง โดยเฉพาะแม่น้ำเจ้าพระยา ต่อมาราวพุทธศตวรรษที่ 16 อารยธรรมทวารวดีเลือนไป เพราะมีอารยธรรมขอมเข้ามาแทรก
จวบจนอารยธรรมขอมเลือนไป กลุ่มชนดั้งเดิมของทวารวดีก็ฟื้นตัวขึ้นมาใหม่ เป็นกรุงศรีอยุธยา ทางเหนือก็มีสุโขทัย ล้านนา คิดว่ากลุ่มคนเดิมพัฒนามาแต่ก่อนประวัติศาสตร์ แต่อารยธรรมเท่านั้นที่เปลี่ยนไปตามกระแส
ช่วงทวารวดีเป็นพุทธ ศาสนา พอเขมรเข้ามาอาจจะมีอำนาจทางการเมืองเข้ามาเปลี่ยนศาสนา อย่างรุ่นพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 เป็นมหายาน เป็นต้น แม้อารยธรรมทวารวดีจะเลือนไป แต่คนยังกลุ่มเดิม เมื่อขอมหมดอำนาจลง กลุ่มคนเดิมก็สถาปนาอาณาจักรของตนขึ้นมา แล้วนำชื่อชุมชนดั้งเดิมของตนมาใช้สืบต่อ
คำว่า ทวารวดี หมายถึง เมืองแห่งปากประตู
เพราะ ฉะนั้น "ไม่ว่าจะเป็นเมือง ที่ตั้งของเมือง ศูนย์กลางแต่เดิมจะอยู่บริเวณนครปฐม อู่ทอง ราชบุรี น้ำทะเลอาจจะขึ้นมาถึงนครสวรรค์ แล้ววกไปทางฟากตะวันออกลพบุรี ชลบุรี ถ้าดูตำแหน่งเดิมประมาณ 1,000 กว่าปี เมืองเหล่านี้เป็นเมืองชายทะเลทั้งนั้น"
เพราะฉะนั้น ศูนย์กลางแรกๆ อาจอยู่อู่ทอง แล้วมาอยู่นครปฐม นครปฐมเราพบหลักฐานมาก เป็นเมืองโบราณ มีคูน้ำ คันดินที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และอาจจะใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ศิลปะในสมัยทวารวดี มีศิลปวัตถุเนื่องในพระพุทธศาสนาเป็นหลัก จากข้อสันนิษฐานอาจจะเป็นพุทธเถรวาทอีกด้วย
เอกลักษณ์ ของศิลปะทวารวดี อาจารย์ศักดิ์ชัยบอกว่า รุ่นแรกๆ ใกล้กับต้นแบบคืออินเดียสมัยคุปตะ พระพุทธรูปยุคแรกๆ ของทวารวดีจะเหมือนอมราวดีของอินเดีย แต่ที่มีอิทธิพลต่อทวารวดีมากที่สุดคือศิลปะสมัยคุปตะ เพราะราชวงศ์คุปตะครอบคลุมอินเดียทั้งหมด และมีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาออกมาทุกด้าน ทางบกไปจีน ทางน้ำเข้ามาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เพราะฉะนั้น พระพุทธรูปทวาฯยุคแรกๆจะเหมือนพระพุทธรูปคุปตะของอินเดีย ต่อมาค่อยพัฒนาหน้าตาน่าจะเป็นคนภูมิภาคนี้ เช่น หน้ากลมๆ แป้นๆ จมูกแบนๆ
อาจารย์ บอกว่า ศิลปะทวาฯมีลักษณะเฉพาะเช่น พระพุทธรูปประทับนั่งห้อยพระบาท และมีธรรมจักรและกวางหมอบ บางชิ้นมีจารึกเป็นหัวใจพระพุทธศาสนาด้วย ธรรมจักรจะอยู่บนยอดเสาปักไว้กลางแจ้ง เพื่อแสดงให้รู้ว่าเป็นพื้นที่ที่พระพุทธศาสนาแผ่เข้าไปถึง
พุทธศาสนาถึงไหน ก็มีพระพุทธรูปถึงนั่น
หน้าตาคนสมัยที่ปั้นพระพุทธรูปเป็นอย่างไร นอกจากจะดูจากรูปหน้าคนจากปูนปั้นและดินเผาแล้ว เราคงไม่ลืมสำนวนไทย
สำนวนนั้นว่า "หน้าตาคนปั้นเป็นอย่างไร ก็ได้หน้าตาพระอย่างนั้น" มิแผกอะไรกับเรามีผู้นำอย่างไร คนเลือกก็เป็นอย่างนั้น!
มอญ : ชนชาติเจ้าของอารยธรรมอันเก่าแก่ ในแผ่นดินพม่า มอญ เป็นชนชาติที่พูดภาษาในตระกูลมอญ-เขมร เมื่อเอ่ยถึงชนชาติ “มอญ” ในประเทศพม่า พม่าจะถือว่า มอญ เป็นชนชาติเก่าแก่ที่สุดในแผ่นดินเมียนมา
มอญ เป็นชนชาติที่พูดภาษาในตระกูลมอญ-เขมร เมื่อเอ่ยถึงชนชาติ “มอญ” ในประเทศพม่า พม่าจะถือว่า มอญ เป็นชนชาติเก่าแก่ที่สุดในแผ่นดินเมียนมา และแม้ว่า ภาษามอญ นั้นจะแตกต่างกับภาษาพม่าโดยสิ้นเชิงก็ตาม (พม่าพูดภาษาในตระกูลจีน-ทิเบต) แต่พม่ากลับเห็นว่าชนชาติมอญสืบเชื้อสายมาจากมองโกลอยด์เช่นเดียวกับชนชาติพม่า อีกทั้งรูปร่างหน้าตาของชาวมอญกับชาวพม่าแทบจะแยกกันไม่ออก ด้วยชาวมอญกับชาวพม่าได้อยู่ร่วมผสมสายเลือดกันมานับแต่ยุคพุกาม จนปัจจุบันแยกไม่ออกได้ง่ายว่า ใครเป็น มอญ หรือ ใครเป็นพม่า ดังนั้น พม่าจึงสรุปว่าชาวมอญกับชาวพม่าต่างย่อมมีความใกล้ชิดสนิทสนม ด้วยพม่า-มอญ นั้นสืบเชื้อสายและร่วมประวัติศาสตร์กันมายาวนาน
ในทางวิชาการ เคยมีข้อสรุปไว้ว่าชนชาติแรกที่เคยปรากฏอยู่ ในประเทศพม่าคือชนเผ่ากัปปะลี หรือ นิกริโต จากนั้นในราว ๔ พันปีก่อน จึงมีชนชาติมอญอพยพ ลงมา อาศัยเป็นหลักแหล่งในรูปแบบสังคมกสิกรรม และเรียกแผ่นดินแรกของ มอญ นี้ว่า รามัญเทสะ ส่วนชนเผ่ากัปปะลีนั้น ก็เคลื่อนย้ายไปอาศัยอยู่ตามเกาะภีลู หรือ บะลูและเกาะกัปปะลี และเชื่อว่าชนเผ่านี้น่าจะเป็นบรรพบุรุษของชนเผ่าซมีง หรือ เซมังในปัจจุบัน เกาะบะลูนั้นเป็นเกาะใหญ่ตั้งอยู่ตรงข้ามกับเมืองเมาะลำไย ชาวมอญเรียกว่า ตะเก๊าะขมาย คำว่า ตะเก๊าะ แปลว่า “เกาะ” ส่วนคำว่า ขมาย นั้นสันนิษฐานตามตำนานพื้นเมืองว่าอาจจะเป็นที่มาของชื่อเผ่าซมีง (ตามตำนานขมายเป็นต้นไม้ชนิดหนึ่ง มีอมนุษย์เกิดจากนกเหยี่ยวคู่หนึ่ง ที่อาศัยอยู่บนต้นขมายนั้น) และเชื่อว่าชนเผ่านี้ก็คงจะเคยอาศัยบนเกาะบะลูมาก่อน โดยอยู่อย่างคนเปลือย แต่ด้วยหน้าตาน่ากลัว มีริมฝีปากหนา ผมหยิก ผิวดำ มีนิสัยกระด้าง แถมว่ายน้ำเก่ง จึงถูกมองว่าเป็นพวกยักษ์ แล้วเรียกเกาะที่พวกนี้อาศัยอยู่ว่า เกาะยักขะ ซึ่งสอดคล้องกับการที่พม่า ก็เรียกเกาะนี้ว่า เกาะบะลู เพราะ บะลู ก็แปลว่า “ยักษ์” เช่นกัน
ในทางภาษาศาสตร์ เคยมีการวิจัยพบว่าภาษาชาวซมีง มีคำศัพท์ร่วมกับคำศัพท์ของภาษามอญโบราณ จึงพอจะบอกได้ว่าชาวมอญเคยมีความสัมพันธ์ใกล้ชิด กับชาวซมีงมาก่อน นอกจากนี้ในพงศาวดารมอญ ก็กล่าวไว้ว่าเมื่อปี ๒๕๐ ก่อนคริสต์ศักราช พระโสณะเถระ และพระอุตตระเถระ ได้เดินทางมาประกาศพระศาสนา ณ ดินแดนสะเทิม-สุวรรณภูมิ แล้วสวดพระปริตรเพื่อขับไล่เหล่ายักษ์น้ำ หรือผีเสื้อสมุทรมิให้มาเป็นอันตรายแก่ชาวมอญ จึงสันนิษฐานว่าพวกยักษ์ ในตำนานภาษามอญนั้นน่าจะหมายถึงชนเผ่าซมีงนั่นเอง
ส่วนชาวมอญจะมาจากไหนนั้น ยังคงตอบให้ชัดได้ยาก บ้างก็มีความเห็นว่าน่าจะอพยพมาจากมองโกเลีย บ้างเชื่อว่ามอญมีถิ่นกำเนิดจาก ที่ราบโตนกีงทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศจีน และก่อนที่ มอญ จะมาอาศัยอยู่ที่เมืองสะเทิมในประเทศพม่านั้น ก็เคยตั้งอาณาจักรทวารวดี ในพื้นที่ตอนล่างของประเทศไทย ดังปรากฏเป็นหลักฐานเป็น จารึกมอญ ที่นครปฐม หรือ ประปโทม และที่ลพบุรี จารึกนั้นเก่าแก่กว่าจารึกภาษามอญ ที่สะเทิมและพุกามถึง ราว ๕๐๐ ปี ต่อมา ในคริสต์ศตวรรษที่ ๑๐ อาณาจักรทวารวดีของ มอญ ก็ถูกพวกเขมรหรือขมาโจมตีจนต้องย้ายขึ้นเหนือไปตั้งเมืองหริภุญไชย ซึ่งปัจจุบันคือลำพูน จากนั้นในราวคริสต์ศตวรรษที่ ๑๒–๑๓ ชาวไทยก็อพยพจากตอนบนลงมาตีอีก ทวารวดีจึงถึงกาลล่มสลาย
ส่วนนาม รามัญ พบเก่าสุดในมหาวังสะของสิงหล ในสมัยพระเจ้าจันสิตตาแห่งพุกาม พบคำนี้ในศิลาจารึกมอญ เขียนออกเสียงว่า รมีง ซึ่งในจารึกนั้น ก็พบคำเรียกพม่าอ่านว่า มิรมา อีกด้วย ส่วนในสมัยหงสาวดี พบจารึกแผ่นทอง เขียนอ่านว่า รมัน คล้ายกับที่ไทยเรียก รามัญ ส่วนในเขตรามัญเทสะ จะเรียกว่า มัน หรือ มูน ซึ่งใกล้กับคำว่า มอญ ในภาษาไทย
อันที่จริง พม่าเคยนิยมเรียก มอญ ว่า ตะลาย หรือ ตะเลง คำเรียกนี้ พบในศิลาจารึกพุกาม และบางจารึกที่น่าจะจารึกในต้นสมัยอังวะ อีกทั้งในพงศาวดารมอญ กล่าวถึงเจ้าชายจากเมืองกาลิงคะ ติลิงคนะแห่งมัชฌิมเทสะเสด็จมายังสะเทิม-สุวรรณภูมิเพื่อปกครองชาวมอญ โดยมีท้าวสักกะอุปถัมภ์ เป็นไปได้ว่าชาวติลิงคนะคงจะเดินทาง มาสู่รามัญเทสะอยู่เรื่อยๆ จึงเรียกเหมาชาวมอญว่า เป็นชาวติลิงคนะไปด้วย จนที่สุดก็เพี้ยนมาเป็น ตะลายในภายหลัง แต่เนื่องจากคำว่า ตะลาย นั้น ชาวมอญเห็นว่าเป็นคำดูหมิ่น มีความหมายไปในทาง “พันธุ์ทางไร้พ่อ” ชาวมอญจึงไม่อยากให้ใช้ชื่อนี้มาเรียกชาวมอญอีกต่อไป ซึ่งรัฐบาลพม่า ก็ได้เคยประกาศห้ามใช้ชื่อ ตะลาย เรียกชาวมอญ และกำหนดให้เรียกว่า มูน หรือ มอญ เท่านั้น
เรื่องราวของมอญ ยังมีกล่าวในศิลาจารึกเจดีย์ชเวดากองไว้ว่า คราที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ ได้มีพ่อค้าชาวมอญสอง พี่น้อง นามว่า ตผุสสะ ภัลลิกะ ได้รับพระเกศาธาตุจากพระพุทธเจ้ามาประดิษฐาน ณ เจดีย์ชเวดากอง พอราวปี ๒๕๐ ก่อนคริสต์ศักราช พระเจ้าอโศกได้ส่ง พระโสณะเถระและพระอุตตรเถระ มาเผยแผ่พระศาสนาในหมู่ชาวมอญ ณ ดินแดนสุวรรณภูมิ ต่อมาคริสต์ศตวรรษที่ ๔ พระพุทธโฆสะได้เดินทางไปยังเกาะสิงหล เพื่อคัดลอกพระไตรปิฎกเป็น อักษรมอญ ซึ่งหากศึกษารูปอักษรมอญโบราณ ก็จะพอจะเชื่อได้ว่า อักษรมอญ นั้นมีเค้ามาจากอักษรอินเดียตอนใต้ คือ อักษรปัลลวะและอักษรกทัมพะ
ในประเทศไทย เมื่อคริสต์ศตวรรษที่ ๕-๖ ปรากฏศิลาจารึกมอญที่นครปฐม ต่อมาในคริสต์ศตวรรษที่ ๗-๘ มีจารึกมอญที่ลพบุรี และในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ ๑๑–๑๓ มีจารึกมอญที่ลำพูน ส่วนในประเทศพม่านั้น พบศิลาจารึกมอญในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ ๑๐ ณ ถ้ำเก๊าะกูมใกล้เมืองบาอังในรัฐ กะเหรี่ยง และพบที่เจดีย์ชเวซายังในเมืองสะเทิม ส่วนศิลาจารึกมอญที่เมืองพุกาม ซึ่งพบมากที่สุดนั้นจารึกขึ้น ในคริสต์ศตวรรษที่ ๑๑ นอกจากนี้ยังพบศิลาจารึกมอญประปราย ตามเมืองต่างๆ อาทิ เจาก์แซ แปร พะโค ชเวนั่งต่าตะวันออก และสะเทิม ส่วนในยุคหงสาวดีนั้น พบศิลาจารึกมอญและจารึกบนองค์ระฆังที่พะสิม ย่างกุ้ง พะโค พุกาม สะเทิม ดอยเกลาสะ เมาะตะมะ ไจก์มะยอ และทวาย
ด้านจารึกภาษามอญ บนใบลานนั้น พบมากมายตาม หมู่บ้านมอญ ในประไทย ส่วนที่ประเทศพม่าพบมากตาม หมู่บ้านมอญในเมืองสะเทิมและเมืองไจก์ขมี ซึ่งมีการคัดลอกและรวบรวมนำมาเก็บไว้ ที่หอสมุดแห่งชาติเมืองย่างกุ้ง และที่ห้องสมุดมอญเมืองเมาะ ลำไย นอกจากนี้กองโบราณคดีและกองวัฒนธรรม ยังได้จัดพิมพ์วรรณกรรม ชาดก ตำรามอญ และเคยมีการริเริ่มจัดพิมพ์พจนานุกรมมอญ-พม่าอีกด้วย
ในด้านตัวอักษรนั้น อักษรมอญ ถือเป็นต้นแบบให้กับอักษรพม่า ตามที่พบเป็นหลักฐานจากศิลาจารึกมยะเซดี และจากการที่พระชินอรหันต์ภิกษุ มอญ ได้นำพุทธศาสนานิกายเถรวาทมาเผยแผ่ ยังเมืองพุกามในสมัยพระเจ้าอโนรธานั้น จึงได้พบจารึกภาษาบาลีด้วย อักษรมอญ บนด้านหลังพระพิมพ์อีกด้วย ที่จริงในยุคนั้นก็มีอักษรพยูหรือปยูใช้เช่นกัน แต่ชาวพม่ากลับนิยมอักษรมอญ มากกว่า โดยเฉพาะตลอดสมัยของพระเจ้าจันสิตตา วรรณคดีสมัยนั้นต่างเขียนด้วย ภาษามอญ ก็ด้วยที่พระองค์มีพระอาจารย์เป็นภิกษุมอญนั่นเอง นอกจากนี้ยังพบจารึกมอญ บนแผ่นกระเบื้องเคลือบมากมายกว่า พันชิ้นที่เจดีย์อนันดา อีกทั้งพบจารึกมอญตามเจดีย์ ในเมืองพุกามหลายแห่ง อาทิ มยีง-ปยะ อะแปรัตนา ผยะซะชเว โลกะเทะปัน ปะโทตา-มยา นคาโยง คู-ปเย่าจี และอโล-ปยิ
ต้นสายภาษาออสโตรเอเซียติคกับสายdna ชี้ไปแนวทางเดียวกัน ว่ามอญนั้นเริ่มจากชนเผ่าในรัฐโอริสสา ตั้งอยู่ตะวันออกของประเทศติดกับอ่าวเบงกอล มหาสมุทรอินเดีย ที่มี O2 เต็มร้อย เช่น munda (มุนดา มุณฑ์ มัณฑ์) เผ่าbonda เผ่าจ้วงJuang ซึ่งเผ่าเหล่านี้ยังแต่งกายแบบโบราณ คือถ่วงหูยาว กำไลแขน กำไลข้อเท้า คล้ายกลุ่มโครงกระดูกที่พบที่โนนวัด
ขยับสายภาษาต่อมาที่กาสี(เมฆาลัยสะพานรากไทร) ปะหล่อง ขมุ กะตู กวย จนถึงชอง-กะซองที่จ ตราด ของไทย
ชาวรัฐโอริสา โกนารักหรือโกนัก มหาวิหารบูชาสุริยะเทพ (บูชาพระอาทิตย์) ... จึงทำให้ความเชื่อที่ว่าการบูชาสุริยะเทพในรัฐโอริสสานั้นมีมาตั้งแต่สมัยโบราณสืบต่อมาจากยุคพระเวทอย่างแน่นอน สืบทอดถึงยุคต้นทราวดีในไทยจะบูชาสุริยะเทพด้วย
ในสมัยจันสิตตานั้น ไม่พบจารึกภาษาพม่าเลย จนในปี ค.ศ. ๑๑๑๒ ราชบุตรของพระองค์ นามว่า ราชกุมาร ได้ทำจารึกมยะเซดีเป็นภาษาพม่า แล้ววรรณคดีภาษาพม่า ก็ค่อยๆรุ่งเรืองเรื่อยมา จนในสมัยพระเจ้านรปติ ภาษามอญ ก็เสื่อมความนิยม จนถึงสมัยหงสาวดี วรรณคดีมอญกลับมารุ่งเรืองอีกครั้ง โดยเฉพาะในสมัยของพระนางชินซอปุ และพระเจ้าธรรมเซดี แต่ในที่สุด วรรณคดีมอญ ก็มีอันต้องเสื่อมลงอีก หลังจากที่มอญพ่ายแพ้ต่อพม่า ในยุคของพระเจ้าอลองพญา
ในด้านประวัติศาสตร์การสร้างอาณาจักรของชนชาติมอญนั้น อาจจำแนกตามวงศ์กษัตริย์ได้ ๓ ยุค ยุคแรกคือยุคราชวงศ์สะเทิม-สุธรรมวดี มีกษัตริย์ปกครอง ๕๗ พระองค์ เริ่มจากสมัยพระเจ้าสีหราชา มาจนถึงสมัยพระเจ้ามนูหา เชื่อว่ายุคนี้ครอบครองพื้นที่ได้ ทั้งอาณาจักรทวารวดีและอาณาจักรสะเทิม ยุคแรกสิ้นสุดลงด้วยพระเจ้าอโนรธาแห่งพุกาม ยกทัพมาตีเมืองสะเทิมในสมัยพระเจ้ามนูหา ซึ่งนักประวัติศาสตร์ไทยบางท่านเชื่อว่าพระเจ้าอโนรธาน่าจะยกมาตีถึงนครปฐม
ยุคที่สอง เป็นยุคราชวงศ์พะโค-หงสาวดี มีกษัตริย์ปกครอง ๑๗ พระองค์ องค์แรกๆคือ พระเจ้าสมละและพระเจ้าวิมละ และสิ้นสุดในสมัยพระเจ้าติสสะ ส่วนยุคที่ ๓ คือยุคราชวงศ์เมาะตะมะ-พะโค เริ่มจากสมัยพระเจ้าวารีรู หรือพระเจ้าฟ้ารั่ว พระองค์มีมเหสีเป็นราชธิดาของกษัตริย์ไทย ต่อมาในสมัยพญาอู ได้ย้ายราชธานีมาอยู่ ณ เมืองพะโคหรือหงสาวดี ราชบุตรของพระองค์คือพญาน้อย ซึ่งต่อมาก็คือพระเจ้าราชาธิราช ผู้ทำสงครามยาวนานกับกษัตริย์พม่าในสมัยพระเจ้าซวาส่อแก กับพระเจ้ามีงคอง ขุนพลสำคัญของพระเจ้าราชาธิราช ก็คือ สมิงพระราม ละกูนเอง และแอมูน-ทยา กษัตริย์องค์สุดท้ายของมอญคือ พระเจ้าพยะมองธิราช ซึ่งพระเจ้าอลองพยาปราบมอญ จนพ่ายในปี ค.ศ. ๑๗๕๗
พม่ามองว่าชาวมอญและชาวพม่านั้น มีความสัมพันธ์กันมานานนับแต่ สมัยพุกามเรื่อยมา จึงมีความเกี่ยวดองมาตลอด และแม้ว่า มอญ กับพม่าจะพูดต่างภาษากันก็ตาม แต่ต่างก็มีเชื้อสายมองโกลอยด์เหมือนกัน อย่างไรก็ตาม ชาวมอญรุ่นหลังหันมาใช้ภาษาพม่ากันมาก และมีจำนวนมากที่เลิกใช้ ภาษามอญ จนคิดว่าตนเป็นพม่า อีกทั้งไม่ทราบว่า ตนมีเชื้อสายมอญ จากการสำรวจประชากรมอญในปี ค.ศ. ๑๙๓๑ พบว่ามีจำนวนแค่ ๓ แสน ๕ หมื่นคน ต่อมาในปี ค.ศ. ๑๙๓๙ ได้มีการก่อตั้งสมาคมชาวมอญ และมีการสำรวจประชากรมอญอีกครั้ง พบว่ามีราว ๖ แสนกว่าคน พอต้นสมัยสังคมนิยมสำรวจได้ว่ามีชาวมอญราว ๑ ล้านกว่า ในปัจจุบัน หากต้องการพบชาวมอญ ที่ยังพูดภาษามอญในชีวิตประจำวันอยู่ ก็ต้องไปเยือนหมู่บ้านต่างๆในเมืองไจก์ขมี และเมืองสะเทิม กระนั้นในเขตเมือง ก็จะพบแต่ชาวมอญที่พูดภาษาพม่าเป็นส่วนมาก
และชาวมอญโบราณกลุ่มใหญ่ในภาคใต้ของไทย คนใต้dna เบสคือO2 มอญเขมรเกือบครึ่ง อีกราว25%เป็นO3ของจีนธิเบต(พม่า)และเผ่าม้ง O1
ที่เหลือเป็น dnaของมลายู(ออสโตรนีเซียน)อีกประมาณเกือบ20% ที่เหลือปนกลุ่มแปลกๆเช่น F K M C อีกประปรายคละกัน มีRของแขกอินเดียในบางกลุ่ม
ลักษณะความถี่แบบนี้ลากตั้งแต่แหลมมลายูไปถึงเกาะชวา เรียกง่ายๆว่า คนใต้คือมอญโบราณ ที่พบจารึกมอญเพราะเป็นมอญโบราณ ผสมจีน ผสมมลายูอีกส่วนน้อย แม้แต่ชวาก็มอญโบราณหนาแน่นคล้ายภาคใต้
dna(ออสโตรนีเซียน)มลายูที่พบมากจริงๆนั้นคือ ชาวจามในเวียดนามและเขมร ชาวพื้นเมืองปาเล็มบัง ชาวเกาะในฟิลิปปินส์ ชนพื้นเมืองไต้หวัน
มีความเป็นไปได้ว่าชาวมอญในอดีตเป็นนักเดินเรือที่เก่งกาจ
ลำดับการ ครองพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ มอญ(ทราวดี)+ธิเบต(พม่า)-ขอม(ฟูนัน)-มลายู
อ้างอิง
วิรัช นิยมธรรม
เรียบเรียงจากข้อเขียนของนายปันหละ พิมพ์ในสารานุกรมพม่า ฉบับที่ ๑๐ , ๑๙๖๖
ศ.ดร.ผาสุข อินทราวุธ อดีตคณบดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร
cr แอดมินฮาร์ดคอร์ เพจ ประวัติศาสตร์ฮาร์ดคอร์
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
