'ปีเตอร์ โครพอทกิน' เจ้าชายรัสเซียผู้ละทิ้งทุกสิ่งเพื่อการปฏิวัติ
ปีเตอร์ โครพอทกิน (Peter Kropotkin) เกิดในตระกูลโครพอทกิน (Princes Kropotkin) อันเก่าแก่ของรัสเซีย มีฐานะเป็นเจ้าชาย (แบบไม่ได้สืบทอดบัลลังก์) และสืบสายจากราชวงศ์รูริค (Rurikids) ผู้ให้กำเนิดรัสเซีย แต่เขากลับเลือกเส้นทางสายนักปฏิวัติตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 จนถึงสมัยปฏิวัติรัสเซีย แม้จะต้องแลกมาด้วยทุกสิ่งที่เขา
เคยมีก็ตาม
บิดาของโครพอทกินส่งเขาไปโรงเรียนทหารองครักษ์เพื่อไต่เต้าเป็นข้าราชการระดับสูง แต่เขากลับสนใจในงานเขียนฝ่ายซ้ายสังคมนิยม-อนาธิปไตย และรู้สึกไม่พอใจกับสถานะขุนนางของตน
เขายังเป็นนักเรียนหัวดี มีความสนใจทั้งธรณีวิทยา วิทยาศาสตร์ ธรรมชาติ และ
มานุษยวิทยา ระหว่างที่ออกปฏิบัติการสำรวจพื้นที่ในไซบีเรีย โครพอทกินได้ศึกษาพฤติกรรมของชนเผ่าและสัตว์หลายสายพันธุ์อย่างใกล้ชิด ทั้งยังช่วยชี้ข้อผิดพลาด
ของแผนที่ที่รัฐบาลรัสเซียใช้ ทว่าโครพอทกินกลับปฏิเสธงานข้าราชการตำแหน่งสูงเพื่อไปเข้าร่วมกลุ่มปฏิวัติชาวนากับแรงงาน ต่อมาเขาถูกจับกุมและถูกบิดาสั่งตัด
ออกจากกองมรดก ทำให้ต้องลี้ภัยไปร่อนเร่ในต่างประเทศอยู่นานหลายสิบปี
ระหว่างลี้ภัย ปีเตอร์ โครพอทกินยังเขียนโต้แย้งกับทฤษฎี 'ดาร์วินทางสังคม' (Social Darwinism) ผ่านหนังสือ 'Mutual Aid : A Factor of Evolution' โดยชี้ว่ามนุษย์และสัตว์เอาตัวรอดได้ไม่ใช่เพราะการแข่งขัน แต่เป็นเพราะการร่วมมือและช่วยเหลือกัน (Mutualism) และการเสียสละ (Altruism) การร่วมมือกันเป็นปัจจัยที่ทำให้
มนุษย์วิวัฒนาการมาได้ไกล
นักปฏิวัติผู้นี้ยังเสนอแนวคิด 'อนาธิปไตย-คอมมิวนิสต์' (Anarcho-Communism) ผ่านหนังสือ 'Conquest of Bread' โดยเสนอว่าสังคมคอมมิวนิสต์ที่แท้จริงต้อง
กระจายอำนาจหรือทำให้เกิดสภาวะปราศจากรัฐเพื่อนำไปสู่สังคมปราศจากอำนาจที่ไม่ชอบธรรม
ปี 1917 โครพอทกินกลับไปรัสเซียหลังเกิดการปฏิวัติ และได้รับการทาบทามให้เป็นที่ปรึกษาพรรคบอลเชวิค แต่เขากลับวิจารณ์พรรคบอลเชวิคว่ารวบอำนาจไว้ที่ศูนย์
กลางเหมือนเผด็จการ แทนที่จะกระจายอำนาจและปราบปรามกลุ่มอนาธิปไตย ทำ
ให้วลาดิมีร์ เลนิน (Vladimir Lenin) ผู้นำโซเวียตตำหนิเขาอย่างแรงว่า "ไร้เดียง
สาทางการเมือง"
ช่วงบั้นปลายชีวิต นักปฏิวัติชราใช้ชีวิตอย่างยากจนกับภรรยาของเขาในชนบท
ก่อนเสียชีวิตด้วยโรคปอดบวมในปี 1921 บนแผ่นดินโซเวียต แม้กลุ่มอนาธิปไตยจะถูกปราบปราม แต่เลนินยังยอมให้พวกเขาแสดงตัวในพิธีฝังศพของโครพอทกินและชูป้ายต่อต้านรัฐบาลบอลเชวิคในที่สาธารณะเป็นครั้งสุดท้าย
ปัจจุบันทฤษฎีการร่วมมือกันในธรรมชาติของปีเตอร์ โครพอทกิน ได้รับการยอมรับ
ในแวดวงพฤติกรรมศาสตร์ รวมไปถึงงานสำรวจทางธรณีวิทยาและภูมิศาสตร์แถบ
ขั้วโลกเหนือ ส่วนงานเขียนทางการเมืองก็กลายเป็นหนังสือที่กลุ่มอนาธิปไตยหรือ
สังคมนิยมหลายสายต้องหยิบมาอ่าน
ทั้งหมดนี้คือเรื่องราวชีวิตของชายที่เกิดมาพร้อมกับทุกอย่าง แม้จะรับราชการและ
มีอนาคตสวยหรู แต่กลับเลือกสละทิ้งสิ่งเหล่านั้นด้วยความเชื่อที่ว่ามนุษย์ทุกคนควรมีสิทธิ์มีเสียงเท่ากัน
เรื่อง : อันโตนิโอ โฉมชา
ภาพประกอบ : ชุติมณฑ์ ปทาน
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
