#กินอาหารแล้ว...ย่อยได้ปกติหรือไม่ สังเกตตนเองอย่างไร?
#ถอดบทเรียนปัญญาปฏิบัติ
#ร้อยเรื่องเล่า...จากหมอแผนไทย
🏵️ในทางการแพทย์แผนไทย การย่อยอาหาร เป็นการทำงานของธาตุไฟ ที่ชื่อ “ปริณามัคคี” ในตำราพระโอสถพระนารายณ์ (เป็นพระคัมภีร์ทางการแพทย์แผนไทยที่เก่าแก่และสำคัญมากเล่มหนึ่ง) กล่าวถึง “ปริณามัคคี ไฟเผาอาหารนั้น มีลักษณะ ๔ ประการ คือ”
๑. “สมาธาตุไฟ ธาตุนั้นเสมอ บริโภคอาหารเข้าไป พอบังควร ไฟธาตุเผาอาหารแหลกแล้วก็มิได้อยาก อาหารอีกเลย อิ่มเป็นปรกติอยู่”
🌱 แปลความ คือ อาหารที่กินเข้าไปนั้น ไฟย่อยอาหาร (ปริณามัคคี) ย่อยได้หมดพอดี และนำไปหล่อเลี้ยงร่างกายได้ตามปรกติ จึงไม่รู้สึกหิว หรือ อยากอาหาร บ่อย ๆ หรือ มีอาการอื่นๆ หลังกินอาหารเสร็จใหม่ๆ เช่น ง่วงนอนง่าย ท้องอืด ท้องเฟ้อ หรือ กินแล้วขับถ่ายทันที เป็นต้น
๒. “วิสมาธาตุนั้น บางวันให้ผูก บางวันให้ลง บางวันให้อยากอาหาร บางวันให้คับท้อง แน่นอก แน่นใจ มักให้แค้นคอดังนี้ เหตุไฟธาตุมิได้เสมอ วาโยเดินมิสะดวก จึงตั้งเป็นลมก้อนเข้าได้ในท้อง โทษวาโยมีกำลัง”
🌱 แปลความ คือ อาหารนั้นไม่สม่ำเสมอ (มักมาจากพฤติกรรมการกินอาหารเกินกำลังธาตุ หรือกินอาหารไม่เป็นเวลา) ทำให้ไฟย่อยอาหารไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ บางวันไฟย่อยอาหารทำงานมากก็ย่อยอาหารหมดเร็วทำให้อยากอาหาร บางวันไฟย่อยอาหารทำงานได้น้อย ย่อยอาหารไม่หมดก็เกิดอาหารตกค้าง บูดเน่าในท้อง จนลมในท้อง (กุฉิสยาวาตา) และลมในลำไส้ (โกฐาสยาวาตา) เดินไปได้ไม่ตลอด จึงเกิดเป็นก้อนลมในท้อง
๓ “ติกกะธาตุนั้น คือไฟธาตุแรงเผาอาหารฉับพลันยิ่งนัก บริโภคอาหารเข้าไปมากแล้ว อยู่บมินาน ให้อยากอาหารอีก”
🌱แปลความ คือ อาหารที่กินเข้าไปนั้น น้อยกว่ากำลังไฟย่อยอาหาร (แม้จะกินอาหารมาก แต่ไฟย่อยอาหารทำงานได้มากกว่าปกติ หรือ พูดอีกนัยหนึ่งว่า ร่างกายเผลาผลาญอาหารมากกว่าปกติ) ทำให้ให้มีอาการหิวบ่อยๆ
๔. “มันนกะธาตุนั้น ไฟเผาอาหารอ่อน บริโภคอาหารก็มิได้ บังเกิดให้ลงเองวันละ ๒ เพลา ๓ เพลา ให้ถอยแรงจะเดินไกลก็มิได้ดังนี้ เสมหะจึงประชุมกันเข้าได้ โทษในเสมหะกำเริบมีกำลัง แลไฟเผาอาหาร มิได้เสมอแล้วเมื่อใด โรคนั้นจะแปรให้เป็นต่างๆ”
🌱แปลความ คือ ไฟย่อยอาหารทำงานได้น้อย ย่อยอาหารไม่หมด (มักเกิดกับคนที่กินอาหารเกินกำลังธาตุต่อเนื่อง เช่น อาหารบุฟเฟต์ เนื้อสัตว์ไขมันในปริมาณมากๆ เป็นต้น) ลักษณะอาการที่สำคัญคือ เมื่อกินอาหารเข้าไปแล้วมักจะขับถ่ายทันที หรือขับถ่ายวันหนึ่งหลายๆ ครั้ง ทั้งนี้เพราะเมื่อไฟย่อยอาหารอ่อน อาหารที่เกินเข้าไป (ทั้งของแข็งของเหลว) ก็จะตกค้าง บูดเน่า จน กลายเป็นสารเหลว (เสมหะ) คั่งค้างอยู่มากในระบบย่อยอาหาร เมื่อคั่งค้างนานเข้าก็จะมีตัวกิมิชาติ (เชื้อโรค) ต่างๆ เกิดขึ้นในระบบย่อยอาหารได้ง่าย มักทำให้มีอาการท้องเสียร่วมกับอาเจียน (ลมป่วง) หรืออาการเจ็บป่วยที่รุนแรงอื่นๆ ตามมาได้
🏵️แนวทางการแก้ไขปัญหาด้วยตนเอง
๑. การปรับพฤติกรรมการกินอาหารให้เหมาะสมกับธาตุ กินให้เป็นเวลาเป็นสิ่งที่จำเป็นที่สุดที่จะแก้ไขปัญหาได้ในระยะยาว
๒. หากไฟย่อยอาหารอ่อน ท้องอืด ท้องเฟ้อ ย่อยอาหารไม่หมด สมุนไพรในครัว ที่มีรสเผ็ดร้อน เช่น ขิง ข่า กระชาย กระเพรา พริกไทย กระเทียม ดีปลี ช่วยได้มากในการเพิ่มการทำงานของธาตุไฟให้มากขึ้น
ปันสุข By หมอปรางค์
หมอเวชกรรมไทย, หมอผดุงครรภ์ไทย
#แก๊งค์ปันสุข
#ปันสุข-ภูมิปัญญาสุขภาพไทย
====================
ขอบคุณภาพจาก Internet
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
