2 ม.ค. 2021 เวลา 09:42 • การศึกษา
สัตว์ตัวเล็กจิ๋วเหล่านี้ ให้คุณหรือให้โทษกันแน่?
แม้บ้านเราจะหลังเล็กหรือหลังใหญ่ เก่าหรือใหม่มักมีพวกมันอยู่กับเราเสมอ ใช่แล้วครับ พวกมันคือสิ่งมีชีวิตหน้าตาประหลาดขนาดเล็กที่บางชนิดพวกเรามองด้วยตาเปล่าแทบไม่เห็น
แม้พวกมันจะตัวเล็กแต่ด้วยจำนวนที่มหาศาล เจ้าสัตว์พวกนี้มีบทบาทที่สำคัญต่อระบบนิเวศ แต่ก็เป็นสาเหตุของโรคร้ายเช่นกัน ที่สำคัญมันอาศัยอยู่ที่สวนหลังบ้านของเราเอง
คนเลี้ยงผึ้งในยุโรปเคยเดือนร้อนแสนสาหัสเมื่อพบว่ามีไรประเภทหนึ่งทำเอาผึ้งของพวกเขาตายเพราะโรคผิวหนัง เจ้าพวกนั้นมีชื่อว่า varroa jacobsoni ซึ่งมีขนาดเล็กเพียง 1มม.เท่านั้น ไรซึ่งมองไม่เห็นด้วยตาเปล่านี้อยู่ในกล่องเลี้ยงผึ้ง รวมถึงเนยแข็ง ที่นอน
ไรฝุ่นตัวจิ๋วขนาดเล็ก รูปร่างไม่ต่างจากไรตัวอื่นๆมันนอนร่วมกับเราทุกคืน ฝุ่นจากที่นอน1 กรัม จะมีพวกมันอยู่ในนั้นราว 2000-15000ตัวเลขทีเดียว อาหารของมันคือเหงื่อไคลและสะเก็ดผิวหนังของเรา สิ่งปฏิกูลที่มันปล่อยออกมาทำให้เกิดโรคภูมิแพ้
ไรเป็นญาติใกล้ชิดกับแมงมุม ซึ่งรวมถึงแมลง สัตว์มีกระดองและกิ้งกือ พวกมันช่วยย่อยสลายเศษซากต่างๆ เป็นลำดับแรก แล้วปล่อยให้แบคทีเรียทำหน้าที่ต่อไป จนได้แร่ธาตุพื้นฐาน เราสามารถพบมันในห้องครัวด้วยเช่นกัน บางชนิดอาศัยอยู่ในเนยแข็ง
หลายคนเคยโดนไรอ่อน ตัวใหญ่สีแดงกัดที่ขาเป็นตุ่มคัน ตัวเห็บและตัวหิดเองก็จัดเป็นไรชนิดหนึ่ง วัยรุ่นบางคนมีตัวไรในต่อมขน(démodex)ไรชนิดนี้เป็นปรสิตในรูขุมขนและมักทำให้เกิดสิว
หมัดกับเหาเป็นแมลงไร้ปีก ตัวมันเล็กเพียง0.8-6 มม. มันเกิดเป็นปรสิตอย่างแท้จริง แทบไม่น่าเชื่อเลยว่ามันเป็นญาติกับยุงและแมลงวัน เมื่อฟักไข่เป็นตัวอ่อนมันจะทิ้งถิ่นที่อยู่เดิมไปหาแหล่งที่อยู่ใหม่ นั้นคือผม หรือขนของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
หมัดมันทิ้งปีกที่ไร้ประโยชน์และพัฒนาขาที่ยาวและแข็งแรงขึ้นมาแทน มันกระโดดได้สูง 20-40cm เลยทีเดียว ตามันบอดมองไม่เห็นแต่มีปากไว้ดูดเลือด
ในท้องทะเลกันกว้างใหญ่ เราจะพบเจ้ายักษ์ตัวจิ๋ว ที่เรียกแบบนั้นเพราะหนอนริบบิ้น สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในไฟลัมนีเมอร์เทีย ตัวมันมีเส้นผ่าศูนย์กลางไม่กี่มิลลิเมตร ปกติจะซ่อนตัวใต้ก้อนหิน แต่หากมันคลี่ตัวออกแล้วอาจยาวหลายเมตร สายพันธุ์ที่ใหญ่ที่สุดคือหนอนริบบิ้นยักษ์ มีความยาวถึง60 เมตร
หนอนริบบิ้นเป็นผู้ล่า มันมีดวงตานับร้อย มีอวัยวะพิเศษรับรู้การสั่นสะเทือนและกลิ่น ทำให้มันล่าเหยื่อได้สะดวกเมื่อพบเหยื่อมันจะใช้งวงยาวพุ่งไปจับด้วยเมือกเหนียว บางชนิดมีพิษในเมือกด้วย บางสายพันธุ์มีหนามแหลมที่งวงไว้ทิ่มแทงเหยื่อ
นอกจากนี้ในชายหาดที่อุดมสมบูรณ์ด้วยสารอินทรีย์ จะมีสัตว์ขนาดเล็กอาศัยอยู่ มากมายหลายชนิด เช่น หนอนตัวเล็กฝอย หอยขนาดจิ๋ว ปูตัวเล็กๆ บรรดาสัตว์เหล่านี้เกิดและตายในผืนทรายที่เราเหยียบโดยที่เราไม่อาจมองเห็นพวกมันด้วยซ้ำไป
โฆษณา