10 ม.ค. 2021 เวลา 10:47 • ดนตรี เพลง
ลูกทุ่ง? ลูกกรุง?
รูปภาพจาก https://tidhoo.co/
เมื่อต้นปีนี้เราคงได้ยินข่าวอันหนึ่ง ที่บอกว่าศิลปินที่มียอดวิวสูงสุดในยูทูปของไทย น่ะไม่ใช่ Blackpink ซะหน่อย แต่เป็นของคุณมนต์แคน แก่นคูน ต่างหาก ซึ่งมาดูสถิติแล้วก็เรียกได้ว่าโหดสัส เพราะมียอดสตรีมสูงถึง 976 ล้านครั้ง คุณพระ สูงกว่า Blackpink ถึง 227 ล้าน (Blackpink มียอด 749 ล้าน) ตามมาด้วยเสียงลือเสียงเล่าอ้างว่า ไม่มีใครสามารถเอาชนะเพลงลูกทุ่งได้ในตลาดเพลงไทย แม้กระทั่งเพลงป๊อปก็ตาม นี่ขนาดฮิปฮอปโคตรบูมเลยนะเนี่ย
เอาล่ะ จริง ๆ แล้วปัญหาไม่ได้อยู่ที่ใครเป็นเพลงแบบไหน แต่ปัญหาคือ แล้วเพลงลูกทุ่งนี่มันคืออะไร?
ซึ่ง มันตอบยากกว่าที่คิดนะครับคุณ แม้ดูเผิน ๆ จะตอบง่ายมาก อ้าว ก็เพลงลูกทุ่งไง เพลงที่เค้าร้องกันแบบลูกทุ่งอะ ผสมวัฒนธรรมไทยท้องถิ่นอะ นี่ไง ลูกทุ่ง โอเคงั้นถามต่อ แล้วเพลงฉ่อย เพลงพื้นบ้าน เพลงในลิเก พวกนี้ใช่เพลงลูกทุ่งมั้ย เฮ้ย ไม่ใช่สิ เพลงพื้นบ้านก็เพลงพื้นบ้าน ลูกทุ่งก็ลูกทุ่ง ไม่เกี่ยวกัน อ้าว แล้วมันต่างกันตรงไหนวะพี่ สรุปคือเพลงลูกทุ่งนี่มันต้องผสมดนตรีสากลเข้าไปด้วย
ซึ่ง นั่นมันก็ป๊อปไม่ใช่หรอที่อยู่ในนั้น?
งงมั้ย ก่อนจะงงไปมากกว่านี้ผมตั้งข้อสังเกตุอย่างหนึ่ง คือประเทศไทยเป็นประเทศที่ไม่ได้แบ่งแนวดนตรีไปตามสิ่งที่มันเป็น แต่แบ่งตามบริบทของมัน เช่น เราไม่เรียกมนต์เพลงคาราบาวว่าเป็นละตินร้อคนะครับ เราเรียกเพลงของคาราบาวว่าเพลงเพื่อชีวิต เราไม่เรียกบทเพลงพระราชนิพนธ์ว่าบลูส์-แจ๊ส ไม่เรียกเพลงปลุกใจว่าเป็นเพลงมาร์ช และไม่เรียกเพลงของสุนทราภรณ์ว่าเป็นวงบิกแบนด์ด้วย เป็นต้น ซึ่งถ้าเราจะมองว่าอย่างเพลง Country ฝรั่งมันก็เรียกตามบริบท และอธิบายเหมือนเพลงลูกทุ่งบ้านเราเลย ใช่ครับ มันอธิบายแบบเดียวกัน แต่อย่าลืมว่าเขาเองก็รวมเพลงคันทรีไว้ในกลุ่มของ Pop นะครับ คือ เขาจะแบ่งตาม genre จริง ๆ ก่อน แล้วค่อยแบ่งตาม context อีกทีหนึ่ง จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมเพลง rap กับเพลง R&B นั้นจึงนับเป็นเพลง Hiphop เช่นเดียวกัน
แล้วลูกทุ่งล่ะ จริง ๆ แล้วมันเป็นอะไร เป็นป๊อป เป็นไทยเดิม หรือเป็นลูกทุ่งเลย? ลูกทุ่งนั้นห่างไกลกับคำว่าไทยเดิมแบบสุดกู่เลยครับ เพราะเวลาเราพูดถึงไทยเดิม เราโยนดนตรีนอกวังทิ้งหมด แล้วไปนับว่าเป็นดนตรีพื้นบ้าน ดังนั้นดนตรีไทยเดิมจึงเป็นดนตรีในวังทั้งนั้น ลูกทุ่งไม่เป็นดนตรีพื้นบ้านด้วย เพราะไม่ได้แต่งบนพื้นฐานของดนตรีพื้นบ้าน มันแต่งอยู่บนพื้นฐานของดนตรีตะวันตก
ใช่ครับ ผมกำลังจะบอกว่า เพลงลูกทุ่งน่ะ เป็นเพลงไทยสากล ตัวตนของมันเป็นเพลงป๊อปครับ
เอาไว้ครั้งหน้าจะเขียนให้อ่านว่าไอ้ป๊อปเนี่ยมันคืออะไรกันแน่ แต่นอกจากมันจะเป็นเพลงไทยสากล เรายังรู้ด้วยซ้ำว่ามันกลายเป็นลูกทุ่งตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2507 ซึ่งก่อนหน้านี้เรามีเพลงไทยสากลแล้วครับ อธิบายสั้น ๆ ว่าเพลงไทยสากลคือเพลงไทยที่เราใช้ทฤษฎีดนตรีตะวันตกและสังคีตลักษณ์แบบฝรั่งเป็นพื้นฐาน โดยมีศิลปินเบอร์ใหญ่ ๆ ในช่วงก่อนหน้านั้นเช่น พรานบูรพ์, เหม เวชกร หรือครูเอื้อ สุนทรสนานผู้เป็นหัวหน้าวงสุนทราภรณ์ โดยในวันดังกล่าว ได้เกิดการใช้คำว่า "เพลงลูกทุ่ง" เป็นครั้งแรกโดยคุณจำนง รังสิกุล (หนึ่งในผู้ก่อตั้งช่อง 4 บางขุนพรหม) โดยใช้อธิบายเพลงที่บรรยายถึงวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ และอะไร ๆ ที่เป็นพื้นบ้าน เมื่อเกิดการใช้คำว่าเพลงลูกทุ่งขึ้นมา ดนตรีอย่างสุนทราภรณ์จึงถูกถีบให้กลายเป็น "เพลงลูงกรุง" ทันที เชื่อกันว่าเพลงลูกทุ่งเพลงแรกคือเพลง "โอ้เจ้าสาวชาวไร่" แต่งโดยคุณเหม เวชกร และขับร้องโดยคุณคำรณ สัมบุญณานนท์ นอกจากคุณคำรณจะเป็นนักร้องลูกทุ่งคนแรกของประเทศแล้ว เขานี่แหละออริจินัลเพลงกระท่อมกัญชา มีเสียงดูดกัญชาปุ๋ง ๆ ด้วย
แม้ว่าก่อนหน้านั้นประเทศไทยยังพอจะแบ่งแนวเพลงอยู่ เช่นเรียกเพลงแบบนี้ว่าเพลงชีวิต เรียกเพลงอย่างสุนทราภรณ์ว่าเพลงผู้ดี เป็นต้น แต่ไม่เคยถูกแบ่งแยกอย่างชัดเจนเด็ดขาดแบบลูกทุ่งลูกกรุงมาก่อน และเพราะประเทศไทยไม่แบ่งดนตรีตาม genre จริง ๆ อีกต่อไปแล้ว แต่แบ่งตามบริบทของมัน ทำให้มองเผิน ๆ แล้วดนตรีลูกทุ่งนั้นแข็งแกร่งมากในประเทศไทย จนเพลงสากลและเพลงไทยสากลนั้นเอาชนะไม่ได้ หรือการมองลูกทุ่งสมัยใหม่ หรือลูกทุ่งอินดี้ว่าเป็นการนำวัฒนธรรมป๊อปเข้ามาผสมในดนตรีลูกทุ่งก็ดี แท้จริงแล้วไม่ใช่เลย ลูกทุ่งอินดี้เป็นแค่พัฒนาการของมัน และลูกทุ่งไม่เคยชนะดนตรีป๊อป
ก็เพราะมันเป็นดนตรีป๊อปมาตั้งแต่ต้นยังไงล่ะ
โฆษณา