ตำนานลูกมังกรในมรดกวัฒนธรรมจีน (๒)
ในตอนแรก เราได้เล่าถึงลูกมังกรองค์ชายใหญ่-ปี้ซี่ องค์ชายรอง-ซือเหวิ่น และองค์ชายสาม-ผูเหลา
วันนี้เราจะมาเล่าอีกสามองค์ชายคือ ปี้อั้น -องค์ชายสี่ ผู้รักความเป็นธรรม, เทาเที่ย - องค์ชายห้า ผู้ละโมบในทรัพย์สิน และ กงฟู่ องค์ชายหก ผู้พิสมัยวารี
รูปร่างหน้าตาและเรื่องราวขององค์ชายสี่ห้าหก เป็นอย่างไร จีนจับใจจะมาเล่าให้ฟัง
ปี้อั้น ในคุกเมืองหงถง มณฑลบซานซี
ปี้อั้น องค์ชายสี่ ผู้รักความเป็นธรรม
เวลาเราชมภาพยนตร์จีนชุดเปาบุ้นจิ้น ในฉากเปาบุ้นจิ้น (เปากง) ตัดสินว่าคดีความ เคยสังเกตไหมครับว่า ในห้องพิจารณาคดีจะมีตัวอักษรจีนสี่ตัวเขียนอยู่บนแผ่นไม้สีแดง 迴避 -หุยปี้ hui2bi4 หมายถึง ให้หลีกทาง และ 肃静 -ซู่จิ้ง su4jing4 ให้สงบ เหนือตัวอักษรดังกล่าว จะมีรูปหน้าคล้ายพยัคฆ์ ท่วงท่าดูดุดัน วาดประดับอยู่ พยัคฆ์ท่วงท่าน่าเกรงขามนี้คือ องค์ชายสี่ หรือ ลูกมังกรตัวที่สี่ มีนามกรว่า ปี้อั้น 狴犴 Bi4 an4
มีรูปลักษณ์ภายนอกแลคล้ายพยัคฆ์ ทำให้เรานึกไม่ถึงว่าจะเป็นลูกมังกรองค์ชายสี่ กล่าวกันว่า ปี้อันมีนิสัยชอบความเป็นธรรม ชี้ขาดด้วยความยุติธรรม ในสมัยโบราณใช้เป็นสัญลักษณ์ติดเหนือตัวอักษรสี่ตัว เวลาเจ้าเมืองออกเดินตรวจราชการงานเมือง หรือพิจารณาคดีความของศาล จะมีรูปตัวปี้อั้นวาดอยู่ เพื่อให้คนที่มองเห็นเกิดความเกรงขาม
ในสมัยราชวงศ์หมิง ยังนำมาประดับอยู่เหนือประตูคุก ตัวที่เด่นที่สุดและรักษาไว้ได้ดีที่สุดคือ คุกในสมัยราชวงศ์หมิง (ปีค.ศ.๑๓๖๙) อายุกว่า ๖๐๐ ปีที่คงเหลืออยู่เพียงแห่งเดียวของจีน ที่อำเภอหงถง 洪洞 (ออกเสียง Hongtong เป็นชื่อเรียกเฉพาะ) ภาคกลางของมณฑลซานซี ที่เรียกกันว่า ซูซานเจียนอวิ้ 苏三监狱 (คุกขังนักโทษหญิงซูซานอันโด่งดัง) เหนือประตูคุกนักโทษประหาร จะมีรูปปี้อั้น หรือที่เรียกกันในอีกนามหนึ่งว่า หู่โถวเหลา 虎头牢 ขนาดใหญ่หน้าเกรงขาม เป็นที่รู้จักกันดีไปทั่วประเทศ ปี้อั้น--ยังเป็นสัตว์มงคลที่ยังคงทันสมัยเหมาะแก่กาล ไม่ล้าสมัย เราน่าจะนำรูปปี้อั้นท่าทางแยกเขี้ยวถมึงถึง มาติดตามสถานที่สำคัญต่าง ๆ ของทางราชการ เพื่อผดุงความยุติธรรมกันถ้วนหน้านะครับ...
รูปลักษณ์ของเทาเที่ย องค์ชายห้า
หน้าตาของเทาเที่ย ปรากฎในภาชนะสำริดสมัยชุนชิว
เทาเที่ย องค์ชายห้า ผู้ละโมบในทรัพย์สิน
ชาวจีนมีคำกล่าวในวลีหนึ่งว่า "เทาเที่ยเซิ่งเอี้ยน" 饕餮盛宴 มีความหมายในปัจจุบันคือ งานเลี้ยงที่เต็มไปด้วยอาหารอันโอชะให้รับประทานมากมาย เทาเที่ย 饕餮 tao1 tie4 สองตัวอักษรจีนนี้ ปกติเราจะไม่ค่อยพบเห็นในการใช้ทั่วไป ปัจจุบันให้ความหมายอุปมาถึง คนที่ตะกละตะกลาม มักมากทรัพย์สิน
ที่มาของชื่อเทาเที่ย มาจากนามกรของลูกมังกรตัวที่ ๕ หรือ องค์ชายห้า ผู้มีรูปลักษณะภายนอกที่ดุร้าย มีเขาเหมือนแพะ ตาโต ปากกว้าง ใบหูผึ่ง แยกเขี้ยวอันแหลมคมดุจพยัคฆ์ มีความละโมบในทรัพย์สินศฤงคาร ไม่มีสิ้นสุด ในสมัยโบราณนิยมทำลวดลายส่วนหัวของเทาเที่ย ลงบนเครื่องทองสัมฤทธิ์ โดยเฉพาะเครื่องสัมฤทธิ์ที่เกี่ยวกับภาชนะดื่ม กิน เพื่อเป็นเคล็ดเตือนใจให้กับผู้ที่ใช้เครื่องสัมฤทธิ์ ไม่โลภในทรัพย์สิน ไม่คดโกง
ทั้งนี้เนื่องจากในสมัยโบราณ บุคคลที่นิยมใช้เครื่องทองสัมฤทธิ์ ส่วนมากมักจะเป็นขุนนาง และผู้ที่มีฐานะทางสังคม ภาชนะเครื่องสัมฤทธิ์ที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์เจิ้งโจว มณฑลเหอหนาน และพิพิธภัณฑ์ประจำมณฑลหูเป่ย นครอู่ฮั่น ที่มีอายุในสมัยราชวงศ์ซาง โจวตะวันตก และโจวตะวันออก (รวมสมัยชุนชิว) 商周青铜器 จะเห็นลวดลายเทาเที่ย ปรากฎอยู่บนภาชนะที่ใช้ดื่มกิน ตามที่ผมได้คัดสรรมาลงประกอบในบทความเรื่องนี้ ปัจจุบัน เราน่าจะนำคติลวดลายของเทาเที่ย สัตว์มงคลองค์ชายห้า มาประดับในภาชนะให้กับบุคคลที่มีอำนาจทางการเมืองทั้งหลายเช่นในอดีต เพื่อลดการละโมบโลภมากกันบ้างนะครับ...
กงฟู่ พ่นน้ำพุ ที่นครจี่หนาน มณฑลซานตง
กงฟู่ที่พระราชวังกู้กง กรุงปักกิ่ง
กงฟู่ องค์ชายหก ผู้พิสมัยวารี
เมื่อเรามีโอกาสไปเดินเที่ยวชมพระราชวัง พระอารามหลวง พระราชสุสาน หรือแม้กระทั่งล่องตามลำน้ำที่จักรพรรดิเคยเสด็จทางชลมารคผ่าน รวมไปถึงใต้เสาสะพานศิลาโบราณ เป็นต้น เราจะเห็นรูปสลักศิลาเป็นหัวมังกรสลักไว้ปลายเสาหรือคานที่ยื่นออก ปากของมังกรจะมีรูสำหรับใช้พ่นน้ำออก บางครั้ง อาจเห็นมังกรสี่ขามีหาง เกาะพาดอยู่บนโขดหินกลางแม่น้ำ หรือริมฝั่งแม่น้ำ คอยเฝ้ามองอารักขา
รูปสลักดังกล่าวที่แท้ ก็คือ องค์ชายหก หรือ ลูกของมังกรตัวที่หก มีนามว่า "กงฟู่" 蚣蝮 Gong1 Fu4 กงฟู่มีอุปนิสัยที่ชอบน้ำเป็นอย่างมาก ในทางสถาปัตยกรรมจีนโบราณ จึงนิยมนำมาทำเป็นปลายท่อระบายน้ำในสถานที่สำคัญ เช่น บริเวณรอบพระตำหนักไท่เหอเตี้ยน สถานที่ว่าราชการขององค์จักรพรรดิ ใจกลางพระราชวังต้องห้ามสีม่วง (จื่อจิ้นเฉิง) บริเวณฐานยกระดับของตำหนักว่าราชการพระโอรสแห่งสวรรค์นี้จะมีท่อระบายน้ำอยู่โดยรอบ หรือบริเวณพระราชสุสานหลวงของจักรพรรดิเช่น ชิงตงหลิง ชิงซีหลิง หรือหมิงสือซานหลิง เป็นต้น
บริเวณปลายท่อจะเป็นหัวมังกร จึงเป็นที่มาของคำว่า “ สุ่ยหลงโถว” 水龙头 เราคุ้นชื่อนี้จากชื่อเรียกในภาษาแต้จิ๋วว่า "จุยเหล่งท๊าว" หรือ “จุ๋ยเล้ง” ถ้าแปลตามตัวอักษรจีนหมายถึง “หัวมังกรน้ำ” และเรารู้จักกันดีในชื่อภาษาไทยว่า “ก๊อกน้ำ” นั่นเอง ในบางสถานที่ เช่นกลางลำคลองต้ายุ่นเหอ มรดกโลกทางวัฒนธรรมกลางนครหังโจว มณฑลเจ้อเจียง ลำคลองที่จักรพรรดิหลายพระองค์เคยเสด็จทางชลมารคผ่าน ก็มี "กงฟู่" แกะสลักจากศิลา ศีรษะเป็นมังกร มีสี่ขา หางยาว เกาะอยู่บนโขดหิน เป็นสัญลักษณ์คอยคุ้มครองเฝ้ามองการเดินเรือทางน้ำให้ปลอดภัยอยู่ด้วยเช่นกัน...
ตอนต่อไป จะมาเล่ากันถึงองค์ชายเจ็ด แปด เก้า กันต่อไปนะครับ
โปรดติดตามนะครับ
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
