แม่เจ้าบัวไหล เทพวงศ์ (แม่เจ้าหลวง) (พ.ศ. 2390 - พ.ศ. 2475) ราชเทวีในเจ้าพิริยเทพวงษ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่ ปี 2437
Mae Chao Bua Lai Thepawongse
(1847-1932) The queen of Moung Phrae ,1894
Credit : Mission Pavie ,Auguste Jean-Marie Pavie
หมายเหตุ
- แม่เจ้าบัวไหล เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2390 ที่เมืองนครน่าน
-เป็นธิดาในพระยาไชยสงคราม เชื้อสายเจ้าเจ็ดตนทางพะเยา กับ เจ้านางอิ่น ชาวไทยอง
- มีเจ้าเชษฐาและเชษฐภคินีร่วมอุทร ได้แก่
1.เจ้าจอมแปง (เจ้านางของ ซึ่งเป็นชายาเดิมพระยาไชยสงครามได้ขอไปอุปการะที่พะเยา)
2.เจ้าเทพรส รสเข้ม (ฝาแฝดกับเจ้าจอมแปง)
3.เจ้านางสามผิว (ได้ถึงแก่กรรมด้วยโรงท้องร่วงตอนอายุ 13 ปี)
- ตอนเกิด พระยาไชยสงครามถูกเรียกตัวจากเมืองน่านมายังกรุงเทพฯ เนื่องจากต้องคดี เรื่อง ช่วยเจ้าหลวงนครน่าน ยกพลไปกวดต้อนตีเอาเมืองหัวพันห้าทั้งหกที่แคว้นสิบสองปันนา กวาดต้อนเชลยศึกชาวไทลื้อชาวไทยอง มาไว้ที่เขตนาน้อยเมืองน่าน ดังนั้นจึงต้องเดินทางโดยเรือขณะที่น้ำน่านนองเต็มฝั่ง บิดาเลยตั้งชื่อให้ว่า "บัวไหล"
-แม่เจ้าบัวไหลได้รับการสถาปนาให้ดูแลเมืองแพร่ ก่อนที่เจ้าพิริยเทพวงษ์จะกลับจากราชการที่กรุงเทพมหานคร ชาวเมืองแพร่จึงเรียกขานเจ้าบัวไหลว่า "แม่เจ้าหลวง" และต่อมาได้รับการเสกสมรสและแต่งตั้งให้เป็นชายาของเจ้าผู้ครองนครแพร่
- ในตอนเด็ก บัวไหลได้รับการอบรมเลี้ยงดูแบบเจ้านายตามขนบธรรมเนียมล้านนามาอย่างดี มีฝีมือในการเย็บปักผ้าและงานปักเย็บทุกชนิด ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว บัวไหลได้ปักผ้าม่านและหมอนขวาน ตลอดจนเครื่องใช้ต่าง ๆ ถวาย เป็นที่โปรดปรานของรัชกาลที่ 5 ถึงกับได้รับการโปรดให้จัดห้องเฉพาะ แล้วพระราชทานให้ชื่อว่า "ห้องบัวไหล" นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณและเป็นเกียรติประวัติอันสูงยิ่ง เพื่อแสดงถึงเจ้านายสตรีทางเหนือ เป็นผู้มีฝีมือในงานศิลปะปักเย็บอย่างยอดเยี่ยม
ข้อมูลจาก Wikipedia