Blockdit Logo (Mobile)
ควายดำทำเกษตร
•
23 ม.ค. 2021 เวลา 07:12 • การเกษตร
บ่ายๆง่วงๆ เขียนสาระให้อ่านกันบ้างดีกว่า
เกษตรกรคงรู้กันดีว่า สารกำจัดศัตรูพืช หรือ ยาฆ่าแมลง ที่เราใช้กันจะถูกแบ่งออกเป็น 3 แบบคือ
1.โดนตัวตาย หรือ เรียกว่ายาน็อค
2.ยาที่กินตาย หรือ เรียกว่า ยาดูดซึม
3.ยารม คือ ในรูปของก๊าซ เข้าทางรูหายใจของแมลง
แต่ในโพสนี้เราจะมาดูการแบ่งระดับการดูดซึมของสารกำจัดศัตรูพืชประเภทดูดซึมกันให้มากขึ้น จะได้เข้าในกระบวนการดูดซึมของยาแต่ละตัวกัน
สารประเภทดูดซึม (Systemic poison) สารเคมีที่มีคุณสมบัติดูดซึม จะแตกต่างจากสารที่มีคุณสมบัติแบบสัมผัสหรือถูกตัวตาย คือ สารจะมีการเคลื่อนย้ายภายในเนื้อเยื่อพืชได้ หลักการของสารประเภทดูดซึมคือหลังจากไปอยู่ในเนื้อเยื่อพืชแล้ว แมลงมากินภายหลังก็จะทำให้แมลงตาย ปัจจุบันแยกระดับการดูดซึมเป็น 4 ระดับ ได้แก่
1. ดูดซึมได้เล็กน้อย (Locally Systemic หรือLocalized Penetrant ) สารจะมีการเคลื่อนที่ซึมเข้าไปเฉพาะด้านที่สัมผัสเพียงเล็กน้อยแต่ไม่ทะลุผ่านใบเมื่อแมลงมาดูดกินอีกด้านฝั่งตรงข้ามแมลงจะไม่ตาย ตัวอย่างเช่น สารในกลุ่มไพรีทรอยด์
2 ดูดซึมทะลุผ่านใบ (Translaminar effects) หรืออาจเรียกว่าสารแบบกึ่งดูดซึม (Semi-systemic) สารจะเคลื่อนที่ผ่านใบด้านที่สัมผัสสารและซึมผ่านไปยังผิวใบที่อยู่ฝั่งตรงข้าม แต่จะไม่มีการกระจายตัวออกนอกใบที่สัมผัสไปสู่ใบอื่น ตัวอย่างเช่น พ่นด้านบนใบแล้วสารเคมีซึมผ่านไปฆ่าแมลงที่ดูดกินใต้ใบ ได้แก่
👉 สารกลุ่ม 1 ออร์กาโนฟอสเฟต เช่น คลอร์ไพริฟอส โพรฟีโนฟอส
ไตรอะโซฟอส พิริมิฟอส-เมทิล อีไทออน
👉 กลุ่มคาร์บาเมต เช่น คาร์บาริล ไทโอไดคาร์บ
👉 สารกลุ่ม 2 อีทิโพรล
👉 สารกลุ่ม 5 สไปนีโทแรม
👉 สารกลุ่ม 6 อะบาเมกติน
👉 สารกลุ่ม 9 ไพมีโทรซีน
👉 กลุ่ม 13 คลอร์ฟีนาเพอร์
3. ดูดซึมผ่านท่อน้ำ (Xylem Mobile) สารจะถูกเคลื่อนย้ายได้ภายในต้นพืช โดยเข้าสู่ระบบท่อน้ำแล้วลำเลียงไปสู่เนื้อเยื่อพืช เช่น ใบ ดอก ลำต้น ละอองเกสร แต่จะไม่เข้าไปที่ผล จึงเหมาะสมที่จะใช้ในรูปแบบคลุกเมล็ด (seed treatments), รองก้นหลุม(soil treatments), ราดสารบนดินหรือโคนต้น(soil drench) หรือ แช่กระบะเพาะกล้า (seedling tray)
นอกจากนี้ยังสามารถใช้สารที่มีคุณสมบัตินี้ปรับใช้ เช่น ผสมน้ำแช่ท่อนพันธุ์หรือหน่อพันธุ์ หรือการใช้สารแบบเข้มข้นฉีดเข้าต้น (Trunk injection) สารที่มีคุณบัติดูดซึมถ้าใช้ผสมน้ำพ่นทางใบ (Foliage spray) จะมีคุณสมบัติดูดซึมทะลุผ่านใบได้ดี
ตัวอย่างสารเคมีที่มีคุณสมบัติดูดซึมผ่านท่อน้ำ (Xylem Mobile)
👉 สารกลุ่ม 1กลุ่มออร์กาโนฟอสเฟตบางชนิด ได้แก่ ไดเมโทเอต ไตรคลอร์ฟอน ไดอะซินอน
👉 กลุ่มคาร์บาเมท เช่น คาร์โบฟูแรน คาร์โบซัลแฟน
👉 สารกลุ่ม 2 ฟิโพรนิล (จำกัดดูดซึมเฉพาะพืชใบเลี้ยงเดี่ยว)
👉 สารกลุ่ม 4 สารในกลุ่มนีโอนิโคตินอยด์ทั้งหมดเป็นสารที่มีคุณสมบัติดูดซึมได้ดี เช่น อิมิดาโคลพริด อะซีทามิพริด ไทอะโคลพริด ไทอะมีทอกแซม โคลไทอะนิดิน ไดโนทีฟูแรน และซัลฟอกซาฟลอร์
👉 สารกลุ่ม 6 อีมาเมกตินเบนโซเอต (ใช้วิธีฉีดเข้าต้น)
👉 สารกลุ่ม 14 คาร์แทปไฮโดรคลอไรด์(จำกัดดูดซึมเฉพาะพืชใบเลี้ยงเดี่ยว)
1
👉 สารกลุ่ม 15 ลูเฟนนูรอน
👉 สารกลุ่ม 28 คลอแรนทรานิลิโพรล ไซแอนทรานิลิโพรล
4. ดูดซึมผ่านท่อน้ำและท่ออาหาร (Amphimobile หรือ truly systemic)
สารเคมีจะมีคุณสมบัติที่เคลื่อนย้ายได้ 2 ทาง คือจากล่างขึ้นด้านบนหรือไปตามท่อน้ำ และสามารถย้อนกลับลงมาจากบนลงล่างมาทางท่ออาหารได้ ปัจจุบันมีสารเคมีที่มีคุณสมบัตินี้น้อยมาก ปัจจุบันที่มีรายงานสารกำจัดแมลงและไรมีเพียงชนิดเดียวคือ
👉 กลุ่ม 23 สไปโรเตตระแมต โดยสารชนิดนี้จะไม่มีคุณสมบัติแบบสัมผัสหรือถูกตัวตาย แต่จะมีคุณสมบัติแบบกินตาย หลังจากพ่นสารไปแล้ว 2 – 3 วันสารจึงจะถูกเคลื่อนย้ายไปตามท่อน้ำท่ออาหาร แมลงระยะตัวอ่อนมากัดหรือดูดกินจะทำให้แมลงไม่สามารถสร้างไขมันได้ทำให้ไม่เจริญเติบโต อ่อนแอและตายไปในที่สุด แต่จะมีผลน้อยมากกับตัวเต็มวัยหรือตัวแก่ เนื่องจากความเข้มข้นที่ได้รับสารมีน้อยไม่เพียงพอที่จะทำให้ถึงตาย ดังนั้นประสิทธิภาพของสารชนิดนี้จึงมุ่งไปที่ลดจำนวนตัวอ่อน ชนิดแมลงที่สารชนิดนี้ป้องกันกำจัดได้ ได้แก่ เพลี้ยหอย เพลี้ยแป้ง เพลี้ยอ่อน แมลงหวี่ขาว เพลี้ยไก่แจ้ เพลี้ยจักจั่น เพลี้ยไฟ (บางชนิด) ไรแดง เป็นต้น
โพสนี้สรุปเนื้อหาบางส่วนมาจากโพสของ อ.สุเทพ สหายา ที่อาจารย์เขียนเอาไว้ในเฟสส่วนตัว เข้าไปอ่านบทความเต็มได้ที่
โพสนี้มาสรุปเรื่องของระดับการดูดซึมของสารแต่ละกลุ่มให้เกษตรกรได้พอเข้าใจถึงกลไกลการทำงานของสาร เพื่อจะได้เข้าใจและนำไปเลือกใช้ในการกำจัดแมลงศัตรูพืชของตัวเอง
ด้วยรักจากควายดำทำเกษตร เพจเกษตรอันดับหนึ่งในจักรวาล
โฆษณา