สวัสดีท่านผู้อ่านทุกท่าน วันนี้ดิฉันจะมานำเสนอเรื่องราวดนตรีที่มีเสน่ห์เป็นอย่างมาก ว่ามีการพัฒนาเป็นอย่างไรตั้งแต่ยุคแรกๆจนถึงช่วงศตวรรษที่ 19 และจะพาทุกท่านไปทำความรู้จักกับคีตกวีหลายท่านที่ผู้อ่านทุกคนอาจไม่เคยได้ยินที่ไหนเลย ขอเชิญผู้อ่านทุกท่านรับชมค่ะ
เมื่อพูดถึงดนตรีรัสเซีย หลายๆคนอาจนึกถึงนักประพันธ์ที่มีชื่อเสียงมากๆหลายท่าน เช่น Prokofiev, Shostakovich, Rachmaninoff หรือ Tchaikovsky เป็นต้น แต่ถ้าถามอีกว่าคีตกวีชาวรัสเซียที่เก่าแก่ที่สุดคือใคร ทั้งหมดมักจะตอบว่า Glinka กับ Dargomyshky ถ้าเทียบกันกับการพัฒนาการด้านดนตรีในยุโรปแล้วจะพบว่าดนตรีรัสเซียเริ่มมีการพัฒนาที่ช้ากว่ามาก แล้วดนตรีแบบไหนที่มาก่อนยุคของ Glinka
Classical music concert in the historical Winter Palace of St. Petersburg https://www.myguidestpetersburg.com/things-to-do/st-petersburg-classical-music-concert
ดนตรีรัสเซียที่สามารถจับต้องได้จริงๆจะสามารถย้อนไปได้ราวๆ อย่างน้อยสุด1พันปี บทเพลงที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่ค้นพบคือเพลงประเภท Sul Generis ที่ได้รับอิทธิพลมาจาก Byzantine โดย P. Sokalsky ได้ระบุลักษณะเด่นของดนตรีรัสเซียเป็น 4 ข้อ คือ
1. ทำนองมีลักษณะไล่ลง
2. ความกว้างของระดับเสียงส่วนมากไม่เกินคู่ 4 หรือ 1 ออคเตฟ
3. เมื่อมั้นคู่ 4 หรือ 5 นั่นจะหมายถึงการเปลี่ยนคีย์
4. โทนเสียงที่ใช้มี 3 แบบ Whole Tone, Whole and half tone, Adding up to the interval of 4th
ส่วนของจังหวะจะมีลักษณะเป็น 2 ตัวสั้นๆ แล้วตามด้วย โน้ตยาว และเป็น incidental metric
ในช่วงแรกๆเลยนั้น เพลงร้อง และ ดนตรีบรรเลง ในรัสเซียถูกใช้เพื่อความบันเทิงเป็นหลัก โดยนักดนตรีกลุ่มแรกๆที่ได้ออกมาเล่นดนตรีกันก็คือกลุ่ม Russian Minstrels หรือที่เรียกว่า Skomorokhi
Skomorokhi - https://con2bemolesradio.com/la-musica-tradicional-rusa/skomorokhi/
ใน Nestor Chronicle ได้กล่าวไว้ว่าเหล่า Skomorokhi นั้นทำให้ผู้คนถอยห่างจากพระเจ้ามากขึ้นและทำให้ผู้คนต่างไม่ยอมโบสถ์กัน คนก็เลยหันไปเล่นพิณ Gusli เป่าแตร เต้นรำ โดยในการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรในช่วงศ.13 กล่าวว่า Skomorokhi ใช้เครื่องดนตรีpanpipe (svirel) Gudok (string i.) Buben (trambourine) ในช่วงศ15 เหล่า Skomorokhi ได้ยกระดับตัวเองโดยมีการแสดงหุ่น puppet theatr ที่ได้พัฒนาจากการที่มีงานเทศการ carnival ที่เรียกว่า Petrushka
Petrushka - https://wepa.unima.org/en/petrushka/
ต่อมาจำนวน Skomorokhi ได้เพิ่มมากึ้นจนทำให้เกิดเป็นหมู่บ้านองนักดนตรีเหล่านี้ เรียกว่า Skomorokovod ด้วยความที่มีขนาดใหญ่มากึ้นจึงทำให้ศาสนจักรเริ่มถดถอยลง จนมาราชสมัยของ Tsar Aleksey ได้สั่งให้ทหารทำลายเครื่องดนตรีให้หมด และกล่าวหาว่ากลุ่ม Skomorokhi เป็นพวกนอกรีต
Alexis of Russia - https://en.wikipedia.org/wiki/Alexis_of_Russia
ดนตรีของศาสนจักรเองก็ได้มีบทบาทสำคัญในการวางรากฐานการศึกษาดนตรีขั้นพื้นฐาน โดยกลุ่มผู้สอนกลุ่มแรกๆนั้นเป็นชาว Greek และ Bulgarian ผู้สอนเหล่านี้ได้นำบทเพลงสวดอง Byzantine เข้ามาใน Kiev หลังจากที่ศาสนาคริสต์ได้สถาปนาขึ้นในรัสเซียเรียบร้อยแล้ว ระบบการบันทึกตัวโน้ตแบบแรกที่นำเข้ามาคือ Neumes ต่อมาทางรัสเซียก็ได้พัฒนาการบันทึกตัวโน้ตเป็นของตัวเองคือ Znamenny or Kriuki ต่อมาในยุค Tsar the Terrible 1551 ได้ก่อตั้งโรงเรียนสอนการบันทึกตัวโน้ตสำหรับวงประสานเสียงในโบสถ์ การบันทึกแบบ Znamenny ได้มีการใช้อย่างต่อเนื่อง มีรูปแบบ 8 mode of Russian Znamenny chant เป็นรูปแบบทำนองหรือที่เรียกว่า popieuki ต่อมาในปี 1700 การบันทึกแบบ 5 เส้นก็ได้เข้ามาในโบสถ์ของรัสเซีย ตัวอย่างคีตกวีได้แก่ บิดาแห่งเพลงโบสถ์คือ Dmitri Bortniansky (1751 – 1825), Maxim Berezovsky (1745-1777), และ Alexei Lvov ได้เขียนกฎการเขียนึ้นจนต่อมาได้เรียกการเยนแบบนี้ว่า free contrapuntal style
Neume - https://en.wikipedia.org/wiki/Neume
ในทางคู่นานกันนั้น ในด้าน Secular music เริ่มมีการพัฒนาจากการที่ราสำนักได้ว่าจ้างเดินทางมายังประเทศรัสเซียในศ.18 โดยคีตกวีที่มาทำงานมักเป็นด้านอุปรากรและบัลเลต์ในเมือง Petrograd เป็นหลัก ตัวอย่างคีตกวีได้แก่ Francesco Araja, Giuseppe Sarti, Tommaso Traetta เป็นต้น โดยคีตกวีเหล่านี้มีบทบาทเป็น choir master, concert player, teacher อุปรากรเรื่องแรกที่เขียนเป็นภาษารัสเซียจริงๆคือเรื่อง Cephalus and Procris ของ F. Araja libretto คือ Sumarokov ประพันธึ้นในปี 1755 แต่ปัญหาที่พบคือสัทสัมพันธ์ไม่สัมผัสกับตัวดนตรี เกิดจาก Araja เพิกเฉยต่อการออกเสียงภาษารัสเซีย โดยภายใต้อิทธิพลองดนตรีอิตาลี ได้มีคีตกวีชาวรัสเซียได้ประพันธ์อุปรากรขึ้นในสมัย Catherine the Great คือ Evstigney Fomin เขียนเรื่อง Американцы และ Vassily Pashkevitch เขียนเรื่อง Tsarevitch Fevey คำร้องเขียนโดย Catherine เอง
Francesco Araja - https://www.discogs.com/artist/2074851-Francesco-Araia
ในสมัย ศ.19 ได้มีแนวคิด National style เกิดขึ้นในรัสเซีย Russian art song ที่มีลักษณะที่เป็นดนตรีพื้นบ้านแล้วนำไปประยุกต์ใช้กับดนตรีตะวันตก นำโดย Alexander Alyabyev, Nicolas Titov, Alexander Varlamov ในปี 1835 Alexey Verstovsky ได้เขียนอุปรากรเรื่อว Askoldova Mogila โดยคำนึงถึงหลักสัทสัมผัสของภาษารัสเซีย
Alexey Verstovsky -
ต่อมาในยุค Glinka ก็ถือได้ว่าเป็นผู้ก่อตั้งดนตรีสำนักรัสเซีย หรือ Russian Music School ถ้าให้เทียบกับด้านวรรณกรรมจะเทียบได้กับ Pushkin เลยทีเดียว โดยผลงานที่โดดเด่นที่สุดของ Glinka คือ Kamarinskaya ที่นำเอาจังหวะเต้นรำของเพลงพื้นบ้านรัสเซียเข้ามาประสมได้อย่างลงตัว
Mikhail Glinka - https://simple.wikipedia.org/wiki/Mikhail_Glinka
แต่ก็มีอีกท่านหนึ่งคือ Alexander Dargomyzhsky ซึ่งแตกต่างจากGlinka ตรงที่สีสันจะน้อยกว่า แต่ character ชัดเจนมาก และมีบทบาทเป็นผู้ที่ละทิ้งแบบแผนอุปรากรของของอิตาลี่ไปโดยสิ้นเชิง ซึ่งตามความจริงนั้นทั้ง Glinka และ Dargomyzhsky มีน้อยคนที่จะรู้จัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งภายนอกประเทศรัสเซียยิ่งน้อยเข้าไปอีก ซึ่งตรงข้ามกับ Tchaikovsky หรือ Rimsky Korsakov หรือ Mussorgsky
Alexander Dargomyzhsky - https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_Dargomyzhsky
โดยสรุปแล้วนั้น การพัฒนาการองดนตรีรัสเซียในยุคแรกเริ่มมีลักษณะคล้ายคลึงกับฝั่งทวีปยุโรปมาก แต่สิ่งที่เห็นได้ชัดเจนก็คือดนตรีรัสเซียในช่วงแรกนั้นโดยเฉพาะในราชสำนักจะได้รับอิทธิพลจากประเทศอิตาลี่เป็นอย่างมาก จนกระทั่งเกิดกระแสชาตินิยมที่แผ่ขยายทั่วทั้งดินแดนยุโรปในช่วงศ.19 จนทำให้เกิดกระแสดนตรีในแบบฉบับของรัสเซียเองได้ถือกำเนิดขึ้น และการเกิดกระแสนี้จะเป็นรากฐานสำคัญให้แก่คีตกวีในรัสเซียในยุคถัดมา
เป็นอย่างไรกันบ้างคะ หลายๆท่านอาจจะรู้สึกว่าดนตรีรัสเซียนั้นดูลึกลับซ่อนเร้น แต่จริงๆแล้วเป็นสิ่งที่สวยงามอ่อนช้อยและน่าค้นหามากๆ จึงอยากให้ผู้อ่านทั้งหลายได้ฟังบทเพลงของคีตกวีที่กล่าวมา ท่านจะรับรู้ถึงความเป็นเอกลักษณ์ของรัสเซียที่น่าหลงไหล ในตอนต่อไปจะเป็นดนตรีช่วงปลายศ.19 จนถึงก่อนการปฏิวัติประเทศรัสเซียนั้นเป็นอย่างไร หวังว่าผู้อ่านจะได้รับความรู้และสนุกสนานเพลิดเพลินนะคะ แล้วพบกันใหม่ในตอนต่อไปค่ะ
@Alyona
Nicolas Slonimsky. Writing on Music Volume 2, Russian and Soviet Music and Composers. New York: Routledge; 2004
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
