31 ม.ค. 2021 เวลา 04:15 • ภาพยนตร์ & ซีรีส์
Set up เดียวรู้เรื่อง (บทความนี้ เหมาะสำหรับคนอยากเขียนบท)
ภายในขบวนรถไฟใต้ดิน รู้ว่าเป็นช่วงเวลาหลังเลิกงานจากจำนวนผู้โดยสารที่แน่นขนัด จู่ๆก็เกิดเหตุขัดข้อง รถหยุด ระบบไฟฟ้าภายในห้องผู้โดยสารดับสนิททั้งขบวน ก่อนจะมีเสียงประกาศว่า ไม่มีอะไรน่ากลัว แต่รถไฟจะถึงปลายทางในเวลาที่ล่าช้ากว่าปกติ พอสิ้นเสียงประกาศของคนขับ แสงไฟจากหน้าจอโทรศัพท์มือถือก็ค่อยๆสว่างขึ้นทีละเครื่อง ทีละเครื่อง จนทั้งขบวนรถมีแต่แสงไฟจากโทรศัพท์มือถือเพราะทุกคนล้วนอยากโทรบอกกับคนที่บ้านว่า “จะกลับถึงช้ากว่าปกตินะ.”
ถึงตรงนี้เองที่ทำให้พระเอกซึ่งอยู่ในขบวนรถไฟนั้นด้วย เกิดคิดได้ว่า ทำไม ? เขาถึงไม่มีใครให้โทรหาบ้าง ? เขาเริ่มคิดว่า เขาควรจะมีใครให้ได้รักให้เป็นห่วงบ้างได้แล้ว เพราะอายุตัวเองก็มากแล้ว ควรจะมีภรรยาร่วมเป็นคู่ทุกข์คู่ยากได้แล้ว...
(ที่เล่ามาเป็นฉากเปิดเรื่องในหนังที่ชื่อ I Wish I Had a Wife หนังเก่าเมื่อน่าจะ 10 ปีที่แล้วมั้ง) คือแค่ Set up แรกเราก็รู้ได้เลย ว่าตัวละครของเรากำลังต้องการอะไร ? คือ ชักอยากมีแฟนแล้วอะไรแบบนั้น อันนี้แค่ยกตัวอย่าง “สถานการณ์” ที่ทำให้เห็นว่า บทหนังควรเล่าความรู้สึกนึกคิดของตัวละคร ผ่าน “สถานการณ์” (Situation) ที่มันเกิดขึ้นได้จริงในชีวิตประจำวัน..
ดีกว่าจับตัวละครมานั่ง พูด พูด แล้วก็พูดให้คนดูฟังว่าเขาหรือเธอกำลังคิดอะไร ? หรือเป็นคนยังไง ? “บทพูด”ควรจะเกิดขึ้นเมื่อเราไม่สามารถเล่าด้วยภาพได้..
อีกตัวอย่างการ Set up เรื่องที่ดีและสนุกสำหรับเราก็คือหนังเรื่อง “อ้ายคนหล่อลวง” นะ หนัง GDH ที่ “ใบเฟิร์น” เล่นกะ “ณเดช”...
ใครที่ดูแล้วก็จะได้เปรียบหน่อย เข้าใจง่ายหน่อย คือหนังใช้วิธีการเปิดตัวนางเอกของเรื่องในบท “อีนาง” ด้วยการเลือกให้อีนางถ่ายคลิป “อีนางรีวิว” เพื่อรีวิวชีวิตตัวเองให้คนดูรู้ ว่าอีนางเป็นใคร ? เป็นพนักงานสินเชื้อ ที่กำลังเดือดร้อนเรื่องเงิน จนต้องหาวิธีประหยัดสารพัดอย่าง ทั้งการซื้อกล้วยดิบมาตุนไว้ แต่งหน้าก็ต้องแต่งบางๆ เลิกงานไปเดินห้างก็เพื่อแอบเอาทิชชู่ในห้องน้ำกลับมาใช้
คือหนังก็ใช้การ Set up เดียวเลยนะเพื่อที่จะให้เห็นเลยว่า นางเอกของเรื่องกำลังเจอกับ “วิกฤตเรื่องการเงิน” เพราะอะไรเหรอครับ ? เพราะเดี๋ยวหนังกำลังจะพลักให้อีนางนั้นต้องตัดสินใจ ไปร่วมมือกับ 18 มงกุฏสุดหล่อ เพื่อไปหลอกเงินคนอื่นเขาไง ? (นี่เราไม่ได้สปอยนะ ดูตัวอย่างหนังกันก็น่าจะรู้เรื่องแล้วม้าง...)
คือ Set up แรก (การสร้างสถานการณ์) นี้มีไว้เพื่อให้คนดู ได้รู้จัก เข้าใจ และเห็นใจ นางเอกของเรื่อง ว่าทำไมเธอถึงตัดสินใจไปทำอะไรไม่ดีไม่งามแบบนั้น ซึ่งก็ไม่ได้มีแค่นี้ด้วยนะ เพราะ Situation ต่อๆไปก็ยังมีการปูให้เห็นอีกว่า “อีนาง” มันเกือบโดนหลอก แต่ด้วยความฉลาด (และอดีตเป็นสาวแบ๊งค์เก่ามาก่อนเลยไหวตัวทัน และจับไต๋พระเอกได้)
ซึ่งแต่ละสถานการณ์ที่เกิดขึ้น แต่ละฉาก แต่ละฉากนั้น หนังก็จะปูข้อมูลต่างๆไว้มากมาย (รวมถึงปูตัวละครไว้ด้วย) เพื่อให้มีเหตุผล ในการที่นางเอกจะตัดสินใจทำอะไร ต่อมิอะไร ไปเรื่อยๆจนหนังจบเรื่อง ซึ่งไอ้ความสนุกหรือไม่สนุกของหนัง มันก็วัดกันที่ตรงนี้แหละ..
ถ้าคนเขียนบทเก่งๆ เขาจะมีลูกเล่นสารพัดแบบ มาทำให้เราคนดูสนุก อยากติดตาม เอาใจช่วยตัวละครไปพร้อมๆกับทำให้เรา “รัก” และ “เห็นใจ” เหมือนกับที่เราเข้าใจ เห็นใจ “อีนาง” และเอาใจช่วยในทุกๆการตัดสินใจของนาง
ซึ่งถ้าการ Set up สถานการณ์ มันไม่สมเหตุสมผลไม่มีการปูข้อมูล ปูตัวละครแวดล้อมไว้ เพื่อนำกลับมาใช้ภายหลัง คนดูก็จะงง ตามไม่ทัน เพราะแน่นอนว่าคนเขียนบทอ่ะ คิดเรื่องนี้ขึ้นมา แต่คนเขียนบทก็ต้องมีวีธีทำให้คนดูเข้าใจสิ่งที่ตัวเองคิดด้วย...
ยกตัวอย่างเช่น ในฉากเปิดตัว “อีนาง” เป็น “พนักงานสินเชื่อ” นั้นคนเขียนบท เขาก็จงใจให้ลูกค้าที่มาปรากฏตัวในฉากนั้นด้วย เป็นพี่แหม่มหรือ “ครูนงนุช” นะ (ทั้งที่จะเป็น Extra ทั่วไปก็ได้) แต่ฉากนี้ถือเป็นการยิงปืนนัดเดียว ได้นกหลายตัวมาก คือฉากนี้ฉากเดียวทำให้เรา (คนดู) รู้ว่านางเอกมีอาชีพอะไร ? แล้ว ยังเป็นการปูไว้อีกว่า “ครูนงนุช” เป็นใคร? กำลังอยู่ในช่วงวิกฤติแบบไหน ? (ร้อนเงินเหมือนกัน) เพราะที่หนังต้องปูไว้ ก็เพื่อให้มันดูสมเหตุ สมผล ตอนที่ “อีนาง” ไปตาม “ครูนงนุช” กลับมาเข้าร่วมแก๊งค์ขบวนการอ้ายคนหล่อลวงด้วย...
เป็นไงครับ อ่านแล้วพอจะเห็นภาพแล้วนึกตามทันมั้ย ? มันไม่ใช่ง่ายๆนะครับกับการจะ Set up ฉากอะไรขึ้นมาสักฉาก คือ “คนเขียนบท” จะต้องรู้ด้วยว่าในฉากนั้น จะเล่าอะไร ? แมสเสจที่จะสื่อในฉากนั้นคืออะไร ? คือรู้ว่าจะสื่ออะไรแล้ว ก็ใช่ว่าจะมานั่งเล่ากันทื่อๆนะ (มีหนังเยอะแยะ ที่คิดอะไรไม่ออก ก็ใช้วิธีเอาตัวละครมานั่งพูด ถามตอบกันเอง เพื่อให้ข้อมูลคนดูด้วยการ ฟัง) หนังจะสนุกมันต้องประกอบด้วยอะไรหลายๆอย่างมาก ที่สำคัญคือมันก็ไม่ใช่เรื่องง่าย ที่ใครก็จะมานั่งเขียนบทกันได้เลย...
แต่ถึงจะยาก ก็ไม่ได้แปลว่าเราจะทำไม่ได้นะครับ...
โฆษณา