ทำไมอาคารมักเป็นสี่เหลี่ยม
เคยมีเพื่อนหลายคนถามผมเมื่อนานมาแล้วในฐานะที่ผมร่ำเรียนมาในแวดวงออกแบบตึกราม บ้านช่อง ว่าทำไมอาคารส่วนมากจึงมักเป็นรูปหรือมีส่วนประกอบที่เป็นสี่เหลี่ยมทั้งสิ้น ไม่ก็เป็นกล่องเหลี่ยมๆ ทำไมไม่เป็นรูปทรงอื่นๆ ทำไมประตูต้องเหลี่ยม ทำให้กลมไม่ได้หรืออย่างไร ฯลฯ คำถามเหล่านี้ฟังเผินๆ ดูเหมือนจะตอบได้ง่ายดาย แต่เอาเข้าจริงแล้วผมไม่แน่ใจในคำตอบนักว่าจะง่ายจริงหรือ หากเป็นเมื่อก่อนนั้นผมคงตอบไปในทำนองว่า
ที่มา: https://www.tripzilla.com/photo-square-head/5306
เหตุผลอย่างแรก ก็เพราะหลักการรับรู้เรื่องทิศทางของมนุษย์ที่มักวาดเส้นสมมติเชื่อมโยงระหว่างจุดแต่ละจุด เมื่อกอรปกับสำนึกเรื่อง ตำแหน่งและทิศทาง (ซ้าย ขวา หน้า หลัง บน ล่าง) ก็ไม่เป็นเรื่องยากอันใดที่จะจินตนาการถึงการกำหนดขอบเขตพื้นที่ภายใต้กรอบสี่เหลี่ยมสมมติก็เจ้ากรอบสมมตินี่แหละครับ ที่เป็นที่มาของการจินตนาการถึงการครอบครองพื้นที่ด้วยเรขาคณิตรูปสี่เหลี่ยม
ประกอบกับเหตุผลข้อสอง ก็คือ เมื่อการจินตนาการถึงการครอบครองพื้นที่เป็นสิ่งกำหนด แปลงที่ดิน เป็นสี่เหลี่ยม อาคารที่วางบนแปลงที่ดินนั้นย่อมต้องสอดคล้องกับรูปร่างแปลงที่ดินแน่นอน อาคารสี่เหลี่ยมๆ จึงเป็นผลพวงโดยตรงของรูปแปลงที่ดิน
เหตุผลข้อที่สาม เป็นเหตุผลในทำนองเดียวกับ ที่ ฟิลิป สตี้ดแมน (Phillip Steadman) ได้กล่าวไว้ว่า เพราะข้อจำกัดของห้องต่างๆ ที่จะต้องถูกจัดเรียงไว้ด้วยกัน ทำให้รูปสี่เหลี่ยมเป็นรูปเรขาคณิตที่ง่ายต่อการถูกจัดและมีความยืดหยุ่นในการจัดวางสูงที่สุดเมื่อเทียบกับเรขาคณิตรูปร่างอื่นๆ ด้วยเหตุนี้รูปร่างสี่เหลี่ยมจึงเป็นที่นิยมการในมาใช้เป็นรูปร่างของกรอบอาคาร เพราะอาคารส่วนมากมักมีหลายห้อง เพื่อให้แต่ละห้องอะลุ่มอะล่วยกันลงไปได้ และเหตุผลข้อที่สี่ ก็ได้แก่หลักการถ่ายแรงในแนวดิ่งของอาคารโครงสร้างต่อเนื่องนั้นอนุญาตให้รูปร่างสี่เหลี่ยมมีความยืดหยุ่นต่อการเพิ่มยูนิตของหน่วยโครงสร้างมากกว่ารูปร่างอื่นๆ
จากเหตุผลที่กล่าวมาทั้งสี่ข้อก็เป็นสิ่งยืนยันอย่างเพียงพอแล้วว่าทำไมอาคารส่วนมากมักเป็นสี่เหลี่ยม ซึ่งอันที่จริงแล้ว ความเป็นสี่เหลี่ยม เป็นเรื่องจำเป็นอย่างยิ่งหากเรามองอาคารว่ามีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งอื่นๆ เป็นลูกโซ่
ตัวอย่างเช่น เครื่องเรือนต่างๆ ในอาคาร ได้แก่ โต๊ะ ชั้น เครื่องซักผ้า เครื่องปรับอากาศ หน้าต่าง ผ้าม่าน จนถึงของที่จะถูกจัดวางในเครื่องเรือนเหล่านี้ อาทิ หนังสือ สมุด แผ่นซีดี โทรทัศน์ ฯลฯ สิ่งเหล่านี้ถูกออกแบบมาอย่างมี มิติสัมพันธ์ กับรูปร่างของห้อง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของรูปร่างสี่เหลี่ยมที่ประกอบกันเป็นอาคาร กล่าวมานี้ยังไม่นับรวมถึงระบบลอจิสติก ตู้คอนเทนเนอร์ ที่จะนำพาสินค้าเหล่านี้มาสู่การใช้งานได้จริง
ที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ก็เพื่อสะท้อนให้เห็นว่า ความเป็นสี่เหลี่ยมนั้นเป็นผลพวงของกลไกเชิงระบบต่อการจัดการรูปร่างพื้นที่ในฐานะสมาชิกหรือฟันเฟืองที่ประสาน เชื่อมโยงหน้าที่ของพื้นที่ให้ยังประโยชน์ต่อหน้าที่ของระบบในส่วนอื่นๆ ได้ ถึงแม้ว่าสี่เหลี่ยมมุมฉากจะเป็นรูปร่างและรูปทรงที่พบได้อยากยิ่งตามธรรมชาติก็ตาม
อย่างไรก็ตาม ความท้าทายในการ ทำลาย ความเป็นสี่เหลี่ยมหรือความเป็นกล่องของอาคารเกิดขึ้นอยู่เสมอในแวดวงสถาปัตยกรรมเพื่อท้าทายจินตนาการและความสร้างสรรค์ใหม่ ไม่เช่นนั้น (สถาปนิกบางส่วนเชื่อว่า) เมืองก็จะมีแต่อาคารเหลี่ยมๆ ที่แสนน่าเบื่อหน่าย
สถาปัตยกรรมเริ่มแรกของมนุษยชาตินั้นไม่ได้มีรูปร่างสี่เหลี่ยมแต่อย่างใด (ไม่ว่าจะเป็นถ้ำหรือกระโจม) จวบจนมนุษย์ ได้พัฒนาระบบการก่อสร้างและระบบสังคมขึ้นมาจนมีความสลับซับซ้อนจวบปัจจุบัน แต่แล้วทำไมสังคมจึงยังพบเห็นก็ยังคงพบเห็นอาคารผิดแปลกตรรกะอยู่อีกนั้น โดยผมอยากจะกล่าวถึงเรื่องนี้สักสองประการ
ที่มา: https://www.tripzilla.com/photo-square-head/5306
ประการแรก ผมเชื่อว่าความพยายามที่จะออกจากกล่องอันนี้ไม่ได้มีสาระสำคัญอยู่ที่การพยายามที่จะ ขบถ ต่อระบบ แต่เป็นความพยายามตั้งคำถามต่อสิ่งที่เป็นปกติประจำวันต่างหาก เพราะหากอาคารไม่เหลี่ยมๆ ย่อมสร้างความฉุกคิดต่อผุ้คนที่ผ่านไปมาได้ตามสมควร และเป้าหมายหนึ่งก็คือการสร้างความแปลกตาและน่าสนใจให้เกิดต่อสถาพแวดล้อม
ประการที่สอง ทั้งๆ ที่เหตุผลนานับประการได้ระบุว่าตึกรูปร่างเหลี่ยมๆ นั้นมีดี เหมาะสม ถูกต้องตามตรรกะ หรือประหยัดอย่างไรก็ตาม สุดท้ายอาคารที่มีตรรกะตรงข้ามกับมันก็ต้องปรากฎออกมาอยู่ดีที่ไหนสักแห่งในโลก
เพราะเมื่อมีเหลี่ยมก็ต้องมีไม่เหลี่ยม มีรูปร่างแน่นอนย่อมต้องมีรูปร่างไม่แน่นอน มีปกติย่อมมีผิดปกติ ฉันใดก็ฉันนั้น จนทำให้คำถามที่น่าจะตอบง่ายกว่าคือ แล้วทำไมบางอาคารถึงต้องไม่เป็นสี่เหลี่ยม ซึ่งก็เหมือนกับเรื่องอื่นๆ ที่คำถามต่ออะไรก็ตามที่เป็นปกติในชีวิตประจำวันมักจะตอบยากเสมอ
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
