27 ก.พ. 2021 เวลา 02:00 • ไลฟ์สไตล์
มารยาทการใช้ตะเกียบของคนญี่ปุ่น
ญี่ปุ่นเป็นประเทศบนหมู่เกาะที่มีวัฒนธรรมประเพณีอันน่าสนใจที่มีรากฐานมานานนับหลายร้อยปีและผ่านการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่อย่างฉับพลัน แต่อย่างหนึ่งที่ไม่เปลี่ยนเลยก็คือระเบียบและมารยาทในการใช้ตะเกียบนั่นเอง การเรียนรู้วิธีใช้ตะเกียบนั้นไม่ใช่ข้อบังคับในมารยาทบนโต๊ะอาหารญี่ปุ่น แต่จะช่วยให้ประสบการณ์การท่องเที่ยวของคุณดียิ่งขึ้นไปอีกมาก โดยเฉพาะในโอกาสรับประทานอาหารแบบเป็นทางการหรือในการทำธุรกิจที่ญี่ปุ่น
คนญี่ปุ่นมักจะมีตะเกียบส่วนตัวของแต่ละบุคคล มีชามข้าวประจำตัว เพราะฉะนั้นการเลือกตะเกียบให้เหมาะกับตัวเราเองนั้นสำคัญอย่างมาก เพราะการใช้ตะเกียบก็ถือว่าเป็นการฝึกสมาธิได้อย่างหนึ่งด้วยเหมือนกัน ญี่ปุ่นนิยมทานอาหารประเภทปลามานานแล้วตั้งแต่สมัยอดีต ซึ่งตะเกียบจะช่วยให้สามารถเข้าถึงส่วนต่างๆ ของปลาได้มากกว่าอุปกรณ์อื่นๆ จุดสำคัญของการขยับตะเกียบคือ ตะเกียบที่ขยับคือตะเกียบด้านบนเท่านั้น ส่วนตะเกียบด้านล่างต้องไม่ขยับ หากใช้ได้อย่างถูกต้องแล้วจะสามารถคีบของที่เป็นเม็ดเล็กๆ จำพวกถั่วได้
มาถึงเรื่องข้อห้ามและข้อปฏิบัติเกี่ยวกับการใช้ตะเกียบของคนญี่ปุ่น ตะเกียบญี่ปุ่นนั้นมีวิธีการและมารยาทในการใช้งานที่ถูกต้องอยู่ ข้อแรกคือห้ามปักตะเกียบแนวตั้งลงบนข้าว เป็นสิ่งที่ห้ามทำโดยเด็ดขาดเพราะนี่เป็นวิธีการบูชาข้าวให้กับดวงวิญญาณบรรพบุรุษหรือผู้ล่วงลับ โดยปกติตะเกียบและอาหารอื่นๆ ก็จะถูกใช้เป็นเครื่องบูชา หลายคนเชื่อว่าการทำเช่นนั้นเวลาทานอาหารจะนำโชคร้ายเข้ามา ต่อมาการเสียบตะเกียบลงในอาหาร คนไทยหลายคนอาจเคยชินกับการใช้ส้อมจิ้มลงในอาหารเพื่อทานหรือใช้ไม้เสียบลูกชิ้น แต่สิ่งนี้เป็นสิ่งที่ห้ามทำในการใช้ตะเกียบ เหตุผลก็เพราะว่าอาหารหรือกับข้าวที่มีลักษณะกลมนั้นหากเสียบพลาด มีโอกาสที่จะกระเด็นออกมาจากภาชนะได้ ทำให้ดูสกปรก อีกเหตุผลคือเป็นการไม่ใช่เกียรติเชฟที่ทำอาหาร หากเสียบแยกชิ้นเนื้อเพื่อดูภายในว่าสุกไหม เท่ากับเป็นการไม่เชื่อใจฝีมือของเชฟนั่นเอง นอกจากการปักตะเกียบแล้ว การวางตะเกียบพาดลงบนภาชนะใส่อาหาร ก็ถือว่าไม่สุภาพเช่นกัน ตามบ้าน หรือภัตตาคารอาหารญี่ปุ่น ตะเกียบจะมาพร้อมกับแท่นวางตะเกียบให้เราวาง แต่สำหรับร้านเล็กๆ ที่ใช้ตะเกียบสำเร็จรูป เราก็สามารถพับซองกระดาษใส่ตะเกียบเป็นแท่นวางได้เช่นกัน ต่อมาการใช้ตะเกียบชี้ผู้อื่น โดยปกติแล้วการชี้นั้นเป็นการออกคำสั่ง ดังนั้นในระหว่างรับประทานอาหารไม่ควรใช้ตะเกียบชี้ใคร เป็นเรื่องที่เสียมารยาทและทำให้ผู้ที่ร่วมรับประทานอาหารด้วยเสียอารมณ์ ตะเกียบมีไว้ใช้คีบอาหารเข้าปากเท่านั้น ดังนั้นการเอาตะเกียบไปใช้คีบอย่างอื่นระหว่างรับประทานอาหารจึงถือว่าไม่มีมารยาท เช่น ใช้ตะเกียบคีบหรือดันจานอาหาร เอาตะเกียบไปชี้หน้าชาวบ้าน หรือแม้แต่เอาตะเกียบมาเคาะภาชนะเล่น เพราะว่าก่อให้เกิดความน่ารำคาญ ต่อมาเรื่องการส่งอาหาร หลังจากฌาปนกิจศพของผู้วายชนม์แล้ว ในวัฒนธรรมญี่ปุ่นจะมีพิธีการให้ญาติใช้ตะเกียบคีบอัฐิส่งต่อกันก่อนจะบรรจุลงในหลุมศพ ดังนั้นจึงถือกันว่าไม่ควรเอาวิธีเดียวกันนี้มาใช้กับอาหารการกินเพราะว่าไม่เป็นมงคล หากต้องการส่งอาหารให้กัน ควรยื่นภาชนะหรือจานรองเล็กๆ ไปรับอาหารจากตะเกียบของอีกฝ่ายมากกว่า และยังมีมารยาทอื่นๆ ที่เกี่ยวกับการใช้ตะเกียบนั้นก็ได้แก่ อย่ากัดปลายตะเกียบ อย่าเลียตะเกียบ อย่าถือตะเกียบและชามข้าวไว้ในมือเดียวกัน
การเอาตะเกียบแบบใช้แล้วทิ้งตามร้านมาถูกันเองก็ถือว่าไม่สุภาพเช่นกัน เพราะในอดีตการเอาตะเกียบมาถูกันนั้นทำเพื่อลบเสี้ยนไม้ แต่ตะเกียบคุณภาพดีๆ ในปัจจุบันนั้นไม่ได้มีเสี้ยนไม้ที่ถึงกับเป็นปัญหาต่อการกินอีกแล้ว การเอาตะเกียบมาถูกันจึงเป็นเหมือนการดูถูกว่าร้านนั้นใช้ตะเกียบถูกๆ ไม่มีคุณภาพ
สรุปคือ ตะเกียบถือเป็นอุปกรณ์หลักที่ใช้รับประทานอาหารในวัฒนธรรมญี่ปุ่น คนญี่ปุ่นจึงให้ความสำคัญกับตะเกียบมาก หลายคนจะมีตะเกียบส่วนตัวที่พกติดตัวไว้ใช้เวลาไปรับประทานอาหารตามที่ต่างๆ ด้วย การซื้อตะเกียบให้ใครสักคนเป็นของขวัญอาจหมายถึงอยากจะอยู่ด้วยกันไปนานๆ อีกต่างหาก ดังนั้นเพื่อไม่ให้เสียมารยาทเมื่อมีโอกาสรับประทานอาหารกับชาวญี่ปุ่น อย่าลืมศึกษาทำการบ้านเกี่ยวกับข้อห้ามหรือมารยาทต่างๆ เอาไว้ให้เรียบร้อยเสียก่อน
โฆษณา