🪴กัญชา x สุขภาพหัวใจ❤️
❓ทำไมถึงต้องรู้
▪️ในปัจจุบันตาม ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (15/2/2564) ได้ปลดกัญชาออกจากยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 5 แล้ว และสามารถให้ใช้เสพเพื่อรักษาโรค หรือศึกษาวิจัยได้ตามเงื่อนไข
▪️นอกจากนี้ทางคณะกรรมการอาหารและยา ได้เห็นชอบ (ร่าง) ประกาศกระทรวงสาธารณาสุขให้ใช้ส่วนของกัญชาและกัญชงในผลิตภัณฑ์อาหารได้
▪️บุคคลากรทางการแพทย์ และบุคคลทั่วไป ควรมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกัญชาอย่างถูกต้อง
❓กัญชา vs กัญชง ต่างกันอย่างไร
▪️ทั้งกัญชา (Marijuana) และ กัญชง (Hemp) เป็นพืชตระกูลเดียวกัน (genus Cannabis)
▪️แยกจากกันโดยปริมาณสาร Cannabidiol (CBD) และ delta-9-tetrahydrocannabinol (THC)
🔹Chemotype I คือ มี THC มากกว่า CBD (THC >> CBD)
🔹Chemotype II คือ มี THC เท่าๆกับ CBD (THC = CBD )
🔹Chemotype III (hemp-type หรือกัญชง) คือ มี THC น้อยมาก (THC < 0.3% ใน US หรือ THC < 0.2% ในไทย)
⁉️สารคล้ายกัญชาในร่างกายมีอยู่จริง
▪️ในร่างกายของเรามีการสร้างสาร endocarnabinoid (บางคนเรียกสารสุข) ซึ่งส่วนใหญ่ประกอบด้วย anandamide และ arachidonoy-glycerol (2-AG)
▪️สารเหล่านี้ไปจับกับตัวรับคำสั่งในร่างกาย CB1 และ CB2 receptor
▪️CB1 receptor หากถูกกระตุ้นจะ
🔹เพิ่มความอยากอาหาร ลดอุณหภูมิร่างกาย
🔹ลดชีพจร ลดความดัน ลดการบีบตัวของหัวใจ เส้นเลือดหัวใจขยาย
🔹เพิ่มการสร้างไขมันในตับ เพิ่มการดื้ออินซูลิน ลดไขมัน HDL
▪️CB2 receptor หากถูกกระตุ้นจะ
🔹ลดการหลั่งกรดในกระเพาะ ลดการบีบตัวกระเพาะ/ลำไส้
🔹เกิดการเปลี่ยนแปลงระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย
▪️เห็นได้ว่าสารคล้ายกัญชาที่สร้างภายในร่างกาย endocannabinoid มีประโยชน์กันร่างกาย แต่ในทางกลับกัน สารกัญชาที่รับจากภายนอก (exogenous) เช่น THC และ CBD ออกฤทธิ์ไม่เหมือนกับสารภายใน มีทั้งประโยชน์ และโทษได้
❓CBD vs. THC
คือสารหลัก 2 ตัวที่มีอยู่ในกัญชา (exogenous cannabinoid) ออกฤทธิ์ที่ตัวรับ (receptor) หลายๆจุดในร่างกาย
✅ THC
▪️จับกับ CB1 receptor เป็นหลัก
▪️มีผลต่อจิตประสาท (psychoactive effect)
▪️ทำให้เกิดความกังวล (anxiogenic)
▪️เพิ่มความอยากอาหาร (Increase appetite)
▪️ทำให้เกิดความผ่อนคลาย และระงับปวด (Relaxant and analgesic)
▪️มีผลกับความจำระยะสั้น (Short-term memory impairment)
✅CBD
▪️จับกับ 5-HT IA และ TRPV receptor
▪️ไม่มีผลต่อจิตประสาท (Non-psychoactive)
▪️มีผลประโยชน์ทางการแพทย์บางอย่าง เช่น (ลดโรคลมชัก ลดการอักเสบ เป็นต้น)
อย่างไรก็ตามผลประโยชน์ เป็นสิ่งที่อธิบายจากกลไกในห้องทดลองเท่านั้น ควรมีงานวิจัยทางคลินิกยืนยัน
⁉️ประโยชน์ของการใช้กัญชาทางการแพทย์ในปัจจุบัน เป็นอย่างไร
1️⃣ หลักฐานชัดเจน หรือค่อนข้างมาก
▪️ลดปวด (จากอาการปวดเส้นประสาท ปวดจากมะเร็ง หรือจากกลุ่มโรค fibromyalgia)
▪️เพิ่มความอยากอาหาร โดยเฉพาะในผูป่วยโรคมะเร็ง หรือ HIV
▪️ลดคลื่นไส้อาเจียน ที่เกิดจากผลข้างเคียงของยาเคมี (แต่หากใช้นาน อาจเกิดอาเจียนมากขึ้นจากยา เรียกว่า Cannabis Hyperemesis Syndrome ได้)
▪️ลดอาการเกร็งจากโรค Multiple sclerosis
▪️ลดอาการชัก ในกลุ่ม Dravet syndrome, Lenox-Gastaut syndrome และลมชักที่ควบคุมด้วยยาทั่วไปยาก
2️⃣ หลักฐานปานกลาง
▪️ลดการติดยากลุ่ม opioids (เช่น morphine)
▪️ภาวะกล้ามเนื้อบิดเกร็ง dystonia
▪️ต้อหิน glaucoma (อย่างไรก็ตามสมาคมต้อหินอเมริกา ไม่แนะนำให้ใช้ เพราะการศึกษาเล็กมาก)
3️⃣ ยังไม่มีหลักฐานทางคลินิก (no RCT) ‼️ *** ไม่แนะนำให้ใช้ ‼️
▪️โรคความจำเสื่อม Alzheimer
▪️โรควิตกกังวล และซึมเศร้า
▪️โรคมะเร็ง
▪️โรคหัวใจ Heart failure ถึงจะมีข้อมูลแบบ observational retrospective study ว่าสามารถลดอัตราการตายได้ แต่หลักฐานยังไม่เพียงพอที่จะนำมาใช้ (เนื่องจากผลเสียที่จะกล่าวต่อไป)
▪️ไวรัสตับอักเสบ C
▪️เบาหวาน โรคอ้วน
▪️โรคพาร์กินสัน
▪️การนอนหลับ
‼️ผลต่อหัวใจของ Exogenous cannabinoid (สารกัญชาที่รับมาจากนอกร่างกาย)
✅ THC จะ กระตุ้น CB1 receptor และตัวรับอื่นๆ ทำให้เกิดผลลัพธ์ในร่างกายที่แตกต่างจาก Endocannabinoid ที่สร้างในร่างกาย
▪️กระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติ sympathetic และยับยั้งระบบ para-sympathetic
▪️ทำให้ชีพจรเร็วขึ้น ความดันสูงขึ้น
▪️มีการกระตุ้นการทำงานของเกร็ดเลือดมากขึ้น
▪️ผนังเส้นเลือดทำงานผิดปกติมากขึ้น
▪️ส่งผลทำให้เกิด กล้ามเนื้อหัวใจอ่อนแรง/เส้นเลือดหัวใจตีบ/หดเกร็ง/หัวใจเต้นผิดจังหวะได้
✅ ส่วน CBD ส่งผลกับหัวใจน้อย เชื่อว่าอาจมีฤทธิ์ป้องกันคราบไขมันในเส้นเลือด
✅ ดังนั้นการได้รับ THC มีแนวโน้มจะส่งผลเสียต่อหัวใจ - มีการศึกษา observational study มากกว่า 10 การศึกษาว่า เพิ่มการเกิดโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ เพิ่มการเกิดหัวใจเต้นผิดจังหวะ เพิ่มโรคหลอดเลือดดำอุดตัน
✅ อย่างไรก็ตาม ไม่มีข้อมูลที่แน่ชัดว่าสารปริมาณเท่าใดถึงจะเริ่มส่งผลเสียต่อหัวใจ (เนื่องจากข้อมูลส่วนใหญ่เป็นการเก็บข้อมูลย้อนหลัง ปริมาณ วิธีการได้สาร ก็มักจะแตกต่างกันออกไป)
‼️ปฏิกิริยาระหว่างยาที่ทานอยู่ (Drug interaction) อีกสิ่งที่ต้องระวัง‼️
THC และ CBD มีฤทธิ์ในการยับยั้ง หรือกระตุ้นเอนไซม์ที่ตับที่ใช้ในการขับ(หรือสร้าง)ยาอื่นๆที่ทานร่วม ส่งผลให้ยาอื่นๆที่ทานมีระดับ สูงขึ้น หรือต่ำลงได้
▪️THC ยับยั้ง CYP 3A4, 2C9, 2C19, 2D6 และกระตุ้น CYP 1A2
▪️CBD ยับยั้ง CYP 3A4, 2C19, 2D6, 1A2
‼️ยาที่มีปฏิกิริยากับกัญชา
▪️ยาคลายกังวล
▪️ยาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
▪️ยากลุ่มจิตประสาท
▪️ยารักษาไขมันสูง
▪️ยากันชัก
▪️ยาฆ่าเชื้อบางชนิด
▪️***ยาต้านลิ่มเลือด warfarin
⁉️ ปัจจุบันเริ่มมีการใช้กัญชาประกอบอาหาร ทานได้หรือไม่ มีข้อระวังอย่างไร
▪️โดยทั่วไปแนะนำห้ามคน 6 กลุ่มทาน (ข้อมูลของ รพ. เจ้าพระยาอภัยภูเบศร) คือ
🔹อายุน้อยกว่า 25 ปี
🔹โรคหัวใจ และหลอดเลี่ยง
🔹โรคตับ
🔹โรคไต
🔹สตรีมีครรภ์
🔹และผู้ที่ทานยาต้านลิ่มเลือด
▪️ไม่ควรทานเกิน 5-8 ใบต่อวัน
▪️ไม่ควรทานใบแก่ (มี THC สูงกว่าใบอ่อน)
▪️การปรุงอาหารด้วยความร้อนทำให้ THC มากขึ้น
▪️หลีกเลี่ยงการทานกัญชา พร้อมกับอาหารไขมัน เนื่องจากจะเพิ่มการดูดซึม
▪️การออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท เกิดได้หลังจากทานไปแล้ว 30-60 นาที ดังนั้น ไม่ควรทานปริมาณมากในครั้งเดียว และระวังเรื่องการขับขี่ยานพาหนะ
❤️ สรุป ข้อแนะนำปัจจุบัน กัญชาxหัวใจ
▪️การตัดสินใจ แพทย์ควรให้ข้อมูล บอกถึงประโยชน์ ผลเสีย หลักฐานทางการแพทย์ แล้วตัดสินใจร่วมกัน
▪️การใช้กัญชาเพื่อรักษาโรคทางการแพทย์ มีประโยชน์ในโรคบางกลุ่มที่มีหลักฐานทางคลินิกชัดเจน
▪️ในปัจจุบัน ยังไม่มีหลักฐานทางงานวิจัย ว่ากัญชารักษาโรคหัวใจได้
▪️การใช้กัญชาที่มีสาร THC อยู่ มีแนวโน้มเพิ่มการเกิดโรคหัวใจ (เส้นเลือดหัวใจ/หัวใจเต้นผิดจังหวะ/โรคกล้ามเนื้อหัวใจ) ได้จาก observational study หลายๆการศึกษา
▪️ชนิด/ขนาด/วิธีการใช้ ที่จะก่อให้เกิดโรคหัวใจ - ยังไม่ทราบ เนื่องจากไม่มีข้อมูลเพียงพอ
▪️การใช้สาร THC และ CBD มีผลกับยาอื่นๆที่ทานร่วมได้ ควรปรึกษาแพทย์ และเภสัชกร
▪️แนะนำให้
🔹ผู้ป่วยโรคหัวใจ
🔹ผู้ที่มีความเสี่ยงโรคหัวใจ
🔹ผู้ที่ทานยาต้านลิ่มเลือด โดยเฉพาะ warfarin
หลีกเลี่ยงการใช้กัญชา
👍อ้างอิงจาก
1. Medical Marijuana, Recreational Cannabis, and Cardiovascular Health : AHA Sep 2020
2. Marijuina Use in patient with Cardiovascular disease : JACC review Jan 2020
ผู้สนใจสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จาก
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
