อัสดงแห่งอาณาจักรสุโขทัย
ตอนที่ 2 บทสรุปแบบอื่นๆ
ขอกลับมาเล่านิทานประวัติศาสตร์แบบเพลินๆ กันต่อ เพราะหลังฉากจบบทสรุปแบบมาตรฐานที่เคยเรียนกันมา ยังมีบทสรุปของสุโขทัยแบบอื่นๆ อีกเพียบเลย ดังนั้น เชิญทัศนา
ดังที่กล่าวว่าแม้ภายหลัง 8 รัชกาลแล้วสุโขทัยยังมีกษัตริย์ปกครองในฐานะนครรัฐบรรณการของอยุธยาอีก คือพระยาลือไทที่ยังเป็นกษัตริย์ต่อไปอีกถึงสิบปี แล้วตามด้วยพระโอรสคือพระยาไสลือไทย ขึ้นเป็นพระมหาธรรมราชาที่ 3 รัชสมัยของพระองค์กินเวลาประมาณถึง 31 ปี แล้วจึงสืบบัลลังก์ต่อโดยพระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล) อีกราว 19 ปี เรียกได้ว่านับแต่ตกเป็นรัฐสวามิภักดิ์ สุโขทัยเองยังมีฐานะเป็นนครรัฐไปอีกถึง 60 ปี ในช่วงเวลา 3 รัชกาล
ซึ่งนโยบายผนวชกลืนนครหลวงดินแดนทางเหนือที่อยุธยาเลือกใช้เพื่อปิดหน้าฉากประวัติศาสตร์สุโขทัย คือการผสานสายเลือดเจ้านายนั้นเอง วิธีง่ายๆ คือเจ้าหญิงแห่งสุโขทัยจะต้องอภิเษกกับเจ้าชายอยุธยา และเจ้าชายพระร่วงจะอภิเษกกับเจ้าหญิงสุพรรณภูมิ เพื่อให้กษัตริย์อยุธยาแต่ละพระองค์มีสิทธิ์ในราชบัลลังก์สุโขทัยเช่นกัน ซึ่งก็เริ่มแนวทางนี้แต่สมัยขุนหลวงพะงั้วได้รับพระราชทานเจ้าหญิงสุโขทัยเป็นพระชายา สืบต่อผ่านรัชกาลพระเจ้าทองลัน-พระราเมศวร-พระรามราชา-เจ้านครอินทร์ มาจนถึงยุคเจ้าสามพระยาเองก็เช่นกัน ทำให้พระโอรสของพระองค์คือพระบรมไตรโลกนาถ ครั้นยังทรงเป็นเจ้าชายอุปราชผู้มีพระมารดาเป็นพระธิดาของพระมหาธรรมราชาที่ 4(บรมปาล) รัชกาลที่ 10 แห่งสุโขทัยเป็นผู้มีสิทธิ์ในบัลลังก์สุโขทัย
แผนการผนวชสุโขทัยก็เป็นช่วงเวลาสุขงอม เพราะราชาแห่งอยุธยาล้วนเต็มไปด้วยสายเลือดวงศ์พระร่วง ดังนั้นเมื่อพระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล) สวรรคต เจ้าสามพระยาจึงตั้งพระโอรสขณะเป็นเจ้าชายอุปราชให้ครองกรุงสุโขทัย ซึ่งถือเป็นการจบกษัตริย์สุโขทัยในราชวงศ์พระร่วงนับแต่นั้น เพราะสมัยก่อนก็นับตระกูลทางบิดาเป็นหลัก พระราชาแห่งสุโขทัยจึงมีต่อเนื่องในราชวงศ์พระร่วงเพียง 10 รัชกาล นี่คือการนับแบบประวัติศาสตร์กระแสรอง
หลังยุคสมัยนี้ พระบรมไตรโลกนาถได้ย้ายไปครองสุโขทัยที่พิษณุโลกทำให้สุโขทัยเริ่มลดความสำคัญลงในปี พศ 1981 หรือ หลังการก่อตั้งอาณาจักรได้ 181 ปี ซึ่งหลักฐานทางศิลปะก็สอดคล้องกัน เพราะหลังพุทธศตวรรษที่ 20 สถาปัตยกรรมที่สุโขทัยไม่ปรากฏการสร้างใหม่อีก อันแสดงว่าได้ถูกทิ้งร้างหรือลดความสำคัญลง
แต่อย่าเพิ่งคิดว่าอ่านลากยาวมาจนตอนนี้แล้วเราจะจบกันง่ายๆ เพราะประวัติศาสตร์สุโขทัยยังไม่จบแค่ดังที่เล่าไป มันยังมีเชื้ออีกหน่อย นั่นก็คือตอนที่พระบรมไตรโลกนาถได้เป็นอุปราชกรุงศรีอยุธยาครองสุโขทัยที่พิษณุโลกสองแควนั้น มันก็ยังถือว่ามีเจ้าครองสุโขทัยอยู่ ถุงจะเปลี่ยนราชวงศ์ก็เถอะ ดังนั้นบางคนจะไปตัดยุคสุโขทัยเมื่อพระบรมไตรโลกนาถได้ครองราชสมบัติแห่งอยุธยาและยกเลิกตำแหน่งพระร่วงเจ้าสุโขทัยในปี พศ 2011 ซึ่งถือเป็นจุดตัดสุโขทัยอีกแบบหนึ่ง
เท่านั้นยังไม่พอ ตำนานสุโขทัยยังมีลากไปอีกทาง คือเอาไปให้สุดๆ ด้วยว่าพระบรมไตรโลกนาถทรงมีลูกพี่ลูกน้องฝ่ายพระมารดา นามว่าพระยายุทธิษฐิระ ซึ่งก็มีสิทธิ์ในบัลลังก์สุโขทัยเช่นกัน อันที่จริงก็ต้องบอกว่ามีสิทธิ์มากกว่าเสียด้วย เพราะพระยามีชื่อผู้นี้สืบสายวงศ์พระร่วงมาแต่ฝ่ายบิดา โดยตอนที่พระบรมไตรโลกนาถได้ครองพิษณุโลกนั้น ทรงสัญญากับลูกพี่ลูกน้องว่าเมื่อทรงครองราชบัลลังก์อยุธยาแล้ว จะตั้งให้พระยายุทธิษฐิระเป็นกษัตริย์สุโขทัยต่อไป นัยว่าเพื่อลดความขัดแย้งและการต่อต้านจากเจ้าและขุนนางสุโขทัยเดิม แต่ภายหลังการครองสุโขทัยได้ 20 ปี เมื่อเถลิงถวัลย์ผ่านแผ่นดินอยุธยาในปี พศ 2011 ทรงปฏิรูปบ้านเมืองขนานใหญ่ ทั้งการปกครองภายในรวมถึงภายนอกอย่างการรวมสุโขทัยเป็นหนึ่งเดียวกับอยุธยาด้วย โดยให้สุโขทัยและเมืองอื่นของสุโขทัย คงเหลือเพียงสถานะเมืองลูกหลวงของอยุธยาที่จะตั้งเจ้าเมืองมาปกครองโดยไม่มีราชาอีกต่อไป
แม้จะยังคงตั้งให้พระยายุทธิษฐิระพระญาติผู้เป็นเจ้าเมืองเชลียงได้เป็นเจ้าเมืองสุโขทัยต่อจากพระองค์ ในปี พศ 2011 นั้นเอง แต่ด้วยความที่คาดหวังตำแหน่งกษัตริย์มิใช่พระยาหัวเมืองดังที่พระบรมไตรโลกนาถจัดระเบียบการปกครองใหม่แล้ว อีกทั้งยังกำหนดศักดินาเสียใหม่ที่เดิมขุนนางมีตำแหน่งสูงสุดแค่ขุน ให้มีตำแหน่งสูงสุดใหม่คือพระยา ซึ่งพระยายุทธิษฐิระในฐานะเจ้าชายผู้เป็นหลานพระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล) คงรู้สึกเสียหน้าเพราะอยู่ดีๆ พระยาเช่นพระองค์ก็ถูกลดพระยศเป็นเจ้าเมือง แถมสามัญชนก็มีตำแหน่งพระยาเท่ากันได้ จึงทำให้เริ่มเอาใจออกห่าง
ช่วงเวลานั้นเองที่เมื่อสุโขทัยในฐานะรัฐกันชนหายไป การเผชิญหน้ากับศัตรูใหม่ก็เด่นชัด นั่นคืออาณาจักรล้านนาในสมัยพระเจ้าติโลกราช ซึ่งเป็นยุคทองของล้านนาเช่นกัน ทำให้พระยายุทธิษฐิระเข้าไปสวามิภักดิ์ล้านนา โดนกวาดต้อนครัวเรือนสุโขทัยและเชลียงนับหมื่นขึ้นไปอาศัยร่มพระบารมีพระเจ้าติโลกราช จึงทรงตั้งพระยายุทธิษฐิระให้เป็นเจ้าเมืองพะเยาว์ในปี พศ. 2017 อันเป็นปีทีสุโขทัยได้จบสิ้นอย่างเป็นทางการแบบแท้จริง เพราะนอกจากถูกทิ้งร้างแล้ว ยังไม่มีเจ้าเชื้อสายกษัตริย์ ไม่ว่าจากสายราชวงศ์ไหนได้เป็นเจ้าเมืองนับจากนั้น
ขณะที่พระยายุทธิษฐิระเองไปอยู่ล้านนาได้ 5 ปีก็เกิดความขัดแย้งกับพระเจ้าติโลกราช จนถูกปลดจากการเป็นเจ้าเมืองแต่ยังทรงชุบเลี้ยงไว้ไม่ฆ่าเสีย ตัวละครฝ่ายราชวงศ์พระร่วงก็เงียบหายไปจากหน้าประวัติศาสตร์ จนมาถึงอยุธยาตอนกลางเมื่อพระมหาธรรมราชาได้ครองแผ่นดินอยุธยาหลังเสียกรุงครั้งที่ 1 นั่นล่ะครับ
หลังจากเล่ามาแบบมารธอน บทสรุปจึงบอกได้เพียงว่าการนับการล่มสลายของสุโขทัยจึงมา 4 ช่วงเวลา คือ 1 นับแบบสิ้นความเป็นรัฐอิสระที่รัชกาลที่ 8 พระยาลือไท ในปี พศ 1921 หรือ 2 นับแบบสิ้นกษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงครองบัลลังก์ ที่รัชกาลที่ 10 พระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาน) พศ 1991 หรือ 4 นับแบบการลดความสำคัญลงเป็นหัวเมืองเมื่อพระบรมไตรโลกนาถขึ้นครองบัลลังก์อยุธยาในปี พศ 2011 และแบบสุดท้ายคือเมื่อพระยายุทธิษฐิระทิ้งเมืองไม่มีเจ้านายครองเมืองสุโขทัยอีกใน พศ 2017 ซึ่งตรงนี้ก็คงแล้วแต่จะมองตามอัธยาศัย
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
