18 มี.ค. 2021 เวลา 15:12 • หนังสือ
Brief Answers to the Big Questions: Stephen Hawking
ก่อนที่จะได้อ่านหนังสือของ Stephen Hawking ตัวผมเวลารับชมภาพยนตร์ฮอลลีวู้ดแนว sci-fi เข้ม ๆ สักเรื่อง(อาทิ Interstellar, Tenet ฯลฯ) มักจะนึกสงสัยมาตลอดว่าทำไมคนทำหนังบ้านเขาเก่งจังนะ? แค่การเรียบเรียงเรื่องราวที่อยากเล่าจากห้วงความคิดถ่ายทอดออกมาเป็นผลงานที่เราสนุกไปกับมันได้ก็น่าจะเต็มกลืนแล้วนี่ เอาเวลาที่ไหนไปทำความเข้าใจทฤษฏีวิทยาศาสตร์ให้ลึกซึ้งได้ขนาดนี้กันนะ? ดูเหมือนว่านักวิทยาศาสตร์ที่พูดจารู้เรื่องแบบ Stephen Hawking นี่ล่ะคือคำตอบ
ความสงสัยใคร่รู้มีอยู่ในสัญชาตญาณของมนุษย์ พวกเราสงสัยถึงสาเหตุของสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในธรรมชาติเช่นว่า ทำไมฝนจีงตก? ฟ้าร้องเกิดจากอะไร? บนท้องฟ้ามีคนอยู่มั้ย? ฯลฯ เสมอมา เผ่าพันธุ์เราเคยตอบคำถามพวกนี้ตามความเข้าใจของเราในแต่ละยุคสมัย เช่น การสมมติให้ธรรมชาติมีเจตจำนงเป็นของตัวเองในแบบที่มนุษย์เป็นในรูปแบบของเหล่าทวยเทพ แต่คำตอบแบบนี้ล้วนมีช่องโหว่ที่อุดไม่มิด จนกระทั่งสังคมเข้าสู่ยุคของวิทยาศาสตร์ คำอธิบายปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ดูสมเหตุสมผลในทุกสถานการณ์จึงค่อยเด่นชัดขึ้น
นักวิทยาศาสตร์คือกลุ่มคนที่ศึกษา ทำความเข้าใจ ปรากฎการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในธรรมชาติ พวกเขามองหารูปแบบร่วมกันของปรากฏการณ์เหล่านี้ ค้นหาเหตุและผลของปรากฏการณ์ต่าง ๆ พวกเขาใช้เครื่องมืออย่างโมเดลทางคณิตศาสตร์เพื่อพิสูจน์สมมติฐานของคำตอบต่าง ๆ แน่นอนว่าทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ได้มาอย่างลากบำบาก จากการระบุตัวแปรและแทนค่าในสมการที่ซับซ้อน ยุ่งยากขนาดที่ว่าสามารถทำให้ใครต่อใครเข็ดขยาดได้สมัยที่ต้องเรียนหนังสือ แต่ Stephen Hawking กลับสามารถอธิบายมันออกมาให้เข้าถึงง่าย จับต้องได้ และอ่านสนุกได้ไม่ต่างจากอ่านนิยาย ก่อนยุคสมัยของเขาโลกเคยมีนักวิทยาศาสตร์อัจฉริยะหลายคน แต่แทบไม่มีสักคนที่เราสามารถทำความเข้าใจงานเขียนของเขาได้กระจ่างเท่าผลงานของ Hawking หนังสือเล่มนี้ช่วยตอบคำถามใหญ่ของนักเรียนเกือบทุกคนได้ว่า เราเรียนฟิสิกส์ไปทำไม? ไอ้วิชาที่เข้าใจยากเย็นขนาดนี้อดทนเรียนไปแล้วเราจะเอาไปใช้ทำอะไรได้?
สำหรับเล่มนี้ซึ่งเป็นหนังสือที่ Hawking ใช้เวลาช่วงสุดท้ายของชีวิตเขารวบรวมความรู้ร่วมสมัยในยุคของเขาเพื่อตอบคำถามใหญ่ยักษ์หลายข้อที่หลาย ๆ คนสงสัย ทั้ง เรื่องการกำเนิดของทุกสรรพสิ่งนั้นเริ่มต้นอย่างไร? AI นับเป็นสิ่งมีชีวิตมั้ย? ในจักรวาลนี้มีสิ่งมีชีวิตที่ทรงปัญญาอื่นอีกมั้ยนอกจากพวกเรา? การท่องเวลาจะเป็นไปได้หรือเปล่า? ในยุคสมัยปัจจุบันที่ความอยู่รอดของมวลมนุษยชาติกำลังถูกคุกคามทั้งจาก การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เกินจะหวนกลับ พลังทำลายล้างของอาวุธนิวเคลียร์ที่รุนแรงเกินกว่ารัฐบาลท่ไหนจะมีปัญญารับผิดชอบ อีกทั้งความร่อยหรอของทรัพยากรธรรมชาติที่ใกล้หมดไป ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์จึงจำเป็นยิ่งกว่าตอนไหน ๆ หากแต่การก้มหน้าก้มตาศึกษาวิทยาศาสตร์โดยไม่ใส่ใจเรื่องอื่นเกี่ยวข้องกับวิถีความเป็นอยู่ของมนุษย์ อย่าง สังคมศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ ปรัชญา คงเป็นเรื่องไม่เข้าท่า เพราะเป้าหมายการศึกษาวิทยาศาสตร์ก็เพื่อรองรับการอยู่รอดของเผ่าพันธุ์เรา
สำหรับฉบับพากย์ไทย ต้องบอกว่าทาง Bear Publishing จัดพิมพ์ออกมาได้ถูกใจเรามาก กระดาษเนี้ยบน่าสัมผัส การพิมพ์รึก็คมชัด สำนวนการแปลของคุณ ชัยวัฒน์ คุประตกุล ก็อ่านลื่นต่อเนื่องดีมาก นี่ชอบถึงขั้นต้องหาซื้องานของ Stephen Hawking อีก2ปก ที่สำนักพิมพ์นี้ทำ(The Universe in Nutshell กับ The Illustrated on The Shoulders Of Giants) มาครอบครองทันทีที่อ่านเล่มนี้จบ เสียดายอย่างเดียวตรงที่ว่า A Brief History of Time หนังสือปกที่ขายดีที่สุดของ Hawking สำนักพิมพ์นี้ไม่ใช่เจ้าของลิขสิทธิ์ ไม่งั้นคงจะเป็นอะไรที่สมบูรณ์แบบมาก ๆ
โฆษณา