#หิมพานต์101 ชวนรู้จักเหล่าสัตว์หิมพานต์ สัตว์ในจินตนาการของอินเดียโบราณที่มีความเกี่ยวเนื่องกับศาสนา รวมทั้งมีอิทธิพลอย่างมากต่อวงการศิลปะ และวรรณกรรมไทย
สัตว์หิมพานต์ตัวแรกที่เราจะพามาแนะนำตัวคือ “ครุฑ” ในศาสนาพรหมณ์ฮินดูเชื่อว่า ครุฑคือพาหนะของพระนารายณ์ ส่วนในพุทธศาสนา ครุฑ ครึ่งนกครึ่งคน มีถิ่นที่อยู่อาศัยในป่าหิมพานต์ ลักษณะเด่นของครุฑและถิ่นที่อยู่ ได้แก่
• ถิ่นอาศัย : วิมานฉิมพลีซึ่งตั้งอยู่บนยอดของต้นงิ้ว เปรียบเสมือนวิมานของเทพยาดาบนชั้นฟ้า โดยวิมานฉิมพลีนี้อยู่เชิงเขาพระสุเมรุ แกนกลางจักรวาล
• วงศ์ : ครึ่งนกครึ่งมนุษย์
• สัตว์พาหนะ : สาเหตุที่ครุฑกลายมาเป็นสัตว์พาหนะของพระนารายณ์ก็ด้วยศึกชิงน้ำอมฤต หลังจากพระวิษณุหรือพระนารายณ์รบชนะพญาครุฑไม่ได้ ก็เลยผูกไมตรีด้วยการประทานพรให้ครุฑไม่ตาย และสัญญาว่าจะให้นั่งสูงกว่าตน ครุฑจึงยอมเป็นพาหนะของพระนารายณ์และภาพของพญาครุฑก็ได้ปรากฏในธงของงอนรถพระนารายณ์อันเป็นที่นั่งที่สูงกว่า
• รูปพรรณ : หัว ปีก เล็บ ปาก เหมือนนกอินทรี / ตัว แขนเป็นมนุษย์ / หางเหมือนนก
• สี : หน้าขาว ปีกแดง ลำตัวสีทอง (อาจมีสีที่ต่างออกไปตามการออกแบบของศิลปิน)
• อาหาร : ทราบหรือไม่ว่าครุฑกับนาคเป็นพี่น้องที่มีพ่อคนเดียวกันนั่นคือ “พระกัศยปพรหมฤษีประชาบดี” แต่สุดท้ายกลายเป็นว่าอาหารโปรดของครุฑคือ นาค ดังที่มักปรากฎบนภาพเขียน งานประติมากรรมรูปครุฑยุดนาค หรือ ครุฑจับนาค บริเวณหน้าบันของโบสถ์ วิหาร ซึ่งถ้าสังเกตให้ดีจะพบว่านาคที่ครุฑจับมักจะมี 2 หัว หรือ 2 ตัว แต่ความจริงแล้วนั่นเป็นนาคเพียงตัวเดียวเท่านั้น เหตุที่ต้องทำเป็น 2 หัวเพื่อแสดงให้เห็นว่าครุฑกำลังฉีกแบ่งครึ่งกลางลำตัวของนาค เพื่อกินมันที่อยู่บริเวณส่วนท้อง ส่วนเหตุที่นาคมีตำนานเล่าว่าต้องกลืนหินเข้าไปในท้องก็เพื่อถ่วงให้ลำตัวมีน้ำหนักและจมอยู่ใต้ท้องบาดาล หลีกเลี่ยงการถูกครุฑจับเป็นอาหารนั่นเอง
• เครื่องแต่งกาย : ครุฑจะไม่สวมเสื้อ แต่นุ่งเพียงผ้าชายเฟือยมีห้อยหน้า
• เครื่องประดับ : ทองกรสวมแขน กำไลข้อมือข้อเท้า หัวสวมชฎาทรงมงกุฎน้ำเต้า สายสร้อยสวมคอ
• อิทธิฤทธิ์ : ครุฑได้ชื่อว่าเป็นพญานกที่มีพละกำลังมหาศาลและบินได้เร็วมาก กระพือปีกครั้งเดียวบินไกล 1 โยชน์
**หมายเหตุ: ภาพของครุฑรูปนี้มาจากจิตรกรรมฝาผนังวัดพระแก้ว
** อ่านประวัติศาสตร์ครุฑได้ที่ bit.ly/3fj3GeF
#SarakadeeLite #HimmapanProject #ArtsAndCulture
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
