ผ้าสุรินทร์ คือ ผ้าโฮล นะจ๊ะ และคำว่า “โฮล” แปลว่า การมัดหมี่ให้เกิดลวดลาย เป็นคำในภาษาเขมรเป็นชื่อเรียก กรรมวิธีการผลิตผ้าไหมประเภทหนึ่งที่สร้างลวดลายขึ้นมาจากกระบวนการมัดย้อมเส้นไหมให้เกิดสีสันและลวดลายต่าง ๆ ก่อนแล้วนำมาทอเป็นผืนผ้า ซึ่งตรงกับคำว่า “ผ้าปูม” ในภาษาไทย
ความเป็นมาอันแสนยาวนาน
เป็นผ้านุ่งของขุนนางสมัยก่อนตั้งแต่สมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถตรากฎหมายตราสามดวงขึ้น เป็นผ้านุ่งในราชสำนักของขุนนางระดับกษัตริย์ จนถึงเจ้าขุนมูลนายต่างๆ ซึ่งเมืองสุรินทร์ ในสมัยโบราณส่งผ้ามัดหมี่มัดลายเข้าไปในราชสำนัก
แบบไหนเรียกว่าผ้าโฮล
มัดหมี่โฮลมี 1 ลำ 24 ลายสามารถแตกแขวงผ้าออกได้ 4 ประเภทด้วยกัน คือ
โฮลเสร๊ย ผ้านุ่งของสตรี เกิดจากแม่ลายโฮลปันเตื๊อด แปลว่าบรรทัด คือแม่ลายที่ผูกต่อๆ กัน พออยู่มาก
โฮลปะนะ คือ การแทรก โฮลอันลูย คือ การใส่เส้นไหมพิเศษเข้าไปในลวดลายในเนื้อผ้า
โฮลส่วย หรือ โฮลจับจอง เป็นการนำแม่ลายของเขมรแท้มาใช้
เอกลักษณ์การทอผ้าชนิดนี้ของพื้นถิ่น ใช้เส้นไหมน้อยในการทอให้เป็นผ้าไหมมัดหมี่เนื้อแน่น มีสีสันสวยงาม ผ้าที่มีกรอบมีเชิงสำหรับบุรุษให้นุ่ง เรียกว่า “โฮลเปราะฮ์ ”และสตรีใช้นุ่งทอ เป็นปลายริ้ว เรียกว่า “โฮลแสร็ย” โดยมีโครงสร้างเป็นสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนซ้อนกัน
ผ้าโฮลสุรินทร์ มี 4 สีด้วยกัน
สีแดงจากครั่ง สีดำจากมะเกลือ
สีครามหรือกรมท่าจากคราม
สีเขียวจากมะพูด
วัสดุทั้งสี่อย่างเป็นเอกลักษณ์ไม่มีที่ไหนเหมือน
ลวดลายของผ้าโฮลและการเปลี่ยนแปลง
ลักษณะของผ้าโฮลเป็นผ้ามัดหมี่มีลักษณะคล้ายน้ำไหล โครงสร้างของลาย เป็นเส้นขีดทะแยงลงทั้งสองข้างเข้ากัน มีเส้นคั่นลายทอด้วยไหมสีพื้น ในส่วนของลวดลายขึ้นอยู่กับ ช่างทอจะใช้สีอะไร และมีลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ของตัวเองหรือของตระกูลนั้น ๆ เช่น ผ้าโบราณโฮลเปราะฮ์ ปะกากะตึง คือ ลายท้องผ้า
การใช้สี จะใช้สีธรรมชาติในการย้อม และจะใช้เป็นการทับสีจากแม่สี คือ สีเหลือง สีแดง สีน้ำเงิน หรือน้ำทะเล
ปัจจุบันมีการพัฒนาลายประยุกต์ขึ้นมาใหม่แต่ก็เป็นลายโฮลเปราะฮ์อยู่ เป็นลายผ้าลายเดียวกันแต่ทอขึ้นมาใหม่ ซึ่งขนาดความยาวของผ้า 3 เมตรครึ่ง กว้าง 90 เซนติเมตร อีกทั้ง วิธีการมัดตามแบบทีละลำ ปัจจุบันไม่ค่อยมีให้เห็น ส่วนมากจะออกแบบลวดลายผ้าไหมบนกระดาษกราฟ ซึ่งวิธีดังกล่าวจะทำให้เกิดลวดลาย ที่ซับซ้อนและละเอียดอ่อน ทำให้มัดหมี่ง่ายและรวดเร็ว จึงนิยมกันแพร่หลาย
คนสุรินทร์ใช้ผ้าโฮลเมื่อใดบ้างน้อ
กลุ่มชาติพันธุ์ไทยเชื้อสายเขมรในจังหวัดสุรินทร์ มักนิยมนำมาให้ลูกชายนุ่งในพิธีบวชนาค หรือใช้สำหรับ รับไหว้ปู่ ย่า ในพิธีแต่งงาน
ผ้าโฮลมีแต่ที่สุรินทร์งั้นเหรอ
เป็นผ้าไหมมัดหมี่ของ หรือทางอีสานใต้ ที่ศรีสะเกษก็มีเช่นกันแต่ไม่โดดเด่นเท่าที่สุรินทร์ ชาวสุรินทร์นิยมทอผ้าโฮลด้วยไหมน้อย ซึ่งเป็นไหมชั้นหนึ่งที่มีคุณภาพดี นอกจากนี้ ผ้าโฮลยังถือเป็นผ้าระดับชาติของกัมพูชาด้วย
- 6
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
