9 เม.ย. 2021 เวลา 09:30 • อาหาร
[ตอนที่ 18] ทำความรู้จักอาหารของประเทศที่ยืดยาว “สวีเดน” ที่ร้านอาหารสวีเดนในกรุงเทพฯ
ในบรรดาอาหารชาติยุโรปที่คนไทยรู้จัก ส่วนใหญ่จะเป็นอาหารอิตาลี อาหารฝรั่งเศส อาหารสเปน อาหารเยอรมัน หรืออาหารอังกฤษ แต่ยังมีอาหารจากชาติต่าง ๆ ในภูมิภาคอื่นของยุโรปอีก
ในตอนนี้จะกล่าวถึงอาหารของ “สวีเดน” (Sweden) ประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่ที่สุดและจำนวนประชากรมากที่สุดในยุโรปเหนือ (กลุ่มประเทศนอร์ดิก) ที่คนไทยอาจเคยเห็นจากเมนูในศูนย์อาหารของร้านอิเกีย (IKEA) ร้านขายเครื่องเรือนและของใช้ในบ้านที่ใหญ่ที่สุดในสวีเดน ซึ่งมีสาขาในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก (รวมถึงประเทศไทย) ซึ่งครั้งหนึ่งเคยมีร้านอาหารสวีเดนโดยเฉพาะในกรุงเทพฯ ด้วย ส่วนอาหารสวีเดนและอดีตร้านอาหารสวีเดนในกรุงเทพฯ จะเป็นอย่างไร เชิญอ่านต่อได้เลยครับ
ร้าน Cajutan "คายูตัน" ร้านอาหารสวีเดนที่เคยอยู่ในกรุงเทพฯ ซึ่งชื่อของร้าน "คายูตัน" มาจากคำภาษาสวีเดน Kajutan ที่เป็นว่าเรือลำเล็กที่มีห้องนอนและทานอาหาร
ดนตรีแนะนำให้เปิดฟังคลอประกอบระหว่างอ่านบทความ : เพลงบรรเลง Polska från Hälleforsnäs ในดนตรีพื้นบ้านของสวีเดน
แผนที่ Google Map แสดงพื้นที่ประเทศสวีเดน (แสดงเส้นแบ่งเขตแดนเป็นเส้นสีแดง) ซึ่งพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่าไม้ และมีชายฝั่งยาวเหยียดทางด้านตะวันออกกับด้านใต้
สำหรับภาพรวมของอาหารสวีเดนนั้น เราต้องพิจารณาสภาพภูมิศาสตร์ของประเทศเช่นเดียวกับอาหารของชาติอื่น เพราะเป็นปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อวัตถุดิบของอาหาร
ประเทศสวีเดนเป็นประเทศเขตหนาวที่วางตัวเหยียดยาวจากภาคเหนือที่หนาวเหน็บไปยังภาคใต้ที่อบอุ่นกว่า พื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศเกือบ 70% ปกคลุมด้วยป่าไม้ มีทะเลสาบมากกว่า 95,000 แห่งกระจายตัวอยู่ทั่วประเทศ (โดยเฉพาะทะเลสาบขนาดใหญ่ในภาคกลางและภาคใต้) มีชายฝั่งทางใต้และตะวันออกติดทะเลบอลติก ทำให้อาหารสวีเดนมีลักษณะต่อไปนี้
- ความหลากหลายของอาหารตามภูมิภาคต่าง ๆ อย่างอาหารทางภาคเหนือที่มีเนื้อเรนเดียร์หรือสัตว์ชนิดอื่นที่ได้จากการล่า ซึ่งได้รับอิทธิพลจากอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ซามี (Sami) ขณะที่อาหารทางภาคใต้จะมีผักสดมากกว่าเพราะเป็นพื้นที่เหมาะสมต่อการปลูกผักมากกว่า
- สวีเดนเป็นเมืองหนาว เพาะปลูกเครื่องเทศกับสมุนไพรได้ยาก อีกทั้งไม่ได้มีประวัติศาสตร์เกี่ยวข้องกับการค้าเครื่องเทศและสมุนไพรเขตร้อนที่ใช้ถนอมอาหารมากนัก (ทั้งอาณานิคมที่เพาะปลูกและเส้นทางการค้า) แบบโปรตุเกส สเปน หรือเนเธอร์แลนด์ อาหารสวีเดนจึงไม่ค่อยมีเครื่องเทศมากนักและต้องพึ่งพาการถนอมอาหารให้เก็บรักษาได้นาน อย่างการนำเบอร์รี่ป่ามาทำแยม นำผักมาดอง นำเห็ดมาอบแห้ง นำปลาและเนื้อชนิดอื่นมาหมัก ดอง หมักซอส หมักเกลือหรือรมควัน อย่างปลาเฮร์ริงหมักที่ยังคงเป็นหนึ่งในอาหารหลักตามเทศกาลต่าง ๆ ในสวีเดน
Surströmming "ซือชเตริมมิง" หรือที่เรียกให้พอเห็นภาพว่า "ปลาร้าสวีเดน" เป็นปลาเฮร์ริงที่นำมาหมักในน้ำเกลือบรรจุกระป๋อง มีกลิ่นที่แรงจึงนำมากินนอกอาคาร ปกติจะกินกับขนมปัง มันฝรั่งต้ม สลัดหรือหัวหอม [Credit ภาพ : User 'Lapplaender' @ Wikipedia]
- พืชผักที่ใช้ในอาหารสวีเดน ได้แก่ แตงกวา กะหล่ำปลี และพืชหัวต่าง ๆ (อย่างหัวหอม หัวผักกาด) มันฝรั่ง ซึ่งแต่เดิมพืชหัวที่เติบโตได้ดีในสภาพภูมิอากาศหนาวเคยเป็นพืชหลักในอาหารสวีเดน ก่อนที่มันฝรั่งจะเข้ามาแทนที่ประมาณปี ค.ศ.1720
- โปรตีนในอาหารสวีเดนมาในรูปของผลิตภัณฑ์นม (นม ชีส) และเนื้อ (หมู วัว ปลา กวาง)
สำหรับร้านอาหารสวีเดนในกรุงเทพฯ ที่ผมเคยไปเมื่อปี ค.ศ.2018 คือร้าน Cajutan เป็นหนึ่งในร้านอาหารสวีเดนแห่งแรก ๆ ที่เปิดในกรุงเทพฯ (เปิดในปี ค.ศ.2016) อยู่แถวสถานีรถไฟฟ้า BTS อโศก ในซอยสุขุมวิท 18 (เดินเข้ามาในซอยประมาณ 400 เมตร) ที่ชั้น 2 ของร้านยังเปิดเป็นร้านขายวัตถุดิบนำเข้าสำหรับทำอาหารสแกนดิเนเวียด้วย แต่ร้านอาหารสวีเดนในกรุงเทพฯ ร้านนี้ได้ปิดตัวลงไปแล้ว ในปี ค.ศ.2020
ป้ายหน้าร้านแสดงเมนูมีทบอลสวีเดน (Swedish meatball) เมนูเด่นของอาหารสวีเดน
บรรยากาศภายในร้าน ยิ่งดึกคนจะมาเยอะขึ้น ภายในร้านบางช่วงจะมีการจัดนิทรรศการศิลปะหรือภาพถ่ายด้วย
เมนูอาหารพิเศษของทางร้านช่วงวันศุกร์ถึงวันอาทิตย์
เมนูของทางร้าน พวกสลัดและอาหารเรียกน้ำย่อย ซึ่งรวมถึงเมนูแบบอาหารสวีเดนอย่าง Toast Skagen (ขนมปังโทสต์ชิ้นเล็กกินกับสลัดกุ้งและมายองเนส เมนูนี้เริ่มมีในสวีเดนช่วงคริสต์ทศวรรษ 1950) กับจานปลาเฮร์ริงสวีเดน (ปลาเฮร์ริงสามชนิดกินกับชีสสวีเดน มันต้ม ขนมปังกรอบและเนย)
เมนูของทางร้าน พวกอาหารสวีเดนและอาหารจานหลัก
เมนูเริ่มต้นและพระเอกของมื้อนี้ : Köttbullar "เชิตบุลลา" (Swedish meatball) หรือมีทบอลสวีเดน
เมนูมีทบอลสวีเดนเป็นเมนูขึ้นชื่อที่สุดในบรรดาอาหารสวีเดน ตัวมีทบอลทำจากเนื้อวัวและเนื้อหมูบด ราด Brown sauce เสิร์ฟพร้อมมันบด แตงกวาดอง และลิงกอนเบอร์รี่ (Lingonberry) เบอร์รีท้องถิ่นในป่าแถบยุโรปเหนือ
เมนูเฉพาะวันศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ของทางร้าน : Smörgåsbord "สเมอกอสบูรด์"
ตอนแรกผมนึกว่าเมนูนี้จะเป็นพระเอกของมื้อ เพราะเป็นมื้ออาหารสแกนดิเนเวียที่มีต้นกำเนิดจากสวีเดน ตามปกติจะเสิร์ฟแบบบุฟเฟต์หลายเมนู ให้ไปตักกินกันเอง (แต่ของทางร้านทำแบบเอาเมนูต่าง ๆ ใน Smörgåsbord มาลงอย่างละนิดอย่างละหน่อย)
ร้านจะมี Smörgåsbord ให้เลือกว่าจะเอาแบบเนื้อวัว หรือเนื้อปลา (ซึ่งผมเลือกแบบเนื้อปลา) ตอนที่เสิร์ฟเมนูจานนี้ ถึงกับตกใจว่าจานใหญ่กว่าที่คิดจนกินบางส่วนไม่หมด
1
Smörgåsbord แบบปลาของทางร้านประกอบด้วย
- ปลาแซลมอนหมักเกลือ
- ปลาแซลมอนรมควัน
- ซอสสำหรับปลาแซลมอน
- ไข่ไก่ผ่าครึ่งโปะครีมไข่ปลาคอดปรุงรส
- มันฝรั่งต้ม
- ปลาเฮร์ริงสับ (ต้องระวังก้างปลาด้วย เพราะปกติจะไม่แยกก้างออก)
- ปลาไหลรมควัน
- Janssons frestelse "ยันซอนส์ แฟรสเตลเซ" เมนูท้องถิ่นสวีเดน ทำจากมันฝรั่งผสมหัวหอม ปลาทะเลหมักเกลือ เศษขนมปังและครีม แล้วนำไปอบ รสชาติค่อนข้างเค็ม
- ผัก (อย่างแตงกวากับมะเขือเทศ)
ส่วน Smörgåsbord แบบเนื้อของทางร้านประกอบด้วย
- มีทบอลสวีเดน
- ไส้กรอกสวีเดน (Prinskorv)
- มีทโลฟ (เนื้อสัตว์สับหรือบดผสมเครื่องปรุง แล้วปั้นเป็นรูปแถวขนมปัง ก่อนนำไปอบหรือรมควัน)
- ลิงกอนเบอร์รี
- แตงกวาดอง
- มันฝรั่ง
- Janssons frestelse (เหมือน Smörgåsbord แบบปลาของทางร้าน)
เนื่องจากเนื้อปลาทั้งหมด และ Janssons frestelse รสออกไปทางเค็มอยู่แล้ว ส่วนตัวจึงแนะนำว่าไม่ควรกินคู่กับเมนูถัดไป
เมนูไส้กรอกท้องถิ่นสวีเดน : Isterband "อิสเตอร์บันด์"
เมนูนี้เป็นไส้กรอกหมูเสิร์ฟกับมันฝรั่งราดครีมและบีทรูทดอง (อันหลังช่วยตัดรสชาติอย่างมาก) แต่ตอนที่กินนั้น เนื่องจาก Smörgåsbord ก็มีเนื้อปลาและมันฝรั่งอบที่มีรสเค็มอยู่แล้ว มาซ้ำด้วยไส้กรอกสวีเดนที่มีรสออกเค็ม บีทรูทดองก็เอาไม่อยู่...ส่วนตัวผมเลยไม่แนะนำให้สั่ง Smörgåsbord คู่กับ Isterband หรือถ้าสั่งคู่กันก็ควรเป็นจานแชร์
เมนูจานเนื้อวัวของสวีเดน : Biff Rydberg “บิฟรีแบร์”
เมนูอาหารสวีเดนจานนี้ประกอบด้วยเนื้อวัวสันใน หอมใหญ่กับมันฝรั่งผัด ครีมมัสตาร์ดและไข่แดง เมนูนี้พัฒนาโดยโรงแรมรีแบร์ โรงแรมหรูหราที่สุดในกรุงสตอกโฮล์มช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 ให้ดูเก๋ไก๋ขึ้นจากเมนูอาหารสวีเดน Pyttipanna “พึตติพันนะ” ที่ใช้เนื้อที่เหลือค้างไว้มาทอด ร่วมกับมันฝรั่งและหอมใหญ่
เมนูเนื้อหมูสันในชิ้นใหญ่ราดซอส (ภาษาสวีเดน : Fläskfilé medaljonger)
เมนูจานนี้ประกอบด้วยเนื้อหมูสันในราดซอสพริกไทยดำและซอสเบอาเนส (Béarnaise sauce) มะเขือเทศย่าง และเฟรนช์ฟราย
ดูของตกแต่งในร้านสักหน่อย...
มาถึงของหวานกันบ้าง...
ของหวานที่ผมทานมาแนวช็อกโกแลตคู่ ส่วนตัวชอบทั้งสองอย่าง
- Punschrulle หรือในอีกชื่อว่า Dammsugare "ดัมซูกาเร" เป็นขนมหวานของสวีเดน ทำจากเค้กห่อด้วย marzipan (ขนมรสอัลมอนด์ ใช้ปั้นหรือขึ้นรูปได้ทำนองเดียวกับขนมลูกชุบไทย) และชุบปลาย 2 ข้างในช็อกโกแลต เอาไปแช่เย็น
- Chocolate Orgasm (ชื่อตามเมนูของทางร้าน) เป็นมูสช็อกโกแลต เคลือบด้วยช็อกโกแลตหวานทางด้านนอก แต่ในสุดของมูสเป็นดาร์กช็อกโกแลต เหมือนว่าจะราดซอสราสเบอร์รี
เนื้อหาแนะนำ Fika "ฟีกา" ซึ่งเป็นวัฒนธรรมกาแฟของสวีเดน ที่มีการจับกลุ่มสนทนาหรือพบปะกัน ระหว่างดื่มกาแฟและกินขนม
ขนมปังกระเทียม เสิร์ฟกับซอสกระเทียม
แม้ว่าร้านอาหารสวีเดนในกรุงเทพฯ ร้านนี้จะปิดตัวลงไปแล้ว แต่สำหรับคนกรุงเทพฯ และปริมณฑลก็อาจพอหาเมนูอาหารสวีเดนในศูนย์อาหารของร้านอิเกีย (IKEA) ร้านเฟอร์นิเจอร์แบรนด์ของสวีเดนที่มีสาขาในประเทศไทย 2 แห่ง (อิเกียบางนา กับอิเกียบางใหญ่) โดยมีเมนูอาหารและขนมสวีเดน ได้แก่ มีทบอล ปลาแซลมอนหมักหรือรมควัน พายมันฝรั่ง แยมเบอร์รี่ป่า หรือสเปรดไข่ปลาค็อดสำหรับทาหน้าแซนด์วิช เป็นต้น
เมนูอาหารและขนมสวีเดนของ IKEA สามารถดูได้ที่ https://www.ikea.com/th/th/stores/restaurant/swedish-food-market-pub51d428d1
สำหรับเนื้อหาเรื่องอาหารสวีเดนและร้านอาหารสวีเดนที่เคยอยู่ในกรุงเทพฯ ที่ผมเคยแวะมาก็จบแต่เพียงเท่านี้ ผู้อ่านคงจะพอเห็นลักษณะกับภาพรวมของอาหารสวีเดน ตัวอย่างเมนูในอาหารสวีเดน เมนูใดที่คุณอาจจะอยากลอง หรือเป็น “ตัวเลือกที่ดี” หากคุณได้ไปเยือนประเทศสวีเดน
...แล้วพบกันใหม่ในตอนหน้าครับ
1
โฆษณา