12 เม.ย. 2021 เวลา 07:37 • หนังสือ
สิ่งที่ผมชอบมากที่สุดอย่างหนึ่งเวลาอ่านหนังสือคือการคาดเดาเรื่องไปก่อนล่วงหน้า เดี๋ยวมันต้องลงเอยแบบนั้น เดี๋ยวมันต้องเกิดเหตุการณ์แบบนี้ แต่หลายครั้งที่สิ่งที่เราคาดการณ์ไว้กลับไม่เป็นไปตามแบบที่เราคิด และนิยายเรื่อง Second Sister ของ Chan Ho-Kei (ออกเสียงว่าเฉินเฮ่าจี) ก็ตอกย้ำให้ผมตระหนักว่าหนังสือที่ดีมักจะมีวิธีในการหลอกล่อให้เราติดกับก่อนจะหักหลักเราอย่างอยู่หมัดไม่ผิดจากการเจอหมัดน็อกของนักมวยแชมป์โลกอย่างไรอย่างนั้น
เฉินเฮ่าจี เป็นนักเขียนอาชญนิยายชาวฮ่องกง ผู้มีผลงานมามากกว่าสิบเล่ม งานเขียนของเขาเคยได้รับการตีพิมพ์เป็นภาษาไทยแล้วสองเรื่อง ได้แก่ ฆาตกรซ้อนเงา ที่แปลจาก The Man Who Sold The World นิยายเรื่องนี้ได้รับรางวัลชนะเลิศ Shoji Yamada Mystery Award ครั้งที่ 2 และ หักเหลี่ยมคดีบาป มือปราบเฉือนคม ที่แปลจาก The Borrowed งานเขียนของเฉินเฮ่าจีนั้นจะผสมผสานเรื่องราวสืบสวนสอบสวนแบบดั้งเดิมเข้ากับข้อมูลทางเทคโนโลยีที่มีผลทำให้รูปแบบงานเขียนของเขามีความล้ำหน้าและตื่นตาตื่นใจกว่านิยายสืบสวนทั่วๆ ไป งานเขียนของเฉินเฮ่าจีได้รับการตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษ และภาษาอื่นๆ อีกหลายภาษา แต่ Second Sister ที่เราจะพูดถึงกันในรีวิวนี้ เป็นฉบับที่แปลจากภาษาจีนเป็นภาษาอังกฤษ ยังไม่มีแปลเป็นภาษาไทยนะครับ
Second Sister เปิดเรื่องด้วยฉากเรียบง่าย โอวหน่าอวี้ บรรณารักษ์สาวเดินทางกลับบ้านอย่างเหนื่อยล้า ก่อนจะพบว่าบริเวณหน้าอาคารที่พักของหล่อนมีคนมุงกันเต็มไปหมด เมื่อหล่อนเดินเข้าไปก็พบว่า เสี่ยวม่าน น้องสาวของหล่อนนอนพังพาบเลือดอาบอยู่หน้าอาคารโดยมีผู้เห็นเหตุการณ์บอกเล่าว่าเสี่ยวม่านกระโดดลงมาจากหน้าต่างห้องพัก ชั้นที่ทั้งคู่พักอาศัยอยู่ด้วยกัน หน่าอวี้ไม่แน่ใจว่าอะไรคือมูลเหตุที่ทำให้น้องสาวคิดสั้น หรือจะเป็นเพราะก่อนหน้านี้ เสี่ยวม่าน ถูกผู้ชายคนหนึ่งลวนลามบนรถไฟใต้ดิน และกลายเป็นประเด็นถกเถียงในอินเทอร์เน็ตเมื่อหลานชายของผู้ต้องสงสัยโพสต์ข้อความโจมตีเสี่ยวม่านว่าแกล้งหาเรื่องให้ลุงของเขาถูกจับเพราะมีปากเสียงกันมาก่อน แต่เหตุการณ์นั้นก็ผ่านมาได้สักระยะ และหน่าอวี้ก็ไม่เห็นว่าเสี่ยวม่านจะมีปฏิกิริยาใดๆ ต่อเรื่องนี้ หล่อนจึงคิดว่าเสี่ยวม่านน่าจะทำใจได้กับเรื่องที่เกิดขึ้นแล้ว หน่าอวี้ตัดสินใจว่าจะต้องหาตัวหลานชายของผู้ต้องสงสัยที่โพสต์ข้อความว่าร้ายเสี่ยวม่านให้ได้ แต่นักสืบเอกชนไม่สามารถตอบรับคำร้องของหน่าอวี้ได้เนื่องจากเคสของหล่อนจำเป็นต้องอาศัยผู้มีภูมิรู้ในด้านข้อมูลและเทคโนโลยี หล่อนจึงจำเป็นต้องไปขอความช่วยเหลือจาก N แฮ็กเกอร์หนุ่มใหญ่ ผู้รักสันโดษ และมีนิสัยผิดแผกจากคนทั่วไป พวกเขาร่วมกันขุดคุ้ยข้อมูลต่างๆ ที่เกี่ยวกับหลานชายของผู้ต้องสงสัยก่อนจะพบว่าเรื่องที่เกิดขึ้นนั้นเป็นการตั้งใจที่จะใช้โลกออนไลน์ทำร้ายเสี่ยวม่านและกดดันให้น้องสาวของหน่าอวี้ฆ่าตัวตายในที่สุด และเมื่อยิ่งขุดลึกเข้าไปในชุดข้อมูลของเสี่ยวม่านผ่านโทรศัพท์มือถือ และเครือข่ายที่เชื่อมโยงชีวิตที่โรงเรียนของเสี่ยวม่านแล้ว หน่าอวี้และ N ก็ได้ค้นพบความจริงที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังภาพสวยงามของวัยเยาว์ และอาชญากรรมไซเบอร์ที่เริ่มต้นขึ้นอย่างง่ายดาย แต่ทำลายชีวืตของคนในพริบตา
ความน่าสนใจของนิยายเรื่องนี้อยู่ที่เฉินเฮ่าจีสร้างตัวละครหน่าอวี้ได้น่าสนใจมากๆ หล่อนเป็นผู้หญิงซื่อๆ ที่คิดว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่อยู่รายล้อมรอบตัวสมบูรณ์แบบอยู่แล้ว แม้หน่าอวี้จะไม่ได้มีชีวิตครอบครัวที่ครบถ้วน เนื่องจากพ่อของหล่อนประสบอุบัติเหตุขณะทำงานและเสียชีวิต ทิ้งให้มารดาต้องดูลูกสาวสองคนผ่านการรับงานติดต่อกันทั้งวัน หน่าอวี้ตัดสินใจหยุดเรียนและออกมาทำงานเป็นบรรณารักษ์ที่ห้องสมุดช่วยแบ่งเบาภาระของมารดา กระทั่งมารดาป่วยและจากไป หน่าอวี้ก็ทำตัวเป็นหัวหน้าครอบครัวเลี้ยงดูเสี่ยวม่านน้องสาวอย่างไม่ขาดตกบกพร่อง หล่อนทำงานหนัก เพื่อให้น้องได้เรียน ได้มีชีวิตที่สุขสบายโดยคิดไปเองว่าน้องสาวคงมีเพื่อน มีสังคมและมีทุกอย่างที่ดี กระทั่งเสี่ยวม่าน ฆ่าตัวตาย การตายของน้องสาวทำให้หน่าอวี้ได้สติและพบความจริงว่าตลอดเวลาที่ผ่านมา หล่อนแทบไม่รู้จักน้องสาวของตัวเองเลย การค้นพบของหน่าอวี้เปิดโปงพฤติกรรมการใช้ชีวิตของวัยรุ่นปัจจุบัน ซึ่งใช้ชีวิตส่วนใหญ่หมดไปกับโลกออนไลน์ อันเป็นโลกเสมือนที่พวกเขาได้เป็นอิสระ ได้พูดและทำในสิ่งที่ตัวเองต้องการ โดยไม่สนด้วยซ้ำว่าสิ่งที่ทำลงไปนั้นทำลายชีวิตของใครหรือเปล่า
N เป็นตัวแปรสำคัญที่เชื่อมโยงหน่าอวี้ให้เข้ากับความจริงที่หล่อนไม่เคยรับรู้เกี่ยวกับเสี่ยวม่าน ผ่านระบบเครือข่ายสังคมออนไลน์ ที่หน่าอวี้แทบไม่คุ้นเคยเลยด้วยซ้ำ ผมชอบวิธีที่เฉินเฮ่าจีผูกโยงตัวละครหน่าอวี้กับ N เข้าหากันทีละนิดละน้อย เริ่มจากการที่ N ปฏิเสธไม่ช่วยหน่าอวี้โดยให้เหตุผลว่าเขารับเฉพาะงานที่เขาสนใจเท่านั้น จนไปถึงวิธีการที่หน่าอวี้ตื๊อให้ N ยอมรับทำงานให้หล่อน และจากนั้นก็ค่อยๆ พาหน่าอวี้ให้เข้าไปรับรู้ทั้งรูปแบบการทำงานของเครือข่ายสังคมออนไลน์ และชีวิตของเสี่ยวม่านที่พี่สาวไม่เคยรับรู้มาก่อน ไม่ว่าจะเป็นการที่เสี่ยวม่าน ไม่มีเพื่อนที่โรงเรียนสักคน แถมเพื่อนที่มีก็ผิดใจกันจนมองหน้ากันไม่ติด นอกจากนี้ เสี่ยวม่านยังเกือบเคยถูกล่วงละเมิดทางเพศ และมีปัญหากับเพื่อนร่วมชั้นที่เป็นเสมือน “จักรพรรดินี” ของรุ่นอีกต่างหาก
แต่สิ่งที่พิเศษที่สุดของ Second Sister ไม่ได้อยู่แค่ที่นิยายเรื่องนี้เปิดเปลือยชีวิตเสพติดโลกออนไลน์ และอาชญากรรมไซเบอร์ที่เกิดขึ้นเพราะความคิดชั่วแล่นเท่านั้น นิยายเรื่องนี้ยังสะท้อนให้เห็นถึงสัจธรรมของชีวิตผ่านการพลิกผันเรื่องอย่างชาญฉลาดซึ่งผมขอยกให้เป็นไม้เด็ดของเฉินเฮ่าจีเลย ตอนที่อ่านนิยายเรื่องนี้ ผมคิดว่ามันคือนิยายสืบสวนที่อาศัยประเด็นอาชญากรรมไซเบอร์มาประกอบสร้างเป็นโครงหลัก ดังนั้น เมื่อหน่าอวี้พบว่าใครเป็นคนทำให้เสี่ยวม่านฆ่าตัวตาย เรื่องก็น่าจะจบลงแค่นั้น แต่ Second Sister ข้ามประเด็น “ใครเป็นคนทำ” ไปสู่ประเด็นที่หนักแน่นกว่านั้นนั่นคือการสอดแทรกและสะท้อนให้เห็นถึงความจริงของชีวิตที่ว่าสิ่งที่ล้ำค่าและยิ่งใหญ่ที่สุดของชีวิตคนคือการให้อภัย ในระหว่างการสืบหาว่าใครคือคนที่อยู่เบื้องหลังที่ทำให้เสี่ยวม่านฆ่าตัวตาย คนอ่านจะรับรู้ได้ว่าหน่าอวี้เครียด และโทษตัวเอง ยิ่งหล่อนรู้ว่าตลอดเวลาที่ผ่านมา หล่อนไม่ได้ทำหน้าที่พี่สาวที่ให้คำปรึกษาหรือช่วยเหลือน้องสาวอย่างเต็มที่เลย หล่อนก็ยิ่งกดดันตัวเองจนกลายเป็นความเคียดแค้นและหมายมั่นที่จะให้คนที่ทำน้องสาวหล่อนฆ่าตัวตายได้รับโทษอย่างสาสม หน่าอวี้เต็มไปด้วยความชิงชังพยาบาท กระทั่งได้รับรู้ว่าใครเป็นคนทำให้เสี่ยวม่านกระโดดลงมาจากหน้าต่างห้องพัก เรื่องไม่ได้จบแค่เท่านี้ แต่ดำเนินต่อไปโดยการให้หน่าอวี้ขอให้ N ลงโทษคนที่ทำน้องสาวของหล่อนให้เจ็บปวดแบบเดียวกับเสี่ยวม่านต้องเจอ และตายตกไปตามกัน ความแค้นทำให้หน่าอวี้ไม่หลับไม่นอน เฝ้าติดตามดูความทุกข์ทรมานของคนที่ทำให้น้องสาวของหล่อนตาย ก่อนที่จะพบความจริงว่าเหตุทั้งหมดที่ทำให้เสี่ยวม่านตายนั้นเริ่มต้นมาจากเสี่ยวม่านเอง และก็เริ่มต้นจากการถูกประณามในเว็บบอร์ดแบบที่เสี่ยวม่านประสบเช่นเดียวกัน ก่อนหน้านั้น หน่าอวี้ไม่รู้ความจริงเรื่องนี้และปล่อยให้ตัวเองดิ่งจมลงไปในห้วงของความแค้นเคืองพยาบาท หากแต่ความจริงฉุดรั้งหน่าอวี้ให้ลืมตาขึ้นมา เพราะหากหล่อนไม่หยุดความพยาบาทนี้ สุดท้ายแล้ว ทุกอย่างก็จะวิ่งวนกลับไปกลับมาเป็นวงกลมวงเดียว และเมื่อหน่าอวี้ตัดสินใจให้อภัยคนที่ทำร้ายเสี่ยวม่านแล้ว หล่อนก็พบกับความสงบที่แท้จริง
นอกจากโครงเรื่องหลักแล้ว โครงเรื่องรองที่เล่าถึงตัวละครอีกกลุ่มหนึ่ง ซึ่งมีตัวละครหลักคือ เซี่ยจงหนาน พนักงานบริษัท IT แห่งหนึ่ง (ซึ่งเฉินเฮ่าจีเขียนเรื่องของตัวละครตัวนี้สลับกับเรื่องการสืบหาความจริงเบื้องหลังการตายของเสี่ยวม่าน) ที่สุดท้ายค่อยๆ เชื่อมโยงกับโครงเรื่องหลักในตอนท้าย ถือเป็นการเล่าที่แยบยล (ขออภัยเล่าไม่ได้) และหักมุมแบบสับขาหลอกชนิดที่ถึงกับต้องอุทานว่า “เฮ้ย! เล่นเบอร์นี้เลยเหรอ?” กันเลยทีเดียว การสานโครงเรื่องหลายๆ โครงเรื่องเข้าไว้ด้วยกันนั้น ผมมองว่าเป็นวิธีที่พบได้บ่อยในละครฮ่องกง ที่มีตัวละครมากหน้าหลายตาแต่สุดท้ายเรื่องราวทั้งหมดจะเชื่อมตัวละครเหล่านั้นเข้าไว้ด้วยกันราวกับใยแมงมุม ซึ่งสำหรับผมเป็นวิธีการที่ดี ที่เอาคนอ่านได้อยู่ เหมือนกับที่ละครฮ่องกงทำให้คนดูรู้สึกเชื่อมโยงตัวละครและเรื่องราวได้อย่างจับใจ
หากมองว่าอะไรคือข้อด้อยของนิยายเรื่องนี้ ก็อาจจะพอกล้อมแกล้มบอกไปได้ว่าเนื่องจากนิยายเป็นนิยายเชิงอาชญากรรมไซเบอร์ จึงมีการอธิบายถึงกระบวนการและขั้นตอนต่างๆ ของโลกออนไลน์ รวมไปถึงศัพท์เทคนิคและวิธีการที่คนอ่านซึ่งไม่เคยคุ้นกับเทคโนโลยี (อย่างผมเป็นต้น) อาจจะรู้สึกเนิบช้า หรืออธิบายเยอะจัง ยากด้วย ไม่อยากอ่านส่วนนี้เลยอยู่บ้าง แต่หน่าอวี้ ก็เป็นตัวละครที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อการณ์นี้ เพราะหล่อนไม่มีความรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยี ระบบเครือข่ายใดๆ ทำให้การอธิบายที่ถูกใส่ลงมานั้น ก็เหมือนอธิบายถ่ายทอดให้หล่อนเข้าใจ แม้จะเยิ่นเย้อ ยืดยาว แต่ก็เป็นความจำเป็นที่เข้าใจได้
Second Sister เป็นนิยายที่มีฉากหลังเป็นฮ่องกงเรื่องที่ 2 ที่ผมอ่าน เรื่องแรกที่ได้อ่าน คือ “โลกนักฆ่า” ของ Gu Qi (ออกเสียงว่ากู่ฉี) จะเห็นได้ว่าสิ่งหนึ่งซึ่งเห็นได้จากนิยายทั้งสองเรื่องที่ใช้ฉากหลังเป็นฮ่องกงเหมือนกันคือความว้าวุ่นและยุ่งเหยิงของสังคมเมือง จนทำให้ชีวิตของคนในสังคมนั้นๆ บิดเบี้ยว และพิกลพิการ แต่คงไม่ใช่ฮ่องกงเท่านั้นหรอกที่มีปัญหานี้ ไม่ว่าประเทศไหนๆ ยิ่งปัจจุบัน คนสนใจกันน้อยลง มีชีวิตอยู่แต่โลกออนไลน์ที่เป็นโลกเสมือนก็ยิ่งทำให้สังคมเกิดความแปลกแยกมากขึ้นเท่านั้น
หรือที่จริงแล้ว สังคมเมืองที่ทุกคนมีแต่ตัวเอง เห็นแก่ตัว และมองไม่เห็นคนอื่น ก็ล้วนแล้วแต่เต็มไปด้วยชีวิตที่แหว่งวิ่นเช่นเดียวกันโลกที่เราได้อ่านกันในนิยาย?
โฆษณา