มงคลที่ 25 ความกตัญญ
กตัญญ แปลว่า “รู้อุปการคุณที่คนอื่นทำแก่ตน” หรือ “เห็นคุณค่าของบุคคลที่ทำคุณงามความดีแก่ตน” กล่าวอย่างสั้นที่สุด กตัญญูแปลว่า “ความสำนึกคุณ”
ในชีวิตของเรานั้น เราแต่ละคนล้วนพึ่งพา
อาศัยคนอื่น สิ่งอื่นอยู่เสมอ ดังนั้น เราจึงได้รับจากคนอื่น สิ่งอื่นมามากมายนับไม่ถ้วน การตระหนักว่า เราแต่ละคนต่างก็ดำรงอยู่ได้เพราะการพึ่งพาอาศัยผู้อื่นสิ่งอื่น จึงเป็นจิตสำนึกอันดีงาม การพยายามตอบแทนอุปการคุณของผู้ที่เคยเกื้อกูลตน ก็เป็นพฤติกรรมอันประเสริฐ
นักปราชญ์ท่านจึงกล่าวว่า “นิมิตฺตํ สาธุ
รูปานํ กตญฺญเวทิตา” (ความกตัญญเป็นเครื่องหมายของการเป็นคนดี) ในทางปฏิบัติ “กตัญญ” ต้องตีคู่มากับ “กตเวที” (การตอบแทนคุณ) เสมอ
พระพุทธองค์ตรัสถึงคุณธรรมข้อนี้ว่า
"ภิกษุทั้งหลาย บุคคลสองจำพวกนี้หา
ได้ยากในโลก คือ บุพการี ผู้ทำอุปการะให้ก่อนหนึ่ง กตัญญูกตเวทีบุคคล ผู้รู้อุปการะที่ท่านทำให้แล้วและทำตอบแทนหนึ่ง
การรู้คุณอยู่ในใจ แต่ไม่ได้ลงมือทำอะไร
ตอบแทน ไม่เคยช่วยอะไร การรู้คุณและตอบแทนคุณอย่างใดอย่างหนึ่ง จึงจะนับว่า เป็นกตัญญกตเวทีบุคคลผู้ควรแก่การยกย่อง
ท่าน ว.วชิรเมธี
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
