24 เม.ย. 2021 เวลา 01:21 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
เซลล์มนุษย์มีขนาดใหญ่แค่ไหนเมื่อเทียบกับไวรัส
(เรียบเรียงโดย ธนกฤต ศรีวิลาศ)
มนุษย์มีเซลล์ร่างกายประมาณล้านล้านเซลล์ แบ่งตามขนาดกับรูปร่างที่แตกต่างกันได้นับร้อยชนิด
เซลล์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในร่างกาย คือ เซลล์ไข่ มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 120 ไมโครเมตร ส่วนเซลล์กลุ่มที่มีขนาดเล็กที่สุด ได้แก่ เม็ดเลือดแดงที่มีขนาด 7 - 8 ไมโครเมตรกับอสุจิที่มีขนาดเล็กกว่าเม็ดเลือดแดงเล็กน้อย
ปัจจุบันเซลล์มนุษย์ที่ถูกในการทดลอง ที่รู้จักกันมากที่สุดคือ เซลล์ฮีลา (HeLa cells) เป็นเซลล์มะเร็งที่เป็นอมตะ และสามารถแบ่งตัวได้อย่างไม่จำกัด ถูกใช้ในการศึกษาต่างๆ เช่น การศึกษาวัฏจักรของเซลล์ หรือการส่งข้อมูลระหว่างเซลล์ ช่วยให้ไม่ต้องสูญเสียเซลล์สิ่งมีชีวิตปริมาณมหาศาลในการทดลอง เซลล์ฮีลามีรูปร่างกลมบางเหมือนเซลล์ทั่วไป และมีขนาดอยู่ที่ 40 ไมโครเมตร เมื่อแบ่งตัวมากขึ้น จะอัดแน่นจนขนาดเซลล์เหลือเพียง 20 ไมโครเมตร (คล้ายกับแบคทีเรียหรือยีสต์ที่มีขนาดเฉลี่ยเปลี่ยนไปเมื่ออยู่ในสภาพแวดล้อมในการเติบโตที่เปลี่ยนแปลง)
1
อะพอพโทซิส (Apoptosis) ของเซลล์ฮีลา ถ่ายผ่านกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน ที่มา : Wikipedia
ไวรัสเป็นหน่วยทางชีววิทยาที่มีจำนวนมากที่สุดในโลก โดยบนโลกของเราอาจมีไวรัสมากถึง สิบล้านล้านล้านล้านล้าน ไวรัส
1
สิ่งมีชีวิตทุกชนิดล้วยสามารถติดเชื้อไวรัสได้ ทั้งพืช แมลง สัตว์น้อยใหญ่ หรือแม้กระทั่งแบคทีเรีย โดยไวรัสแต่ละชนิดนั้นมีขนาดเล็กกว่าเซลล์ที่มันเข้าไปติดเชื้ออยู่มากๆ
1
กายวิภาคและวงจรการติดเชื้อของแบคเทอรีโอเฟจ T4 ที่มา : Wikipedia
ไวรัสที่ติดเชื้อในแบคทีเรีย มีชื่อว่า แบคเทอรีโอเฟจ (bacteriophage) อาศัยอยู่ ตั้งแต่ในดิน บ่อน้ำพุร้อน ไปจนถึงมหาสมุทรที่กว้างใหญ่ ไวรัสหลายชนิดมีรูปร่างสมมาตรสวยงาม โดยอาจมีหน้าตาเป็นทรงลูกบาศก์ที่มีถึง 20 หน้าและทุกหน้ามีขนาดเท่ากัน (icosahedral shape) ที่ปกคลุมไปด้วยโปรตีนรอบนอกเรียกว่า แคปสิด (capsid) เกิดจากโปรตีนชนิดเดียวเรียงซ้อนกันไปมา ภายในแคปสิดประกอบด้วยสารพันธุกรรม ที่อาจเป็น DNA หรือ RNA ก็ได้ และอาจเป็นสายคู่ หรือ สายเดี่ยวก็ได้
ไวรัสขนาดเล็กอาจมีเส้นผ่านศูนย์กลางอยู่หลายสิบนาโนเมตร และไวรัสที่มีขนาดใหญ่อาจมีเส้นผ่านศูนย์กลางอยู่หลายร้อยนาโนเมตร ซึ่งใกล้เคียงกับแบคทีเรียที่มีขนาดเล็กที่สุด
แผนผังโครงสร้างของ Mimivirus ที่มา : Wikipedia
ล่าสุดมีการค้นพบไวรัสยักษ์ชื่อว่า Mimivirus และ Pandoravirus ที่มีขนาดใหญ่กว่าไวรัสทั่วไป กลไกที่กำหนดขนาดของมันยังคงถูกศึกษากันอยู่ โดยไวรัสเหล่านี้มีขนาดใหญ่กว่าแบคทีเรียบางชนิด ความท้าทายต่อไปของนักวิทยาศาสตร์จึงเป็นการทำความเข้าใจวิวัฒนาการและความหลากหลายของไวรัสทั้งสองสายพันธุ์นี้ให้มากขึ้น
1
โฆษณา