Blockdit Logo (Mobile)
Baan Khun Yai-บ้านคุณยาย
•
27 เม.ย. 2021 เวลา 00:56 • อาหาร
-ติดเตา...เล่าเรื่อง ๑๒-
ขนมนมสาว
"ขนมนมสาว ขนมที่ทุกคนคุ้นเคย แต่ไม่คุ้นชื่อ"
Credit Photo by: Internet "ขนมนมสาว นึ่งสุกใหม่ ๆ แกะห่อพร้อมเสริฟ"
ขนมนมสาว หรือ ขนมเทียน ทางภาคเหนือเรียกว่า ขนมจ็อก ส่วนภาษาอีสานเรียกว่า ขนมหมก ซึ่งเป็นขนมที่นิยมใช้ในงานบุญ โดยเฉพาะเทศกาลสงกรานต์ เพราะถือว่าเป็นขนมที่หมายถึง ความสว่างรุ่งเรือง รูปลักษณ์ที่เป็นสามเหลี่ยมกรวยแหลม เหมือนกับเจดีย์ ซึ่งมีนัยยะที่ดีทางศาสนา แต่เดิมมีไส้มะพร้าวและไส้ถั่วเขียว แต่ในปัจจุบันมีการดัดแปลงไส้ออกไปหลากหลายมาก ตามแต่วิถีของแต่ละชุมชน
ขนมนมสาว หรือขนมเทียน หรือที่ชาวจีนเรียกว่า ขนมเต้าเปา เป็นขนมนิยมใช้ในการไหว้บรรพบุรุษช่วงวันตรุษและวันสารท พร้อมกับขนมเข่ง อันสืบเนื่องจากความเชื่อในยุคประวัติศาสตร์ที่ว่า "บรรดาเทพเจ้าจีนที่คอยปกปักรักษามนุษย์ในโลก จะต้องขึ้นไปถวายรายงานความดีความชอบ และความชั่วที่มนุษย์ทุกคนได้กระทำกับองค์เง็กเซียนฮ่องเต้บนสวรรค์ ก่อนที่จะถึงวันตรุษจีนประมาณ ๔ วัน เหล่าบรรดาคนที่รู้ว่าตนเองไม่ได้ทำความดีกับเขาสักเท่าไร จึงคิดทำขนมเข่ง หรือที่ชาวจีนแต้จิ๋วเรียกว่า ขนมเหนียนเกา (แปลว่าขนมที่ทำมาจากแป้ง) โดยใช้แป้งข้าวเหนียวมากวนกับน้ำตาลทราย และนำไปนึ่งจนมีลักษณะเป็นก้อนแป้งแข็ง ๆ และเหนียวหนืด จากนั้นก็นำขนมเข่งเหล่านี้ไปถวายให้บรรดาเทพเจ้าจีน เพื่อหวังให้ขนมแป้งเหนียว ๆ ช่วยปิดปากเทพเจ้าทั้งหลาย จนกล่าวรายงานความชั่วของตัวเองให้องค์เง็กเซียนฮ่องเต้ฟังไม่ได้"
นอกจากขนมเข่งแล้วที่ขาดเสียมิได้นั่นก็คือขนมเทียน โดยเกิดมาจากการผสมผสานดัดแปลงขนมเข่งกับขนมสอดใส้ของคนไทยจนได้ขนมเทียนที่เป็นขนมคู่กันในการไหว้เทพเจ้าของชาวไทยเชื้อสายจีนไปโดยปริยาย
Credit Photo by: Internet
แต่สำหรับชาวล้านนาแล้ว ขนมนมสาว หรือขนมจ็อกเป็นขนมที่นิยมทำในโอกาสพิเศษหรืองานพิธีกรรมต่าง ๆ เช่น วันพระ วันสำคัญทางพุทธศาสนา วันสงกรานต์ งานประเพณี งานทำบุญ โดยเฉพาะงานบวชหรือปอย ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบของเด็ก ๆ เพราะหลังจากผู้ใหญ่ไปช่วยงานบุญเสร็จแล้วเจ้าภาพก็จะเตรียมขนมจ๊อก ข้าวตอก ข้าวแต๋น ข้าวเกรียบ และข้าวแดง ไว้ให้แขกนำกลับบ้าน โดยจะมีขนมจ็อกจะมีจำนวนเยอะเป็นพิเศษเพราะมีทั้งไส้หวานและไส้เค็ม ซึ่งส่วนใหญ่เด็ก ๆ จะชอบไส้มะพร้าวหรือไส้หวานเป็นพิเศษ เวลารับประทานก็จะต้องลุ้นว่าได้ไส้อะไร เด็กบางคนก็จะเลือกรับประทานแต่ไส้ที่อร่อยแล้วเอาแป้งให้ผู้ใหญ่ทานแทน
ปัจจุบันขนมจ๊อกมีไส้หลากหลายมากมาย เช่น ไส้ถั่วเขียว ไส้ถั่วแดง ไส้เค็ม เหมือนไส้ซาลาเปา สามารถหาซื้อหรือรับประทานได้ตลอดเวลา จนเรียกไดว่า “ขนมจ็อก” เป็นขนมมงคลแห่งล้านนา
นอกจากนี้ในพิธีกรรมของชาวชอง จังหวัดจันทบุรี จะใช้ขนมนมสาว หรือขนมเทียน เป็นขนมสำคัญในพิธีไหว้ผีหิ้งด้วย ซึ่งเป็นพิธีกรรมในการเรียกผีบรรพบุรุษของชาวชอง มีที่มาจากการเล่นเชิญผีของเด็กเลี้ยงควาย จนกลายเป็นพิธีกรรมสำคัญในการติดต่อกับบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว และเป็นพิธีที่ทำให้ญาติพี่น้องได้มาพบปะกัน
Credit Photo by: Internet "ขนมนมสาว ไส้หวาน หาทานยาก"
ขนมนมสาว ขนมเทียน หรือขนมจ็อก ทำมาจากแป้ง กะทิ น้ำตาลหรือน้ำอ้อย ตัวขนมทำจากแป้งข้าวเหนียว แป้งข้าวจ้าว น้ำตาลปี๊บ เกลือ และน้ำมันพืช นำมาผสมกันนวดให้เป็นก้อน ส่วนไส้นั้นจะมีสองอย่างคือ ไส้หวานและไส้เค็ม โดยไส้หวานจะทำมาจากมะพร้าวที่ไม่แก่และไม่อ่อนเกินไป หรือที่เรียกว่ามะพร้าวทึนทึก นำมาขูดเป็นเส้นฝอยเคี่ยวกับน้ำตาลหรือน้ำอ้อยให้เข้ากันและจับตัวได้ ส่วนไส้เค็มนั้น ทำมาจากถั่วเขียวนึ่งแล้วนำมาบดบด ผสมหรือผัดกับเครื่องปรุง ให้มีรสเค็มนำ
โดยนำแป้งที่นวดมาทำเป็นแผ่นกลม ใส่ไส้ที่เตรียมไว้ตรงกลาง แล้วห่อแป้งให้มิดไส้ แล้วคลึง เป็นก้อนกลม ทำใบตองเป็นรูปทรงกรวย ใส่ขนมลงในใบตอง พับทบล่าง ซ้าย ขวา นำด้านที่แหลมสอดพับ แล้วห่อจะได้ขนมทรงสามเหลี่ยม นำไปนึ่งด้วยไฟแรงประมาณ ๒๐ นาที ก็สามารถรับประทานได้
เคล็ดลับความอร่อยของขนมนี้ คนไทยเชื้อสายจีนมักมีสูตรลับในการนวดแป้งให้นุ่มเหนียว คือ การใส่น้ำต้มของหญ้าชิวคักลงผสมขณะนวดแป้ง ซึ่งจะช่วยให้เนื้อขนมเทียนนุ่มมากขึ้น อีกทั้งช่วยเพิ่มกลิ่นหอมให้แก่ขนมเทียน หญ้านี้ จะพบขายตามร้านขายสมุนไพรจีนโบราณหรือในกลุ่มของชาวจีนเป็นส่วนใหญ่ หญ้าชิวคัก หรือบางครั้งเรียกว่า หญ้าขนมเทียน จัดเป็นพืชล้มลุกที่พบได้ในทุกภาค โดยเฉพาะภาคกลางที่พบได้ทั่วไปตามสวนไร่นา ลำต้นมักแทงกอในช่วงปลายฝนถึงต้นหนาวประมาณเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน หญ้าซิวคักที่นำมาจะได้จากต้นแก่ที่ออกดอกแล้ว และนำมาตากแห้ง ก่อนจะนำหญ้าซิวคักมาบดคั้นเอาน้ำสำหรับผสมกับแป้งข้าวเหนียวเป็นตัวขนมเทียน
Credit Photo by: Internet "ขนมนมสาว ไส้เค็ม ชวนรับประทาน"
เสน่ห์ของขนมนมสาว ขนมเทียน หรือขนมจ็อก นอกจากแป้งนุ่มหนึบ ไส้หอม หวาน เผ็ดกลมกล่อม อร่อยมิรู้ลืมแล้ว ยังเต็มไปด้วยความอบอุ่นของครอบครัว ที่คนในครอบครัวล้อมวงช่วยกันคนละไม้คนละมือ บางคนปั้น บางคนห่อ ต่อความสัมพันธ์ความผูกพันอันทรงคุณค่าไม่รู้ลืม
"ขนมจากความศรัทธา ขนมแห่งสิริมงคล ขนมแห่งความผูกพัน"
รฤก รัก
Baan Khun Yai-บ้านคุณยาย
โฆษณา