30 เม.ย. 2021 เวลา 22:16 • การศึกษา
เรื่องเล่าจากหมอ เด็กปอเนาะ EP 6
เรียนวิชาอุซูลุดดีน(หลักศรัทธา)
ถ้าพูดถึงวิชาอุซูลุดดีน เราก็จะนึกถึงซีฟัต 20 หรือที่เรียกกันในภาษามลายูว่า ซีฟัตดุวอปูโละห์ นั่นเอง ตอนที่เราเป็นเด็ก ก็จะถูกฝึกให้ท่องจำซีฟัต 20 ประการนี้ พร้อมทั้งท่องจำอย่างอื่น เช่น รุกุนอิมาน รุกุนอิสลาม รุกุนละหมาด เป็นต้น เราก็ท่องกันติดปาก จำขึ้นใจ แต่เพราะเราเป็นเด็กเราอาจจะเพียงแต่จำ แต่ไม่เข้าใจ เมื่อโตขึ้นบางคนก็ได้เรียนทางศาสนาก็ได้รับความรู้ ความเข้าใจเพิ่มขึ้น. แต่บางคนก็ได้เรียนทางสายสามัญ จนกระทั่งว่าไม่มีโอกาสจะได้กลับไปเรียนศาสนาเลย สิ่งที่เคยท่องจำเอาไว้ยามเด็ก ก็ค่อยๆเลือนลางจางหาย จนกลายเป็นนับซีฟัตไม่ครบ 20 เผลอๆ รุกุนอิมานก็ไม่แน่ใจว่าจำได้ครบ ไม่พักต้องพูดถึงความเข้าใจ
ข้าพเจ้าก็เป็นคนหนึ่งที่เรียนมาทางสายสามัญ แต่ดีหน่อยที่เรียนศาสนา ตามหลักสูตรคุรุสัมพันธ์ จนอายุเกือบๆ 15 ปี ขณะเรียนก็ท่องจำ บทเรียนเพื่อตอบปัญหาศาสนาตอนเด็กๆ เลยยังมีสิ่งที่จดจำหลงเหลือในห้วงสำนึก ค่อนข้างมากอยู่ แม้จะเข้าใจบ้าง ไม่เข้าใจบ้างก็ตาม
มีอยู่วันหนึ่งช่วงที่กลับบ้าน ช่วงวันหยุดของมหาวิทยาลัย โดยปกติญาติๆที่อยู่ใกล้เคียง ก็จะไปมาหาสู่กันอยู่ประจำ ตามประสาวิถีชีวิตคนชนบท ในจำนวนนั้นมีญาติ 3 ท่าน ที่เป็นผู้รู้ประจำหมู่บ้าน เรียนมาทางสายศาสนา 1 ใน 3 ท่าน เคยเรียนปอเนาะที่ปัตตานี เป็นศิษย์ของอาเยาะห์เดร์ สะกัม (ต่วนฆูรู อับดุลกอเดร บิน วาเงาะห์ )ซึ่งมีชื่อเสียงในวิชา อุซูลุดดีน (หลักศรัทธา)
1
ตวนฆูรูอับดุลกอเดร บินวาเงาะห์ สกัม
ท่านได้พูดให้ข้าพเจ้าฟัง เกี่ยวกับวิชาอุซูลุดดีน ท่านกล่าวว่า ก่อนที่เราจะทำการเคารพภักดีต่อพระเจ้านั้น เราต้องรู้จักพระเจ้าให้ดีเสียก่อน การรู้จักพระเจ้านั้น ก็ด้วยกับการที่เราต้องรู้จัก ซีฟัต(คุณลักษณะ)ของพระองค์ การจะรู้จักคุณลักษณะของพระองค์นั้น เราจำต้องรู้จักผ่านการพิจารณาที่บรรดาสิ่งถูกสร้างทั้งหลาย ครั้งหนึ่งขณะที่ข้าพเจ้าได้สนทนากับท่าน
ท่านได้ถามข้าพเจ้าว่า “แหวนนั้นมีรูหรือไม่”
ข้าพเจ้าตอบว่า “ แหวนต้องมีรูสิครับ ถ้าแหวนไม่มีรู เราจะสอดนิ้วเข้าไปได้อย่างไรล่ะครับ”
ท่านยิ้ม แล้วก็พูดว่า “ถ้าแหวนมีรู เมื่อเราสอดนิ้วเข้าไป นิ้วเราก็จะติดอยู่ที่รู นิ้วเราก็เข้าไปไม่ได้สิ”
ข้าพเจ้าก็งง ในคำพูดของท่าน แต่ก็พยายามเข้าใจในสิ่งที่ท่านพูด
ท่านก็ได้อธิบายให้ข้าพเจ้าฟังว่า รูของแหวน นั้นเป็นเพียงความเข้าใจเท่านั้น ไม่ใช่สิ่งที่มีหรอก เพราะสิ่งที่มีนั้นจะต้องสัมผัสได้ ด้วยสัมผัสทั้งห้า เราลองดูที่แหวนสิ เราเห็นรูหรือเปล่า สิ่งที่เราเห็นก็คือโลหะ ที่มีลักษณะเป็นวง วงอันนั้นแหละที่เราเรียกว่ารู รูเป็นเพียงความเข้าใจเท่านั้น ไม่ใช่สิ่งที่มี นี่แหละคือ ตัวอย่างของการทำความเข้าใจคุณลักษณะของสิ่งถูกสร้างทั้งหลาย เพื่อที่จะรู้จักคุณลักษณะของผู้สร้าง
ข้าพเจ้าได้เก็บเอาคำพูด พร้อมกับความฉงน และสงสัยนั้นไว้ โดยได้คลี่คลายความเข้าใจ ในเวลาต่อมา เมื่อข้าพเจ้าได้เข้ามาเรียนที่ปอเนาะดาลอ
รูของแหวนเป็นเพียงความเข้าใจ ไม่ใช่สิ่งที่มี
ในช่วงปี พ.ศ. 2542 ตอนที่ข้าพเจ้า เริ่มเข้ามาเรียนที่ปอเนาะดาลอ ทุกคืนวันอังคาร และ คืนวันศุกร์ ซึ่งเป็นวันหยุดของปอเนาะ บาบอการีม จะสอนกิตาบ วิชาอุซูลุดดีน ที่บาลายของท่าน ในเขตปาแด ช่วงหลังละหมาดมัฆริบ เด็กปอเนาะทั้งเขตด้านใน เขตริมคลอง เขตตะวันตก เขตปาแด พากันมาเรียนวิชาอุซูลุดดีนกับบาบอการีม จนกระทั่งล้นบาลาย ต้องนั่งเรียนกันนอกบาลายซึ่งเป็นลานปูน ก็มากอยู่ อาศัยแสงสว่างจากแสงไฟหน้าบาลาย ใครไปช้าก็ต้องนั่งเรียนกันที่ลานบาลายนี้ ช่วงนั้นกิตาบที่อ่านคือ “อัดุรุสสะมีน” เป็นกิตาบยาวี ที่ทำการอธิบาย “หนังสือมัตตันอุมมุลบะรอฮีน” ข้าพเจ้าได้นั่งเรียนร่วมกับเด็กปอเนาะคนอื่นๆ.
กิตาบอัดดุรุสมีน
มีอยู่ครั้งหนึ่งซึ่งในหนังสือ ได้ยกบทกลอนที่เกียวกับการพิจารณาสิ่งถูกสร้างทั้งหลาย เพื่อที่จะรู้จักพระผู้สร้าง
บทกลอนภาษาอาหรับ ถอดความได้ว่า
“จงเพ่งพินิจ ไปยังตัวท่าน
แล้วท่านจนผัน สู่โลกเบื้องบน
ต่อมาท่านจง พินิจมองโลกเบื้องล่าง”
ซึ่งกลอนบทนี้ เป้าหมายก็เพื่อให้เรานั้น ค้นหาหลักฐานของการมีอยู่ของพระเจ้า บาบอการีมจะชอบยกตัวอย่างหลักฐานของการมีพระเจ้า โดยพิจารณาที่ตัวเราเอง เช่นในรูจมูกของเรา ทำไมถึงต้องมีขน ถ้าหากไม่มีขน เราก็จะหายใจเอาฝุ่นละอองเข้าไปในปอด และขนในรูจมูกเรา ไม่เคยจะยาวออกมาเหมือนกับเส้นผม อย่างดีก็แค่เลยจมูกออกมาเล็กน้อย ถามว่า ขนจมูกนั้นเราวางแผนให้มันเป็นอย่างนั้นหรือไม่ เราไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำว่าขนจมูกเรายาวแล้ว แล้วขนจมูกมันคิดเองได้หรือไม่ เราก็ตอบว่าไม่ได้หรอก เพราะขนจมูกนั้นไม่มีสติปัญญา ถ้าเช่นนั้นแสดงว่าต้องมีผู้ที่วางแผน ซึ่งสร้างขนจมูก พร้อมทั้งสร้างตัวเรามา นั่นแหละคือผู้ที่เป็นพระเจ้า ซึ่งข้าพเจ้าได้นำข้อคิดอันนี้ไปใช้ ในขณะที่เรียนแพทย์ เกียวกับกายวิภาคศาสตร์(Anatomy) ศึกษาเกี่ยวกับร่างกายมนุษย์ และสรีระวิทยา (Physiology ) ศึกษาเกี่ยวกับ การทำงานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกายมนุษย์ ทำให้ข้าพเจ้าประจักษ์ในหลักฐานทางสติปัญญา หลายๆประการ ที่ยันยันการมีอยู่ของพระเจ้า ในเวลาต่อมา
1
กายวิภาคของจมูก
ข้าพเจ้าได้ฟังคำสอนเรื่องหลักศรัทธา แล้วเกิดความประทับใจ และรักในการแสวงหาความเข้าใจเพิ่มขึ้น จนกระทั่งได้เรียนผ่านตำราเล่มอื่นๆ เช่น วะสาเอล อิลมูกะลาม , อะสาสุล เอียะติกอด, ตักรีบุล อิควาน, มิสบาฮุลมุนีร, บะกูรอตุล อะมานีย์, ฟะรีดะตุล ฟะรอเอ็ด ฯลฯ
ข้าพเจ้าจึงได้เข้าใจ คำพูดของญาติท่านนั้นในเวลาต่อมาว่า รูของแหวนที่ท่านพูดถึงนั้น ก็เป็นลักษณะอย่างหนึ่งของสิ่งถูกสร้าง ซึ่งเป็นเพียงความเข้าใจ แต่ไม่มี เช่นเดียวกับลักษณะอย่างอื่น เช่น สั้น ยาว กลม เหลี่ยม แตก หัก ซึ่งดังกล่าวมานี้ล้วนแต่เป็นเพียงความเข้าใจ แต่ไม่มี. ที่เราต้องเข้าใจเรื่องนี้ ก็เพราะซีฟัต(คุณลักษณะ)ของอัลลอฮ์นั้น ก็มีทั้งที่มี และที่เป็นเพียงความเข้าใจเท่านั้น เพราะเช่นนี้เราถึงต้องพิจารณาที่สิ่งถูกสร้าง เพื่อจะรู้จักผู้สร้างนันเอง
กิตาบอะสาสุลเอียะติกอด
เพราะคำพูดที่ข้าพเจ้าได้สนทนากับ ญาติท่านนั้น ในวันนั้น จึงทำให้ข้าพเจ้ารักที่จะเรียนรู้ และถ่ายทอดความรู้เรื่องหลักศรัทธาในวันนี้ ขอให้พระองค์อัลลอฮ์ทรงตอบแทนความดีให้กับผู้ที่เป็นครูของข้าพเจ้าทุกท่าน แม้จะเคยสอนข้าพเจ้าเพียงอักษรเดียวก็ตาม อามีน
โฆษณา