อิคิไก ความหมายของการมีชีวิตอยู่ - Ken Mogi [Preview/Diary]
1.ผมกับหนังสือ "อิคิไก"
***เนื้อหาในบทความนี้พูดถึงครอบคลุมแค่ในหนังสือของ อิคิไก ของ Ken Mogi
***เนื้อหาในบทความนี้ไม่ได้มีการเอาเนื้อหามาสรุปให้ฟัง
แต่จะแนะนำและเล่าเรื่องแบบภาพรวมคร่าวๆเกี่ยวกับหนังสือเล่มนี้
สำหรับผู้ที่สนใจ ลังเลอยากจะอ่าน หรือคนที่อ่านจบแล้วแต่ยังรู้สึกสับสน
: "อิคิไก คืออะไรวะ ?"
จู่ๆเพื่อนผมก็ทักแชทมาด้วยประโยคนี้
ตอนนั้นมีสองอย่างเกิดขึ้นในตัวผม
1.คือผมกำลังตกใจที่ผมเคยอ่านหนังสือเล่มนี้ไปแล้วเมื่อ 3 ปีที่แล้ว และ
2.คือผมกำลังตกใจที่ตัวเองตอบคำถามนี้ไม่ได้.
ในหัวผมพอพูดถึง อิคิไก มีเพียงเรื่องเดียวจากหนังสือ อิคิไก ของ เค็น โมหงิ ที่เหลืออยู่ในหัว มันคือ เรื่องของ ถ้วยชามประกายดาว ที่ผมจำเรื่องนี้ได้มันคงเป็นเพราะ เรื่องนี้ถูกเล่าออกมาในหนังสือได้สนุก ไม่ก็เป็นเพราะผมสนใจเรื่องนี้เป็นพิเศษ
ในช่วงที่ผู้คนเริ่มรู้จัก อิคิไก ผมในช่วงปีนี้กับปีที่ผ่านมาก็กำลังสนใจ คินสึงิ กับ วะบิซะบิอยู่พอดี มันจึงทำให้ผมไม่ลังเลที่จะกลับมาทบทวนเรื่องราวเกี่ยวกับ อิคิไก อีกครั้ง
- อิคิไก
- คินสึงิ
- วะบิซะบิ
คือ ชื่อปรัชญาญี่ปุ่น ซึ่งทุกปรัชญาที่กล่าวข้างต้นจะมีหนังสือตีพิมพ์ออกมา
ผมมีธรรมเนียมปฏิบัติเกี่ยวกับการอ่านหนังสือที่ทำมานานและไม่เคยบอกใครมาก่อนเลยครับ นั่นก็คือ ผมจะจดวันที่ ของวันที่อ่านหนังสือเล่มนั้นๆจบไว้หน้าสุดท้ายของหนังสือทุกเล่มที่อ่านจบ ซึ่งผมเริ่มทำแบบนี้มาตั้งแต่เมื่อไหร่นั้น มันนานจนแทบจำไม่ได้แล้วครับ (อาจจะทำมา 7-8 ปีแล้วก็เป็นได้)
เมื่อผมเปิดตู้หนังสือและดึงหนังสือเล่มเล็กนามว่า อิคิไก ออกมา เปิดดูที่หน้าสุดท้าย วันที่ที่ระบุเอาไว้ก็คือ 04/09/61 หรือก็คือ ช่วงเดือนกันยายนปี 2018 (เมื่อประมาณ 3 ปีที่แล้ว)
ผมจำได้ว่าตอนนั้น ผมแทบไม่เคยได้ยินใครพูดถึงอิคิไก
ผมเลือกหนังสือเล่มนี้มาก็แค่เพราะคำคมๆน่าสนใจที่อยู่บนหน้าปกที่ว่า
"ความหมายของการมีชีวิตอยู่"
ด้วยความที่ผมไม่สามารถตอบคำถามเพื่อนได้เลยทั้งทีผมอ่าน อิคิไกจบแล้ว ผมจึงไม่ลังเลที่จะอ่านหนังสือเล่มนี้อีกครั้ง เลยอยากจะมาเล่าการอ่านหนังสือเล่มนี้ครั้งที่ 2 ให้ฟังคร่าวๆแบบไม่เยิ่นเย้อครับว่า จริงๆแล้ว อิคิไก คืออะไรกันแน่ เอาล่ะเรามาพูดถึงหนังสือเล่มนี้กันครับ
"อิคิไก ความหมายของการมีชีวิตอยู่ - Ken Mogi"
ในความคิดและความคาดหวังของคุณๆและผมในตอนแรก
ที่มีต่อหนังสือเล่มนี้น่าจะออกมาประมาณนี้ -
อิคิไก ความหมายของการมีชีวิตอยู่คือ 1. 2. 3. จบ
แต่ปรากฏว่ามันไม่ใช่แบบนั้นเลยครับ
สรุปว่าหนังสือเล่มนี้ มันตอบคำถามนี้ตอนไหน
ทำไมผมถึงลืมไปแล้วว่า อิคิไก ในหนังสือเล่มนี้มันคืออะไร
หนังสือเล่มนี้เหมือนจะมีความสับสนในตัวเองแบบนั้นรึเปล่า
ถ้าผมพูดจาโจมตี ดูมักง่ายแบบนั้นมันก็ต้องบอกว่า ผิดไปหน่อย
แต่หนังสือเล่มนี้มันจะมีความต้องใช้สตินิดหน่อยเพื่อเชื่อมโยง
ย้อนกลับไปนิดนึงคือ ในช่วง ปีสองปีมานี้ ผมพัฒนาวิธีการอ่านหนังสือนิดหน่อย ซึ่งเดี๋ยวผมจะมาเขียนถึงวิธีการอ่านหนังสือของผม ที่ได้เรียนรู้มาจากประสบการณ์ส่วนตัว ในครั้งหน้าๆ
เอาสั้นๆตอนนี้ก่อนคือ เมื่อ 3 ปีที่แล้ว ผมอ่านอิคิไก ด้วยการอ่านแบบปกติ
อ่านแบบปกติสำหรับผมคืออะไร ก็คือ อ่านไปเรื่อยๆ ไล่ไปทีละหน้าตั้งแต่หน้าแรกจนจบเล่มนั้นแหละครับ ผมเรียกวิธีนี้ว่า การอ่านแบบปกติ ทำให้ 3 ปีที่แล้ว ผมเหมือนโดนหลอกให้หลงเดินทางเข้ามาในหนังสือเล่มนี้แบบงงๆ แล้วก็เดินออกจากหนังสือเล่มนี้ไปแบบงงๆ
ผมจะพยายามให้ตัวอักษรให้น้อยที่สุดเพื่อพูดถึงลักษณะของ หนังสืออิคิไก เพื่อไม่ให้ข้อมูลและคำที่มากเกินไปทำให้สุดท้ายผู้อ่านก็รู้สึกสับสนและไม่เข้าใจอยู่ดี
2.ลักษณะของหนังสือ อิคิไก ของ Ken Mogi
2.1 หนังสือ อิคิไก เล่าเรื่องคนญี่ปุ่นและประเทศญี่ปุ่นเป็นหลักครับ
แค่นี้เลย นี่คือ concept ของหนังสือเล่มนี้ครับ
แต่คำถามคือจะเล่าเพื่ออะไรนั่น เดี๋ยวเราค่อยๆว่ากันไปก็ได้ครับ
(หนังสือเล่มนี้มีความคล้ายหนังสือฉากญี่ปุ่นด้วย
คือมีการเล่าเรื่องเกล็ดเล็กเกร็ดน้อย)
2.2 หนังสือ อิคิไก พูดถึง "เสาหลัก 5 ประการ" ครับ
และไม่ได้แบ่งจำนวนบทตามจำนวนเสาหลัก
แต่ละบทและแต่ละเรื่องที่เล่าออกมาส่วนมาก
สุดท้ายก็จะโยงเข้ากับเสาหลักนั้นๆ
*เรื่องที่เล่าในแต่ละบท อาจพูดถึงหลายๆเสาหลัก
ยกตัวอย่าง พูดถึงเสาหลักที่ 1 แต่ในบทจะพูดถึงเสาหลักที่ 3 4 ผสมด้วย
นั่นแปลว่าเวลาอ่านอิคิไก ถ้าอ่านอยู่ในบทเสาหลักไหน
ก็จะมีการพูดถึงเสาหลักอื่นๆปนเข้ามาด้วย
2.3 หนังสือ อิคิไก ถึงจะเกริ่นว่ามี 5 เสาหลัก
แต่เรื่องเล่าที่อยู่ในหนังสือมีเกือบ 20-30 เรื่อง
และ 5 เสาหลักไม่ได้ถูกแบ่งออกมาเป็น 5 บท
2.4 หนังสือ อิคิไก พูดถึงว่าทำไมคนญี่ปุ่นถึงทำแบบนี้ เป็นแบบนี้ เพราะอะไร
โดยการเล่าเรื่องเกี่ยวกับที่มาของความเชื่อต่างๆของคนญี่ปุ่น
อธิบายแบบเข้าใจง่ายดังนี้
STEP 1 เล่าเรื่อง อธิบายถึงที่มาและผลลัพธ์ในตอนท้าย
STEP 2 ได้ข้อคิดจากเรื่องที่เล่าและแปลงเป็นเสาหลัก
STEP 3 ต้องหาชื่อไว้เรียกเสาหลักเหล่านี้ ซึ่งก็สรุปได้ว่าเราจะใช้คำว่า
"อิคิไก" แทนชุดความคิด, mindset ของความเชื่อก้อนใหญ่ก้อนนี้
หรือถ้าเปรียบเทียบง่ายๆเวลาที่เราเก็บข้อมูล
ถ้าผมบอกว่า ส้ม กล้วย มะละกอ ทุเรียน มังคุด
เราจะเก็บพวกคำศัพท์พวกนี้ไว้ในคำๆเดียวด้วยคำว่าอะไรดีครับ
ใช่แล้วครับ เราเรียกรวมๆสิ่งเหล่านี้ด้วยคำว่า "ผลไม้"
คำศัพท์ คำว่า "อิคิไก" เองก็ทำงานในรูปแบบนี้เช่นเดียวกัน
เพียงแต่สิ่งที่บรรจุและเก็บเอาไว้ข้างในคือความเชื่อ (เสาหลัก 5 ประการ)
คนญี่ปุ่นบรรจุความเชื่อเอาไว้ด้วยคำศัพท์
"อิคิไก"
"วะบิซะบิ"
"คินสึงิ"
คำเหล่านี้ต่างมีข้อมูลชุดใหญ่บรรจุอยู่
ซึ่งความหมายของคำเหล่านี้
ใช้หนังสือแบบเป็นรูปเล่มเพื่ออธิบาย
3.วิธีการอ่าน อิคิไก ในแบบฉบับของผมแบบสั้นๆก็คือ
จำชื่อบทไว้แล้วตอนที่อ่านไปเรื่อยๆ ถ้ารู้สึกหลงทางให้พลิกกับมาดูชื่อบทบ่อยๆ
หรือแก่นของวิธีนี้ก็คือ พยายามหาว่าจริงๆแล้วเรื่องพวกนี้มันต้องการจะสื่อถึงอะไร
พอได้อ่านเรื่องราวบางเรื่องแล้ว มันเกี่ยวกับหัวข้อที่มันเขียนไว้ต้นบทนั้นๆยังไง
สิ่งที่ต้องคิดต่อมาก็คือแล้วมันจะโยงไปที่เสาหลักยังไง
เพราะ สิ่งที่จะเกิดขึ้นถ้าไม่พยายามตั้งคำถามเหล่านี้ก็คือ
เรื่องพวกนี้เป็นเกล็ดความรู้ที่สนุกดี ไปซะอย่างนั้น 55555+
มันเป็นแบบนั้นจริงๆครับ ความเพลิดเพลินของเรื่องเล่าเหล่านี้
บางทีก็ทำให้ผม ในฐานะผู้อ่านหลงทางและหลงลืมใจความสำคัญจริงๆไป
*พออ่านๆมาถึงตรงนี้แล้ว ไม่อยากให้เข้าใจผิดนะครับว่า หนังสือ อิคิไก
"แม่งดูอ่านโคตรยากเลยว่ะ"
เพราะจริงๆแล้วนี่คือ หนังสือเล่มเล็กๆ กะทัดรัด พกพาสะดวก ตัวหนังสือแต่ละหน้าเบาๆ อ่านไม่กี่วินาทีก็ได้เอานิ้วสัมผัสเนื้อกระดาษเพื่อเปิดหน้าต่อไป
เนื้อหาสบายๆ สงบๆ สมดุล มั่นคง ยั่งยืน ?
4. อิคิไก คือ อะไร ?
ถ้าให้ผมสรุปออกมาเป็นประโยคหนึ่งประโยคเกี่ยวกับอิคิไก
ผมขอเลือกใช้ประโยคนี้ครับ
"อิคิไก คือ วิถีชีวิตของคนญี่ปุ่นที่สกัดออกมาเป็นปรัชญา"
อิคิไก คือการเอานิสัยของคนญี่ปุ่นมาสกัดออกมาเป็นคำ คำเดียว
ความรู้สึกของอิคิไกที่ผมพอเข้าใจมาบ้างแล้วก็คือ
มันเป็นคำที่อธิบายออกมาเป็นคำพูดได้ยากจริงๆ แต่มันรู้สึกอยู่ในใจ
คนญี่ปุ่นให้คุณค่ากับอุปนิสัยแบบใดบ้าง ?
คนญี่ปุ่นมีอุดมคติในใจแบบใดบ้าง ?
สิ่งเหล่านี้และคำถามอีกมากมายจะถูกตอบอยู่ในหนังสือเล่มนี้ผ่านเรื่องเล่า
เกี่ยวกับประวัติศาสตร์และความเป็นมาของความเชื่อต่างๆของคนญี่ปุ่น
หนังสือเล่มนี้จะไม่ตอบคำถามนี้กับคุณตรงๆแน่นอน
คำตอบของความหมายของการมีชีวิตอยู่
ถูกตอบไว้ได้อย่างแนบเนียน
จากแนวคิดของ อิคิไก
แต่หนังสือจะเล่าให้คุณฟังว่า
ทุกวันนี้ผู้คนในญี่ปุ่นที่ใช้ชีวิตอยู่ ยึดมั่นในอะไร
(ที่มันทำให้เค้ามีความหมายในชีวิต)
มันไม่ใช่หนังสือที่อารมณ์พลุ่งพล่าน หรือเต็มไปด้วยคำปลุกใจ
ความรู้สึกที่ผมได้จากการอ่านหนังสือเล่มนี้เป็นครั้งที่ 2 ก็คือ
ความรู้สึกช้าลง ความรู้สึกไม่หวือหวา ความรู้สึกยั่งยืนมากขึ้น
ความรู้สึกของการเป็นส่วนหนึ่งและกลมเกลียว
สำหรับผมแล้ว อิคิไก มันมีความเจียมเนื้อเจียมตัว
และสงบเสงี่ยมอยู่มาก .
วันที่ที่อ่านอิคิไก ครั้งที่ 2 จบ 03/05/64 เข้าใจมากขึ้น
บทความนี้มีการพยายามตัดสินสิ่งต่างๆ
ตามความเชื่อส่วนบุคคลของผู้เขียน
เป็นเพียงความคิดเห็นส่วนบุคคลเท่านั้น
โปรดใช้วิจารณญานในการอ่าน .
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
