8 มิ.ย. 2021 เวลา 06:34 • หนังสือ
โจนาธาน ลิฟวิงสตัน : การเดินทางของนางนวลที่ไม่อยู่ในกรอบ
“To the real jonathan seagull who lives within us all
แด่นางนวลโจนาธานตัวจริงที่อยู่ภายในตัวพวกเราทุกคน”
1
ประโยคแรกของก่อนเข้าสู่เนื้อหาของหนังสือ เหมือนกับว่ากำลังเชื้อเชิญเราทุกคนให้เข้าไปสำรวจอะไรบางอย่างที่อยู่เบื้องลึกในจิตใจเรา ซึ่ง “โจนาธาน ลิฟวิงสตัน : นางนวล” เป็นหนึ่งในหนังสือที่ถูกยกย่องว่าไร้กาลเวลา เช่นเดียวกับเจ้าชายน้อยที่ไม่ว่าเวลาจะผ่านไปนานเพียงใด เนื้อหาที่อยู่ในนั้นจะยังคงทันสมัยและถูกยกมาพูดถึงได้เสมอ หนังสือเล่มนี้ถูกตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ 2513 ก่อนที่จะถูกทำให้สมบูรณ์ด้วยเนื้อหาบทที่ 4 ในอีก 44 ปีต่อมา
1
ตัวหนังสือเล่าเรื่องว่าด้วยการเดินทางค้นหาตัวตนของนกนางนวลหนุ่ม “โจนาธาน ลิฟวิงสตัน” นกนางนวลที่พบว่าชีวิตไม่ได้มีแค่การบินไปกลับชายฝั่งและท้องทะเล หรือการส่งเสียงร้องและตบตีกันเพื่อแย่งอาหารจากเรือประมงให้มีชีวิตอยู่รอดไปวันๆ แต่สิ่งที่โจนาธานทำนั้นต่างออกไป สิ่งที่ต้องการมีเพียงการฝึกบินให้ได้ว่องไวและเต็มไปด้วยท่าทางต่างๆ ซึ่งต่างจากนกนางนวลทั่วไป เพราะสนุกที่ได้บินอยู่ในท้องฟ้าด้วยความว่องไวและเชื่อว่าชีวิตมีมากกว่าแค่ใช้ชีวิตไปวันๆ
เมื่อได้ทำในสิ่งที่นกทั่วไปไม่ทำ สิ่งที่ได้รับคือเสียงบ่นจากคนรอบข้างถึงเหตุผลของการกระทำที่แหกคอก พร้อมกับสอนให้กลับสู่วิถีชีวิตที่นกนางนวลควรกระทำ แน่นอนว่าเมื่อโจนาธานได้ลองกลับใช้ชีวิตแบบเดิมดูแล้ว ก็พบว่ามันไม่ใช่ที่ที่ของเขา
แต่ต่อมา โจนาธานก็ถูกขับออกจากฝูง เพราะการกระทำที่แตกต่างและถูกมองว่าสร้างความอับอายให้แก่ตระกูลนางนวลที่เชื่อว่าพวกตนมีแบบแผนที่ทำกันมาอย่างยาวนานแล้ว
นี่เป็นเพียงเรื่องราวส่วนหนึ่งจากในหนังสือเท่านั้น และเมื่อลองถอดสิ่งที่หนังสือพยายามจะสื่อออกมา เราพบว่าการตีความของหนังสือเล่มนี้ สามารถตีความได้ต่างกันในแต่ละวัย และเมื่ออายุมากขึ้น พอหยิบมาอ่านก็รู้สึกต่างไปจากเดิมทุกครั้ง เหมือนกับความรู้สึกที่ได้อ่าน “เจ้าชายน้อย” ในทุกวันปีใหม่
สำหรับผู้เขียนซึ่งอยู่ในวัยหนุ่มสาวที่กำลังค้นหาตัวตน เมื่อได้ลองอ่านเล่มนี้ บทเรียนชีวิตที่สามารถออกมาจากเรื่องราวของของโจนาธานที่เด่นชัดออกมาที่สุด คือ “การหลุดออกจากกรอบ”
นิยายขนาดสั้นประมาณ 200 หน้า เนื้อหามีเพียงการเดินทางของนกนางนวลตัวหนึ่งเท่านั้น แต่การเดินทางและสิ่งที่นกตัวนั้นได้เรียนรู้ สามารถเป็นแรงบันดาลใจให้คนมากมายให้ออกจากกรอบที่ถูกครอบไว้
หากเป็นในหนังสือ ก็คงเป็นกรอบของสังคมนกนางนวล หากเป็นชีวิตจริงก็คงเป็นกรอบที่สังคมครอบไว้ จึงไม่น่าแปลกใจ หากหนังสือเล่มนี้จะเป็นหนังสือที่ถูกพูดถึงกันอย่างแพร่หลายในบรรดาผู้คนที่อยู่ในยุคแห่งการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ไม่ว่าจะเป็นคนเดือนตุลา หรือแม้แต่พฤษภาทมิฬ
เพราะนกนางนวลทั่วไปเชื่อว่าชีวิตของมันมีเพียง “การบิน” และ “การกิน” และโจนาธานเองก็เป็นเพียงนกนางนวลธรรมดา เพียงแค่ตัวเขามักจะตั้งคำถามกับตัวเองในแบบที่นกทั่วไปเลือกที่จะมองข้ามไป การพยายามหาคำตอบที่ทำให้ฝูงนกโกรธเคือง มองว่าสิ่งที่ทำเป็นเรื่องไร้สาระ และยังสร้างความอับอายแก่ตระกูลนางนวล เพราะสิ่งที่ทำมันแหกขนบที่มีมาแต่เดิม
หากสองพี่น้องตระกูลไรต์ไม่ตั้งคำถามถึงการบินได้ของมนุษย์ เราก็ไม่มีเครื่องบินที่สามารถเดินทางข้ามทวีปด้วยเวลาอันสั้นเช่นทุกวันนี้ และนอกจากนี้ยังมีผู้คนอีกมากมายที่เปลี่ยนแปลงโลกด้วยสิ่งที่คนเชื่อว่าเป็นไปไม่ได้
เมื่อลองกลับมาที่ชีวิตของเรา ตั้งแต่ยังเล็ก เราถูกสังคมไทยตีกรอบไว้ว่าเด็กที่ดีควรทำตามสิ่งที่ผู้ใหญ่สอน โดยที่ไม่แม้แต่จะตั้งคำถามใดใดกับสิ่งที่ถูกสอนว่ามันดีจริงหรือไม่ และเมื่อมีใครที่กล้าตั้งคำถามกับการกระทำเหล่านั้น ผลตอบรับคือคำด่าทอและขับใสไล่ส่ง จนไม่มีใครเลยที่จะตั้งคำถามเพื่อกลัวจะด่าหรือถูกเกลียด
ซึ่งสิ่งนั้นก็เป็นสิ่งที่โจนาธานได้รับจากฝูงของตน แต่เขาก็เลือกที่จะฝึกบินต่อไปและท้ายที่สุดก็กลับมายังฝูงเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลง แม้สุดท้ายจะเข้าใจว่ามันเป็นสิ่งที่ยากมาก แต่อย่างน้อยเขาก็ได้นกวัยหนุ่มมากมายที่กล้าเปลี่ยนแปลง จนได้เป็นอาจารย์สอนนกเหล่านั้นให้บินอย่างกล้าหาญและก้าวออกจากขนมเดิมแบบที่เขาเคยเป็น
ในวัยหนุ่มสาวยังเป็นวัยที่ยังได้เรียนรู้ประสบการณ์ชีวิตอีกมากมาย ยังมีโอกาสได้ลองผิดลองถูกอย่างเต็มที่ ก่อนที่เวลาเหล่านั้นจะค่อยหายไปเมื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ เราเห็นโจนาธานมากมายอยู่ในตัวของคนรุ่นเรา ผ่านทางผู้คนที่ทำในสิ่งที่ตนเชื่อมั่นว่าจะนำความเปลี่ยนแปลงมาสู่สังคม และสุดท้ายความเปลี่ยนแปลงจะนำพาสิ่งที่ดีมาให้กับคนรุ่นหลังต่อไป
อย่างน้อยในวัยหนุ่มสาว สิ่งที่สำคัญที่สุดที่หยิบมาใช้คือ ก่อนที่เวลาจะหมดไป และในขณะที่ยังมีแรง ขอให้การทำในสิ่งที่ตนเชื่อและตั้งใจทำให้มันดีที่สุดโดยไม่ถูกครอบไว้ด้วยกรอบของสังคม
“To the real jonathan seagull who lives within us all
แด่นางนวลโจนาธานตัวจริงที่อยู่ภายในตัวพวกเราทุกคน”
ที่มา : โจนาธาน ลิฟวิงสตันนางนวล JONATHAN LIVINGSTON SEAGULL
ผู้เขียน : ริชาร์ด บาร์ก ผู้แปล : ปัณณวียร์
ติดต่อโฆษณา ad@modernistthai.com
โฆษณา