💫 ปรากฏการณ์ Hindsight Bias เมื่อทุกอย่างมนุษย์สามารถอธิบายได้
“นึกอยู่แล้วเชียว” หรือ “ว่าละผลต้องเป็นแบบนี้” และประโยคแบบอื่นอีกมากมายที่ปรากฏขึ้นหลังจากเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นไปแล้วโดยเฉพาะช่วงประกาศผลสลากกินแบ่งรัฐบาล เช่น ว่าแล้วเลขนี้มาแน่เสียดายจัง!! เชื่อว่าทุกคนต้องเคยพูดแบบนี้แน่นอน
แต่จริงๆแล้วมันเป็นปรากฏการณ์ในจิตใจของมนุษย์ชนิดหนึ่งที่เรียกว่า “Hindsight Bias” ที่เป็นส่วนหนึ่งของกรอบความคิดอ้างอิงปัจจุบันซึ่งทำให้เกิดความขัดแย้งมากมายสำหรับคนต่างวัย
Hindsight Bias มาจากคำว่า Behind ที่หมายความว่า หลังจาก และ คำว่า Sight ที่มีความหมายว่า สิ่งที่เห็น เป็นปรากฏการณ์ที่คนมักคิดว่าผลที่เกิดขึ้นถูกอธิบายได้ตั้งแต่ในอดีตก่อนที่เหตุการณ์ต่างๆจะเกิดขึ้น ซึ่งทั้งหมดนี้เกิดมาจากคำว่า “กรอบความคิดอ้างอิงปัจจุบัน”
เนิร์ดจะค่อยๆอธิบายและยกตัวอย่างเพื่อเพิ่มความเข้าใจที่มากขึ้น แต่ว่าความเป็นจริงแล้วตัวอย่างเกิดขึ้นในชีวิตประจำวันอยู่บ่อยครั้งและเกิดขึ้นกับทุกคนและเกิดเยอะมากๆจนเลือกไม่ถูกเลยครับ
ยกตัวอย่างเช่น การแข่งขันฟุตบอลทีมฟุตบอลA หากยิงจุดโทษลูกนี้เข้าจะได้รับชัยชนะในวินาทีสุดท้าย ทำให้ทีมฟุตบอล A เลือกนักเตะที่ไม่เคยพลาดในการยิงจุดโทษแม้แต่ลูกเดียว แต่ฟ้ากลับไม่เป็นใจในวันนี้นักฟุตบอลของทีม A เกิดความผิดพลาดจนทำให้ลูกฟุตบอลลอยข้ามคานประตูไปอย่างน่าเสียดาย!
ภายหลังจากจบการแข่งขัน แฟนฟุตบอลก็วิพากย์วิจารณ์ถึงการเลือกตัวนักเตะกันทั่วทั้งสนาม โดยพูดในทำนองว่า “ฉันคิดไว้อยู่แล้ว เลือกนักเตะที่ไม่เคยพลาดมาก่อนย่อมได้รับความกดดัน โค้ชน่าจะเลือกนักเตะที่มั่นใจมากกว่านี้นะ”
ในทางกลับกันคุณคิดว่าถ้าโค้ชไม่เลือกนักเตะคนนี้แฟนบอลจะมีคำพูดว่าอย่างไร “ทำไมโค้ชจึงไม่เลือกนักเตะที่มีความผิดพลาดน้อยมายิงลูกนี้ คิดไว้อยู่แล้วเชียวว่าต้องยิงไม่เข้า” จะเห็นได้ว่าไม่ว่าผลที่เกิดขึ้นจะไปในทางไหน ความสามารถของมนุษย์คือสามารถอธิบายความคิดของตัวเองในอดีตหลังจากเห็นผลที่เกิดขึ้นแล้วได้เสมอ ทั้งหมดนี้ล้วนเรียกว่า Hindsight Bias
ทุกคนคงพอเข้าใจคำว่า Hindsight Bias กันมากขึ้นแล้ว แต่ปรากฏการณ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของ กรอบความคิดอ้างอิงปัจจุบัน คนเรามีพฤติกรรมมากมายที่ยึดปัจจุบันเป็นหลักแล้วทำการลดทอนอดีตหรือกดดันอนาคต ซึ่งเป็นอะไรที่น่าสนใจมาก แต่ในบทความนี้จะเน้นถึงกรอบความคิดที่มีผลต่อภาพในอดีตแตกต่างกัน
งานวิจัยเผยออกมาแล้วว่า “มนุษย์จะมีความคิดว่ากรอบความคิดของตัวเองในอดีตคล้ายคลึงกับปัจจุบัน” หรือจะเปรียบเทียบให้เห็นภาพก็คือ “หนอนผีเสื้อที่โตมาเป็นผีเสื้อเต็มวัยแล้วมักคิดว่าตัวเองเป็นผีเสื้อมาตั้งแต่แรก”
เพราะฉะนั้นวัยรุ่นทุกคนมักได้ยินจากผู้ใหญ่ว่า “ตอนฉันอายุเท่าเธอ ก็ไม่เป็นแบบนี้นะ” เพราะอะไรที่รุ่นแล้วรุ่นเล่าก็โดนพูดต่อว่าเช่นนี้ สาเหตุแท้จริงก็เกิดมาจากการมองอดีตของตัวเองผ่านกรอบความคิดในปัจจุบันนั่นเอง
หากคุณครูที่สอนนักเรียนคุณครูก็มักจะใช้กรอบความคิดของตนเองในปัจจุบันสื่อสารกับเด็ก โดยใช้ความเชื่อที่ว่าเมื่อตอนครูเป็นเด็กการเรียนเป็นเรื่องสนุกสนานและน่าเรียนรู้ ซึ่งความเป็นจริงอาจไม่เป็นเช่นนั้นในอดีต นี่ก็เป็นต้นเหตุหลักของความขัดแย้งระหว่างวัยได้เช่นเดียวกัน
แต่บางครั้งกรอบความคิดอ้างอิงปัจจุบันเมื่ออยู่ในสังคมที่นิยมการพัฒนาตัวเองหรืออาชีพไลฟ์โค้ชกำลังเป็นที่โด่งดังเช่นในปัจจุบัน คนเรามักคิดว่าในอดีตตัวเองไร้ความสามารถเพื่อความสบายใจของตัวเองต่อสังคมแห่งการพัฒนา ยกตัวอย่างเช่น การเข้าร่วมคอร์สเรียนพัฒนาตัวเอง เชื่อได้เลยว่าหลังจากคุณจบคอร์สแบบนี้แล้ว ย่อมคิดว่าตัวเองกำลังพัฒนาอย่างก้าวกระโดด
ส่วนหนึ่งคือการประเมินว่าก่อนเข้าคอร์สทักษะต่างๆของตัวเองแย่กว่าความเป็นจริงมาก แต่ถ้าหากในปัจจุบันคุณต่ำต้อยกว่าอดีตจริง เช่น การแขวนนวมจากแชมป์นักมวยอาชีพ สิ่งที่เกิดขึ้นจะกลับกันจากข้างต้น คือภาพในอดีตของคุณจะประสบความสำเร็จมากกว่าความเป็นจริงและอาจถูกแต่งเติมมากขึ้นในความคิดของคุณนั่นเอง
แล้วกรอบความคิดนี้จะไปกดดันอนาคตอย่างไร ยกตัวอย่างเช่น ลูกของคุณสอบได้เกรด 4 ทุกวิชาในเทอมนี้แต่คุณกลับพูดว่า “เทอมหน้ารักษามาตรฐานนี้ไว้ให้ได้นะ” แทนที่จะกล่าวคำชมเชยเล็กๆน้อยๆ นั่นคือการกดดันอนาคตด้วยกรอบความคิดอ้างอิงปัจจุบันแล้วครับ
หลังจากที่ทุกคนพอเข้าใจเรื่องกรอบความคิดอ้างอิงปัจจุบันแล้ว หวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะเกิดความเข้าใจกันของคนต่างวัยมากขึ้น เด็กก็จะเข้าใจกรอบความคิดผู้ใหญ่มากขึ้น ผู้ใหญ่ก็ไม่ใช้กรอบความคิดปัจจุบันกับเด็ก และการมองย้อนกลับไปในอดีตที่เกิดขึ้นแล้ว เหตุการณ์ย่อมเรียงตัวเป็นระเบียบสวยงาม
เพราะฉะนั้นอย่าพูดคำว่า “นึกแล้วเชียว” เลยครับ เพราะมันไม่ได้เกิดประโยชน์อะไรเลย แต่กลับจะกลายเป็นการลดกำลังใจของคนที่ตั้งใจลงมือทำประโยชน์ในเหตุการณ์นั้นจริงๆด้วยซ้ำ
หากอ่านแล้วตรงกับประสบการณ์จริงอย่าลืม Comment และกด Like & Share ให้กำลังใจเนิร์ดด้วยนะค้าบบ!! 🥰🙏🏻
- 138
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
