มารู้จักกับเจ้า Tuatara สัตว์ที่มีแค่ในนิวซีแลนด์ที่เดียว มีตาถึง 3 ดวง อายุยืนมาก และเคยเกือบสูญพันธุ์เพราะภัยคุกคามที่มากับมนุษย์
Tuatara (ทัวทารา, Sphenodon punctatus) เป็นสัตว์ในตระกูลสัตว์เลื้อยคลาน ที่มีแค่สายพันธุ์เดียว และมีที่นิวซีแลนด์ที่เดียว! ทัวทารามีสีออกเขียวมะกอกไปจนถึงแดงอมส้ม และอาจมีจุดสีอ่อนแซมเล็กน้อย พวกมันมักอาศัยอยู่ในโพรงใต้ดิน และจะออกหากินในเวลากลางคืน โดยจะกินแมลงตัวเล็ก ๆ เป็นอาหาร ทัวทาราตัวผู้อาจยาวได้ถึงครึ่งเมตร และหนักได้ถึง 1.5 กิโลกรัม
วันนี้เราจะชวนมารู้จักกับสัตว์ดึกดำบรรพ์ประจำนิวซีแลนด์ ที่เคยเกือบสูญพันธุ์ไปหมดจากน้ำมือมนุษย์ รวมถึงความสำคัญทางวัฒนธรรม และงานอนุรักษ์เพื่อฟื้นฟูสัตว์ที่มีอยู่แค่ที่เดียวบนโลก!
#ทัวทารา ชื่อนี้มีที่มา
คำว่าทัวทารา มาจากภาษาของชาวเมารี (ชาวพื้นเมืองของนิวซีแลนด์) ที่แปลว่า ‘หลังหนาม’ ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของทัวทาราตัวผู้ โดยชาวเมารีถือว่าทัวทาราเป็นสมบัติที่มีความสำคัญทางวัฒนธรรมและธรรมชาติ
และต้องได้รับการปกปักษ์รักษา (taonga) นอกจากนั้น ชนเผ่าเมารีบางเผ่ายังเปรียบทัวทาราดั่ง ผู้พิทักษ์แห่งความรู้อีกด้วยนะ
#ไม่ใช่กิ่งก่าแต่ก็ไม่ใช่ไดโนเสาร์
ถึงแม้ว่าเจ้าทัวทาราจะมีรูปร่างหน้าตาคล้ายกับกิ่งก่า แต่จริง ๆ แล้วพวกมันเป็นแค่ญาติกันเท่านั้น ทัวทารามีโครงสร้างกรามและฟันที่ไม่เหมือนกับสัตว์เลื้อยคลานชนิดไหนเลย และยังเป็นเพียงสปีชีส์เดียวที่เหลืออยู่ของวงศ์ Rhynchocephalia อีกด้วย โดยสายของมันถูกแยกออกมาจากงูและกิ้งก่าเมื่อ 250 ล้านปีที่แล้ว ซึ่งวงศ์นี้เคยมีประชากรเนืองแน่น ทว่า เหล่าผองเพื่อนร่วมวงศ์กลับสูญพันธุ์ไปหมดแล้วเมื่อ 60 ล้านปีก่อน เหลือเพียงแต่ทัวทาราที่เปรียบเสมือน ‘ไดโนเสาร์เดินดิน’ เพราะรูปร่างหน้าตามันแทบไม่เปลี่ยนแปลงไปจากบรรพบุรุษของมัน ที่เคยเดินอยู่กับไดโนเสาร์เลย
#เห็นตัวเล็ก ๆ แต่พวกเราอายุยืนมาก
อุณหภูมิร่างกายและระบบเผาพลาญที่ต่ำกว่าสัตว์เลื้อยคลานทั่วไป ทำให้ทัวทาราเป็นสัตว์ที่โตช้ามาก พวกมันสามารถโตได้จนถึงอายุ 35 ปี และจะมีอายุไขเฉลี่ยที่ 60 ปี แต่ก็อาจอายุยืนได้มากกว่า 100 ปีเชียวนะ โดยทัวทาราที่มีอายุมากที่สุดมีชื่อว่า เฮนรี่ และมันเพิ่งก็จะเป็นคุณพ่อตอนอายุ 111 ปี กับแฟนสาวอายุ 70 ปี!
#พวกเรามีตาถึงสามดวง
เจ้าทัวทารามีตาที่สามที่เรียกว่า parietal eye อยู่ด้านบนหัวของมัน แต่ถึงดวงตาดวงนี้จะมี จอตา เลนส์ กระจก และเส้นประสาท มันก็ไม่ได้มีไว้สำหรับการมองเห็น ซึ่งเราสามารถเห็นตาที่สามได้แค่ตอนที่มันยังเด็กเท่านั้น เพราะภายในเวลาไม่กี่เดือน ตาที่สามก็จะถูกชั้นเกล็ดและผิวหนังปกคลุมไป จนถึงปัจจุบัน นักวิจัยก็ยังไม่รู้แน่ชัด ว่าเจ้าทัวทารามีตาไว้บนหัวทำไมกัน
#หนู ศัตรูตัวฉกาจ
ครั้งหนึ่ง ทัวทาราเคยมีจำนวนมากมายทั้งในเกาะใต้ เกาะเหนือ และเกาะอื่น ๆ รอบข้างนิวซีแลนด์ จนกระทั่งมนุษย์กลุ่มแรกจากโพลินีเซียมาถึง หนูและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่น ๆ ที่พวกเขานำมาด้วย พากันกัดกินไข่นกพื้นถิ่นและไข่ทัวทาราไปจนเกือบหมด ทัวทาราที่ไม่เคยพบเจอศัตรูรูปแบบนี้มาก่อน จึงสูญพันธุ์ไปจากเกาะหลักของนิวซีแลนด์ และเหลือรอดอยู่แค่ในอีก 30 กว่าเกาะรอบข้างเท่านั้น โชคดีที่โครงการฟื้นฟูทัวทาราและกำจัดหนู เป็นไปได้ดี ส่งผลให้จำนวนประชากรของพวกมันกลับมาเพิ่มขึ้นอีกครั้ง โดยมีการปล่อยทัวทารากลับสู่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าที่ปลอดศัตรูเท่านั้น ซึ่งโครงการอนุรักษ์ที่แข็งแกร่งทำให้ IUCN เพิ่งจะปรับสถานะการอนุรักษ์ของมันเป็น สุ่มเสี่ยงต่ำต่อการสูญพันธุ์ (Least Concern, 2019) ไปเมื่อไม่นานนี้
#ถ้าโลกร้อนกว่านี้พวกเราแย่แน่
ถึงอย่างไรก็ตาม อุณหภูมิโลกที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ถือเป็นภัยคุกคามอย่างหนึ่งสำหรับทัวทารา นั่นก็เพราะว่าอุณหภูมิภายในรังจะเป็นตัวกำหนดเพศของไข่ ซึ่งไข่จะฟักเป็นเพศเมียหากอุณหภูมิรังต่ำกว่า 21 องศาเซสเซียส และหากสูงกว่า 22 องศาเซสเซียส ก็จะส่งผลให้ทั้งรังมีแต่เพศผู้ และนั่นก็คงไม่ใช่ข่าวที่ดีนักสำหรับประชากรทัวทาราถ้าโลกของเราร้อนไปกว่านี้ นอกจากนั้น การที่พวกมันมีเพียงสปีชีส์เดียวก็ยิ่งทำให้มันปรับตัวได้ช้าหากสภาพแวดล้อมเกิดการเปลี่ยนแปลง
ทั้งนี้ นิวซีแลนด์จึงมีโครงการวิจัย เพาะพันธุ์ และอนุรักษ์ทัวทาราอยู่หลายแห่งทั่วประเทศ รวมถึงมีโครงการต่าง ๆ เพื่อให้ผู้คนทั่วไปสามารถเข้ามามีส่วนรวมในการอนุรักษ์ เช่น วางกับดักหนู หรือ เป็นวิทยากรอาสาภายในโครงการ ทำให้ผู้คนเห็นถึงความสำคัญ ในการช่วยกันอนุรักษ์สัตว์พื้นถิ่นของนิวซีแลนด์ ที่นอกจากจะเป็นสัตว์ดึกดำบรรพ์ ที่เหลืออยู่แค่สายพันธุ์เดียว ก็ยังเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญทางวัฒนธรรมอย่างของชาวเมารีอีกด้วย แล้วสำหรับเพื่อน ๆ มีสัตว์ตัวไหน ที่มีความแปลกแหวกแนวคล้ายกับเจ้าทัวทาราบ้างไหม?
Writer: เมธาพร วิชัยธนารักษ์
Graphic Designer: Tae
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
