Pearls in Medical Education 16/Jul/2021
Interprofessional Education (IPE)
การศึกษาทางวิทยาศาสตร์สุขภาพรูปแบบสหสาขาวิชาชีพ
Interprofessional Education (IPE) คืออะไร ?
การศึกษาทางวิทยาศาสตร์สุขภาพรูปแบบสหสาขาวิชาชีพ เป็นการจัดการเรียนการสอนที่เปิดโอกาสให้นักศึกษาสหสาขาวิชาชีพได้เรียนรู้ร่วมกัน ทำกิจกรรมการเรียนรู้ และเกิดประสบการณ์การเรียนรู้จากสหสาขาวิชาชีพต่าง ๆ โดยมีเป้าหมายที่สำคัญ คือ ทำให้ประชาชนได้รับการดูแลสุขภาพที่ดีและเกิดระบบการดูแลที่มีความเข้มแข็งและมีประสิทธิภาพ
การเรียนรู้ร่วมกันของสหสาขาวิชาชีพนั้นจะทำให้เกิดความปลอดภัยต่อผู้ป่วย ผู้ป่วยได้รับการบริการด้านสุขภาพที่ดีขึ้น ค่าใช้จ่ายในการบริการด้านสุขภาพลดลง ผู้ป่วยได้รับการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม เกิดความพึงพอใจในผู้ป่วยและญาติ สหสาขาวิชาชีพเกิดการทำงานร่วมกันเป็นทีม ลดการทำงานที่ซ้ำซ้อน และส่วนนักศึกษาเองก็เกิดการเรียนรู้ พัฒนาเองและเตรียมความพร้อมก่อนการทำงานตามสภาพความเป็นจริง
สมรรณนะที่จำเป็นสำหรับผู้เรียนมีอะไรบ้าง ?
สำหรับประเทศไทยนั้น คณะอนุกรรมการการศึกษาแบบสหวิชาชีพได้มีการกำหนดสมรรถนะที่จำเป็นของบัณฑิตเพื่อการทำงานแบบสหวิชาชีพอย่างมีประสิทธิภาพ ประกอบด้วย
1. จริยธรรมและค่านิยมร่วมกัน (Ethics and Shared value) มีความเชื่อใจและไว้วางใจซึ่งกันและกัน โดยมีผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง คำนึงถึงประโยชน์ ความปลอดภัย บริบททางสังคม และความแตกต่างทางวัฒนธรรม
2. บทบาทและความรับผิดชอบ (Roles and Responsibilities) ใช้ความรู้และทักษะที่มีของแต่ละสหวิชาชีพร่วมกันเพื่อทำหน้าที่และแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบ
3. การทำงานเป็นทีมและภาวะผู้นำ (Teamwork and Leadership) เกิดการตัดสินใจร่วมกัน มีเป้าหมายร่วมกัน ทำให้เกิดการดูแลผู้ป่วยอย่างปลอดภัย
4. การเรียนรู้และสะท้อนย้อนคิด (Learning and Reflection) เพื่อทำให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกันของสหวิชาชีพ
5. การสื่อสาร (Interprofessional Communication) สื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพและเคารพซึ่งกันและกัน
โดยสรุป การพัฒนาสมรรถนะที่จำเป็นมีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มี Non-technical skills หรือทักษะที่จำเป็นสำหรับวิชาชีพที่ต้องใช้ในการปฏิบัติงานร่วมกับผู้อื่น เกิดความเชื่อใจซึ่งกันและกัน เข้าใจความบทบาท หน้าที่ ความรับผิดชอบ มีการร่วมมือกันวางแผนและทำงานเป็นทีมได้อย่างมีประสิทธิภาพนั่นเอง
แนวทางการจัดการเรียนการสอนแบบสหวิชาชีพทำได้อย่างไร ?
วิธีการจัดการเรียนการสอนแบบสหวิชาชีพนั้น ผู้เรียนควรได้รับการเรียนรู้หลากหลายวิธี เช่น การเรียนการสอนแบบกลุ่มย่อย การแสดงบทบาทสมมติ การปฏิบัติงานจริงในชั้นคลินิก หรือการปฏิบัติงานนอกสถานที่โดยใช้บุคลากรสหสาชาวิชาชีพเป็นอาจารย์เพื่อแลกเปลี่ยนกันเรียนรู้ ตามคำแนะนำของ Prof. John H.V. Gilbert ให้สร้าง community of practice เพื่อนักศึกษาได้มีโอกาสปฏิบัติงานในสถานที่จริงและเรียนรู้จากการปฏิบัติงานจริง ซึ่งจะทำให้เกิดการเรียนรู้ได้ดีกว่า และแนะนำให้ผนวกหลักการใช้ผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง (patient-centered care) ในการปฏิบัติและการรักษาด้วย นอกจากนี้ยังต้องมีการพัฒนาทางนโยบาย กระบวนการ งบประมาณ และขั้นตอนเพื่อมอบหมายให้อาจารย์ที่ดำเนินงานเกี่ยวข้อง IPE สามารถติดตามนักศึกษาได้ในระยะยาว
เมื่อเริ่มต้นจัดตั้งคณะกรรมการ IPE เพื่อดูแลการจัดการเรียนการสอน มีแผนงานและจัดเตรียมหลักสูตรล่วงหน้า โดยอาจเริ่มบูรณาการการจัดการเรียนการสอนแบบสหวิชาชีพจากสิ่งที่มีอยู่ก่อนแล้ว อาจจัดเป็นกิจกรรมเสริมหลักสูตรก่อนแล้วค่อยพัฒนาเข้าไปอยู่ในหลักสูตรในลำดับถัดไป มีสะท้อนความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเพื่อปรับปรุงและพัฒนาการจัดการเรียนรู้ เริ่มต้นจากผู้เรียนกลุ่มเล็ก ๆ ก่อน และอาจปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับคำแนะนำและพัฒนาการจัดการเรียนการสอนในอนาคต
แนวทางการประเมินผลเป็นสิ่งที่มีความสำคัญและท้าทายสำหรับการจัดการเรียนการสอนแบบสหวิชาชีพ เนื่องจากต้องออกแบบเครื่องมือที่ใช้ในการวัดประเมินผลอย่างครอบคลุมทั้งความรู้ ทักษะ และเจตคติ อย่างไรก็ตาม จุดเน้นของการจัดการเรียนการสอนแบบสหวิชาชีพ ควรก่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและทัศนคติ โดยคำนึงถึงความพึงพอใจของผู้ป่วยและครอบครัวเป็นสำคัญ
สามารถรับชมการอบรม Pearls in Medical Education หัวข้อ Interprofessional Education (IPE) โดย ศ.ร.อ. พญ.วณิชา ชื่นกองแก้ว และการอบรมอื่น ๆ ของศูนย์ความเป็นเลิศด้านการศึกษาวิทยาศาสตร์สุขภาพ (SHEE) ได้ที่ shee.si.mahidol.ac.th/learn และติดตามความรู้ด้านการศึกษาวิทยาศาสตร์สุขภาพได้ที่ SHEE Blockdit วันศุกร์นะครับ
- 4
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
