• ล่าอาณานิคมกับจักรวรรดินิยม แตกต่างกันอย่างไร?
แอดมินเชื่อเลยว่า ถ้าใครเคยเรียนเกี่ยวกับวิชาประวัติศาสตร์ของตะวันตก น่าจะเคยได้ยินหรือรู้จักกับลัทธิล่าอาณานิคม (Colonialism) รวมไปถึงลัทธิจักรวรรดินิยม (Imperialism) กันมาบ้างแล้ว
แต่หลาย ๆ คน ก็อาจจะมีความสงสัยว่า ระหว่างลัทธิล่าอาณานิคมกับลัทธิจักรวรรดินิยม มีความเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไรบ้าง ดังนั้นในบทความนี้ แอดมินก็จะมาอธิบายถึงความแตกต่างกัน ของทั้งสองลัทธินี้กันครับ โดยขอเริ่มต้นจากลัทธิล่าอาณานิคมกันก่อน
ลัทธิล่าอาณานิคม หมายถึง ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วงศตวรรษที่ 15 จนถึงกลางศตวรรษที่ 19 ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่บรรดาชาติมหาอำนาจต่าง ๆ ของทวีปยุโรป ได้ทำการออกสำรวจ และเข้ายึดครองดินแดนในส่วนต่าง ๆ ของโลก เพื่อแสวงหาผลประโยชน์ และขูดรีดทรัพยากรที่มีอยู่ในดินแดนนั้น ๆ
โดยวิธีการในการเข้ายึดครองดินแดนใดดินแดนหนึ่ง ตามแนวคิดของลัทธิล่าอาณานิคมนั้น ประกอบไปด้วย 3 ขั้นตอนสำคัญ คือ
(1) การเข้าครอบครอง - เป็นการใช้กำลังทางการทหารหรือวิธีทางการทูต เพื่อเข้ายึดครองดินแดน
(2) สร้างกฎเกณฑ์ข้อบังคับ - เมื่อยึดครองดินแดนได้สำเร็จแล้ว ประเทศที่เป็นเจ้าอาณานิคม ก็จะมีการสร้างกฎเกณฑ์และระเบียบต่าง ๆ เพื่อเข้าควบคุมทั้งในด้านประชากร ด้านการเมือง ด้านวัฒนธรรม รวมไปถึงด้านทรัพยากรธรรมชาติ
(3) แสวงหาผลประโยชน์ - ทำการขูดรีดทรัพยากรที่มีอยู่ในดินแดนอาณานิคม เพื่อสร้างผลประโยชน์ให้กับประเทศแม่หรือเจ้าอาณานิคม
นอกจากนี้ ลัทธิล่าอาณานิคมยังสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทด้วยกัน คือ
(1) ลัทธิล่าอาณานิคมแบบตั้งถิ่นฐาน (Settler Colonialism) - เน้นที่การเข้าไปตั้งถิ่นฐานในดินแดนใหม่ของผู้ยึดครอง ตัวอย่างเช่น อาณานิคมอเมริกาของอังกฤษ ที่ได้อพยพคนจากประเทศแม่ ไปตั้งถิ่นฐานในอเมริกา
(2) ลัทธิล่าอาณานิคมแบบแสวงหาผลประโยชน์ (Exploitation Colonialism) - ผู้ยึดครองเน้นไปที่การแสวงหาผลประโยชน์ทางด้านทรัพยากรในดินแดนใหม่เป็นหลัก
ภาพการ์ตูนล้อเลียน เยอรมนี อังกฤษ และรัสเซีย ที่แย่งชิงทรัพยากรในดินแดนต่าง ๆ
ในขณะที่ลัทธิจักรวรรดินิยมนั้น หมายถึงแนวคิดทางการเมืองในรูปแบบหนึ่ง ที่มีรัฐใดรัฐหนึ่ง ต้องการที่จะขยายอำนาจของตนเอง ผ่านการเข้ายึดครองหรือเข้าควบคุมดินแดนต่าง ๆ
ซึ่งการเข้ายึดครองหรือควบคุมดินแดนต่าง ๆ ตามลัทธิจักรวรรดินิยมนั้น ไม่จำเป็นที่จะต้องยึดครองเป็นเมืองขึ้นแบบเดียวกับลัทธิล่าอาณานิคม เพราะอาจจะเป็นการเข้าควบคุมหรือครอบงำทางด้านเศรษฐกิจ รวมไปถึงด้านการเมือง ของดินแดนนั้น ๆ ก็ได้
ดังนั้นถ้าหากจะอธิบายถึงความแตกต่างของทั้งสองลัทธินี้แบบง่าย ๆ ลัทธิล่าอาณานิคม ก็คือการเข้ายึดครองดินแดนนั้น ๆ ให้ตกเป็นเมืองขึ้นของชาติของตนโดยตรง
ในขณะที่ลัทธิจักรวรรดินิยม ก็คือการเผยแพร่อิทธิพลของชาติของตน และเข้าไปครอบงำทั้งในด้านการเมือง และเศรษฐกิจของดินแดนนั้น ๆ (บางครั้ง การยึดครองดินแดนต่าง ๆ โดยตรงแบบลัทธิล่าอาณานิคม ก็อาจจะเป็นส่วนหนึ่งของลัทธิจักรวรรดินิยมก็ได้)
หากยกตัวอย่างของลัทธิจักรวรรดินิยมในปัจจุบัน ชาติมหาอำนาจของโลกในปัจจุบันอย่างเช่น สหรัฐอเมริการวมไปถึงจีน ก็ได้มีการเข้าครอบงำทั้งในด้านเศรษฐกิจและการเมือง ในหลาย ๆ ประเทศบนโลก ซึ่งนักรัฐศาสตร์บางคน ก็มองว่าสิ่งเหล่านี้ก็คือความเป็นจักรวรรดินิยมของสหรัฐอเมริกาและจีน
และทั้งหมดนี้ ก็คือเรื่องราวของความแตกต่าง ระหว่างลัทธิล่าอาณานิคม กับลัทธิจักรวรรดินิยมนั่นเองครับ หวังว่าบทความนี้ จะช่วยให้ทุก ๆ คน เข้าใจในความหมายของทั้งสองลัทธินี้มากยิ่งขึ้นนะครับ
*** Reference
#HistofunDeluxe
- 10
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
