23 ก.ค. 2021 เวลา 00:00 • ความคิดเห็น
คุณดูหนังสนุก สองชั่วโมงผ่านไป หนังก็จบ คุณบอกว่า “เวลาความสุขสั้นจัง”
คุณดื่มเหล้ากับเพื่อนฝูงอย่างเพลิดเพลิน ผ่านไปสามชั่วโมง คุณก็ต้องยุติ เพราะร้านจะปิดแล้ว คุณบอกว่า “เวลาความสุขสั้นจัง”
1
คุณเป็นนักแสดงมีชื่อเสียง ทุกคนดูหนังที่คุณเล่น ทุกคนรักคุณ ผ่านไปสามสิบปี คุณเลิกเล่นหนัง อาชีพการแสดงของคุณยุติ พลุแห่งชื่อเสียงดับแล้ว คุณบอกว่า “เวลาความสุขสั้นจัง”
ช่วงเวลาแห่งความสุข ความรุ่งเรือง และชื่อเสียงไม่ได้สั้นกว่าเดิม มันผ่านไปด้วยความเร็วเท่าเดิมนั่นแหละ มันเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และผ่านไป เป็นสัจธรรมของธรรมชาติ เป็นวิถีของจักรวาล
4
สรรพสิ่ง ร่างกาย ยศ ชื่อเสียง สมบัติ ล้วนมีจุดสิ้นสุด ปัญหาเกิดขึ้นเมื่อเรามักเรียกจุดสิ้นสุดนี้ว่า ความเสื่อม และมองว่ามันเป็นด้านลบของชีวิต
หากชำแหละโครงสร้างของเวลา จะพบว่าหนึ่งวินาทีดำรงอยู่แล้วผ่านไป หนึ่งวินาทีนั้นสิ้นสุดเสมอ แต่เนื่องจากมันเชื่อมต่อกับหนึ่งวินาทีถัดไปและถัดไป จึงดูเหมือนว่ามันไหลไม่สิ้นสุด และมองไม่เห็นชัดเหมือนการดูหนังหนึ่งเรื่องหรือตั้งวงดื่มเหล้าหนึ่งคืน
ความจริงการไหลของเวลาไม่ใช่ความเสื่อม มันเป็นธรรมชาติปกติธรรมดาของมันอย่างนี้
ในปรัชญาพุทธ วิถีชีวิตไม่มีด้านลบด้านบวก ไม่มีเสื่อมและไม่เสื่อม ไม่มีอะไรทั้งนั้น ทุกอย่างเป็นมายา
ประโยค “มีลาภก็มีเสื่อมลาภ มียศก็มีเสื่อมยศ” เป็นเพียงภาษาที่เราใช้เพื่อให้เข้าใจอนิจจังและไม่ยึดติด ไม่ใช่เพื่อให้เป็นทุกข์
เมื่อเลือกไปมองว่ามันเป็นเรื่องไม่ดี ก็เกิดทุกข์ ยิ่งพยายามหลีกเลี่ยงมันสุดชีวิต ยิ่งเป็นทุกข์ เส้นผมขาวขึ้นหนึ่งเส้นก็กลุ้มใจไปสามวัน ตีนกาขึ้นหน่อยก็ต้องหาครีมสารพัดจากเจ็ดย่านน้ำมาใช้
1
บางครั้งไม่ได้กลุ้มใจที่มีรอยตีนกา แต่เมื่อคนรอบตัวทุกคนพูดว่ามันเป็นปัญหาใหญ่ ก็อาจเปลี่ยนใจขอกลุ้มใจด้วยคน
มีคนกล่าวว่า สุขคือทุกข์น้อย ทุกข์คือสุขน้อย แต่เราอาจมองในมุมของความเสื่อมได้ว่า สุขก็คือทุกข์ที่เสื่อม ทุกข์ก็คือสุขที่เสื่อม
3
คำว่า ‘เสื่อม’ ในที่นี้หมายถึง ‘กระบวนการเปลี่ยนแปลง’ ไม่ใช่ ‘จุดจบ’ มันแค่ชี้ให้เห็นการแปลงลักษณ์ซึ่งเป็นธรรมดาของโลก แต่เรามักไปกำหนดยึดมั่นถือมั่นเอาเองว่า เปลี่ยนแบบนี้คือสุข เปลี่ยนแบบนั้นคือทุกข์
5
มองแบบนี้จะเห็นว่าความเสื่อมก็คือมายาอย่างหนึ่ง และในเมื่อความเสื่อมเป็นมายา เราก็อาจเลือกมองมันในแง่ดีได้ เพราะขณะที่ความสุขไม่จีรังและผ่านพ้นไป ความทุกข์ก็ไม่จีรังและผ่านพ้นไปเช่นกัน
4
ขณะที่เกิดสภาวะที่เรียกว่า ‘ความทุกข์’ ก็ให้มีสติรับรู้ว่า เดี๋ยวมันก็ ‘เสื่อม’ ไปเอง
แปลว่า “เดี๋ยวมันก็เปลี่ยนไปอีกแหละ ไม่ต้องกลุ้ม”
1
อย่างไรก็ตาม ความเสื่อมตามธรรมชาติมักเป็นเรื่องที่แก้ไขไม่ได้ เพราะมันมากับเวลา แต่ความเสื่อมทางจิตวิญญาณ อาจหยุดยั้งได้
3
ในโลกธุรกิจมีคำว่า depreciation หมายถึงการเสื่อมราคา คือค่าใช้จ่ายที่ตัดจากมูลค่าของสินทรัพย์ของกิจการหนึ่ง ๆ ทุกชิ้นมีความเสื่อมลงไปเรื่อย ๆ
1
มนุษย์ทุกคนมีค่าเสื่อมราคา ซึ่งเป็นได้ทั้งทางกายภาพและตัวตนภายใน แต่ต่างจากกายภาพ ราคาตัวตนภายในอาจจะเสื่อมหรือเพิ่มก็ได้ แล้วแต่การกระทำของเรา หากทำเรื่องดีงาม เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม ค่า depreciation ก็จะเปลี่ยนเป็นค่า appreciation หมายถึงมูลค่าที่เพิ่มสูงขึ้นตามกาลเวลา
1
ตามทัน ‘ความเสื่อม’ เป็นเรื่องดี ทำให้ไม่เป็นทุกข์
เปลี่ยนค่าเสื่อมราคาของตัวเองเป็นค่าเพิ่มราคาก็เป็นเรื่องดี ทำให้โลกสว่างขึ้น
2
จากหนังสือ #ความสุขเล็กๆก็คือความสุข / https://bit.ly/2Q05gHz
โฆษณา