นายสังผักบุ้ง
เอนก นาวิกมูล เขียนค่ำ 18.45 น.เสาร์28 สิงหาคม2564
เรื่องนายสังบังอาจเก็บภาษีผักบุ้งทำให้ชาวบ้านเดือดร้อนเกิดเมื่อกลางสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวสุริยาศน์อมรินทร์ หรือสมเด็จพระเจ้าเอกทัศ
พ.ศ.2305 หรือเมื่อ 259 ปีมาแล้วนับจากปี2564
ไม่มีกล่าวในพระราชพงศาวดารฉบับพระพนรัตน์วัดโพธิ์และฉบับอื่นๆที่เราเห็นกันทั่วไป
กลับไปมีในฉบับปลีก ซึ่งหาอ่านยากมาก
เคยพิมพ์เมื่อ พ.ศ.2487 กับ 2539 แค่สองหนแต่ก็ไม่แพร่หลาย ตัวผมเองก็ไม่เคยเห็น เพิ่งมาเห็น หรือเพิ่งรู้ว่ามีฉบับความแปลกเอาเมื่อไม่นานนี้เอง
รศ.ดร.ศานติ ภักดีคำ เป็นผู้เขียนผู้ชำระ ใช้ชื่อหนังสือว่า “ประวัติศาสตร์อยุธยาจากพระราชพงศาวดาร”
สมาคมประวัติศาสตร์ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพพระรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี จัดพิมพ์แค่ 800 เล่มเมื่อ พ.ศ. 2562 ปกสีฟ้า
เรื่องนายสังไม่ใช่จะไม่เคยอ่านมาก่อน เคย...แต่มันไปแทรกอยู่ในหนังสือหนังสือตำนานเรื่องละครอิเหนา
สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงแต่งถวายพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระราชเทวีคราวฉลองพระชันษาแซยิด พ.ศ. 2464
ทรงพูดถึงนายสัง แต่ไม่ระบุว่าได้ความมาจากพงศวดารฉบับไหน (คงมาจากฉบับปลีกนี้แหละ)
เนื้อหาบางตอนทรงตัดทิ้ง บางตอนก็อธิบายเพิ่มเติมให้เข้าใจลุล่วง
เพื่อความสะดวก ผมจะนำข้อความจากเอกสารทั้งสองฉบับมาเรียงใหม่ให้อ่านง่ายยิ่งขึ้น
พงศ.ปลีกไม่บอกว่าเหตุการณ์เกิดเมื่อใด สมเด็จฯทรงอ้างปูมโหรว่าเกิดเหตุเมื่อปีมะเมียพ.ศ 2305
วิธีเก็บภาษีผักบุ้ง คือใครปลูกผักบุ้งต้องเสียภาษีตามขนาดแพให้เจ้าภาษี
ในครั้งนั้น นายสัง มหาดเล็ก ชาวบ้านคลองพุจาม หรือคูจาม เอาน้องสาว 2 คนชื่อฟัก กับปาน ไปทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายพระเจ้าแผ่นดิน
คนพี่ชื่อ หม่อมฟักนั้น พระเจ้าอยู่หัวทรงพระเสน่หายิ่งนัก โปรดให้เป็นพระสนมเอก
เมื่อนายสังได้ใกล้ชิดกับพระเจ้าแผ่นดินแล้วก็ชักกำเริบ
จะว่ากล่าวอะไรก็ไม่มีผู้ใดกล้าล่วงเกิน
เวลาสมเด็จพระเจ้าเอกทัศเสด็จจะออกว่าราชการ มีข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยเข้าไปเตรียมเฝ้ารออยู่ นายสังก็แกล้งแหวกพระสูตร(ม่าน)ออก พวกขุนนางเฝ้าก็ถวายบังคมเก้อเปล่าๆ เพราะยังหาเสด็จออกจริงๆไม่
ทำแบบนี้เนืองๆ ขุนนางข้าราชการน้อยใจไม่รู้ที่จะคิดประการใด
ต่อมานายสังก็คิดประพฤติพาลให้ผิดประเพณี โดยทำภาษีผักบุ้งขึ้น
ให้ราษฎรเก็บผักบุ้งส่งแต่เจ้าภาษีผู้เดียว แล้วเจ้าภาษีซึ่งซื้อผักบุ้งแบบกดราคาด้วย ก็เอาผักบุ้งไปขายต่อในราคาที่แพงขึ้น
ใครลักลอบเอาผักบุ้งไปขายให้คนอื่น จับได้ให้ปรับไหมเป็นเงิน 5 ตำลึง หรือ 20 บาท
ชาวบ้านจะเก็บผักบุ้งก็กลัว ลือไปทั้งกรุง
ฝ่ายข้างมารดานายสังก็ใช่ย่อย ได้จัดซื้อข้าวเปลือกทุกอำเภอมาขึ้นฉางไว้ และป่าวร้องราษฎรให้มาซื้อข้าวในฉางของตัวเองไปบริโภค
ราษฎรประมาณ 19-20 คนรวมตัวกันไปร้องอัครมหาเสนาหลายครั้ง ท่านอัครมหาเสนาก็จนใจ ไม่กล้ากราบทูล
จนถึงวาระหนึ่งสมเด็จพระเจ้าเอกทัศ ไม่สบายพระทัย นอนไม่หลับทั้งกลางวันกลางคืนต่อเนื่องกันหลายเพลา
ทรงมีรับสั่งให้อัครมหาเสนาผู้ใหญ่เอาละครมาเล่นหน้าพระที่นั่ง จะทอดพระเนตรให้สบายพระทัยสักหน่อยหนึ่ง
ปลูกโรงเสร็จถึงเพลา ย่ำฆ้องรุ่ง ละครก็เริ่มโหมโรง สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินเสด็จทอดพระเนตร ก็พอสบายพระราชหฤทัยขึ้นบ้าง
เพลาบ่ายสองโมงสามโมง นายแทน กับนายมี จำอวดสองคน เล่นเป็นผู้หญิงคนหนึ่ง เล่นเป็นผู้ชายคนหนึ่ง
นายแทนเล่นเป็นชาย ขู่นายมีผู้หญิง เร่งเอาเงินค่าผูกคอ(จากการต้องโทษอะไรสักอย่าง)
นายมีผู้หญิงพูดว่า
“จะเอาเงินมาแต่ไหนให้เล่า จนจะตายอยู่แล้ว แม้แต่เก็บผักบุ้งขายก็ยังมีภาษี”
สองคนทำท่าดึงชักผลักไสกันไปมา แล้วแสดงซ้ำแบบนี้อีกถึงสองหนสามหน
สมเด็จพระเจ้าเอกทัศทรงฟังแล้วหลากพระทัย จึงโปรดให้ไต่สวนจำอวดทั้งสองคนนั้น
พอทราบเรื่องก็ทรงพระพิโรธ
สั่งให้เลิกละคร และกริ้วข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยเป็นอันมาก ว่านิ่งเสียมิได้เพ็ดทูลให้รู้ ข้าราชการก็รับสารภาพผิด
ส่วนนายสัง ถึงจะถวายเงินภาษีได้ถึง 400 ชั่งเศษในชั่วเวลาแค่ 3 เดือนก็ไม่พ้นผิด
ตรัสสั่งให้ประหารชีวิตเสีย กับ ให้เอาแม่นายสังไปขึ้นขาหยั่งประจานไว้ ณ ประตูข้าวเปลือก 3 วัน
แล้วให้เจ้าพระยาพลเทพ เจ้าพระยายมราช ชำระเงินคืนให้ราษฎรให้ทั่ว
พงศ.ฉบับปลีกเขียนต่อว่าต่อมานายสังสอดหนังสือลับให้มอญรับจ้างเอาไปส่งพม่า...ทำนองจะเป็นไส้ศึก
อ้าวทำไมนายสังยังไม่ตาย ?
ตรงนี้สมเด็จฯทรงเขียนว่า เดิมทีที่มีรับสั่งให้ประหารชีวิตนั้น เมื่อคลายพิโรธแล้วก็ให้งดโทษประหารชีวิตไว้
นายสังก็เลยได้ทีทำชั่วอีก....
คนทุจริตคิดเลวๆอย่างนายสังในแผ่นดินเรานั้นน่าจะมีเป็นระยะๆ
มีจนถึงวันนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสมัย.....ในสมัย... ในสมัย.....ที่ เป็นถึงระดับอธิบดี รัฐมนตรี นายกรัฐมนตรีก็มี
ถ้าผู้หลักผู้ใหญ่รักบ้านเมืองจริงก็ควรกวดขันจับคนชั่วมาลงโทษให้หมด ประเทศชาติก็จะได้เจริญกว่านี้
นายสังผักบุ้ง
เอนก นาวิกมูล เขียนค่ำ 18.45 น.เสาร์28 สิงหาคม2564
คำบรรยายภาพ
1.จิตกรรมฝาผนังวัดม่วง บางปะหัน อยุธยา เอนก นาวิกมูล ถ่าย 00050-066-วัดม่วงบางปะหันอัง25มค48
2.สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ SLA-2638-003- ภาพจากหอจดหมายเหตุแห่งชาติ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
