วิสาขา มหาอุบาสิกา
๒. เมืองสาเกต
๒/๑
ว่ากันว่าแคว้นมคธของพระเจ้าพิมพิสารจอมราชันนั้น มีมหาเศรษฐีที่ร่ำรวยอย่างมหาศาลอยู่ถึง ๕ คน นอกจากเมณฑกเศรษฐีปู่ของวิสาขาแล้วก็ยังมี โชติยเศรษฐี ชฎิลเศรษฐี ปุณณเศรษฐ๊ และกากวัลลิยเศรษฐี แต่ละคนนั้นมีทรัพย์สมบัติที่นับไม่ถ้วนจริงๆ
เรื่องนี้ทำให้พระเจ้าปเสนทิกษัตริย์แห่งแคว้นโกศล ผู้ทรงเป็นพระเชษฐาของพระอัครมเหสีของพระเจ้าพิมพิสาร (กษัตริย์ทั้งสองพระองค์ต่างก็อภิเษกสมรสกับน้องสาวของอีกฝ่าย จึงเกี่ยวดองเป็นพระญาติกัน) ทรงคิดว่าตัวของพระองค์เองก็ได้ชื่อว่าเป็นกษัตริย์นักรบผู้ยิ่งใหญ่ และแคว้นโกศลแผ่นดินของพระองค์ก็เป็นมหาอำนาจ ไม่มีอะไรน้อยหน้ากว่าแผ่นดินมคธของพระเจ้าพิมพิสารเลย แต่เหตุไฉนเหล่ามหาเศรษฐีจึงไปกองกันอยู่แต่ในแว่นแคว้นของพระเจ้าพิมพิสารเล่า คิดครั้งใดก็เหมือนมีก้อนกรวดติดอยู่ในพระราชหฤทัยตลอดมา
วันหนึ่งจึงเสด็จยังกรุงราชคฤห์ แคว้นมคธ เพื่อทรงเยี่ยมพระเจ้าพิมพิสารและพระนางเวเทหิ พระกนิษฐภคินีของพระองค์ เมื่อได้โอกาสเหมาะ พระเจ้าปเสนทิจึงทูลพระเจ้าพิมพิสารด้วยพระสุรเสียงที่จริงจังว่า
“แผ่นดินมคธของพระองค์มีมหาเศรษฐีอยู่รวมกันถึง ๕ คน หม่อมฉันอยากทูลขอสักคนหนึ่ง พระองค์จงพระราชทานแก่หม่อมฉันเถิด”
พระเจ้าพิมพิสารสดับแล้วทรงถึงกับนิ่งอึ้ง สักครู่หนึ่งจึงตรัสว่า
“หม่อมฉันไม่อาจทำได้...” ทรงกำลังจะอธิบายถึงเหตุผล
ผู้เป็นพระอาคันตุกะก็ตรัสสวนทันควัน
“หากไม่ได้ หม่อมฉันจะไม่กลับสาวัตถี”
พระเจ้าพิมพิสารทรงรู้สึกหนักพระทัย ด้วยทรงรู้จักพระอุปนิสัยของกษัตริย์ที่ทรงดองญาติผู้นี้ดี มิใช่ว่าพระองค์จะทรงหวงแหนเศรษฐีพวกนี้ แต่มันเป็นเรื่องของความละเอียดอ่อน จึงตรัสด้วยพระสุรเสียงอ่อนโยนว่า
“การให้ตระกูลใหญ่ย้ายที่อยู่ไม่ต่างจากการทำให้เกิดแผ่นดินไหว แต่เอาเถิดหม่อมฉันจะลองหาหนทางดู แล้วจะถวายคำตอบแก่พระองค์”
ราชาแห่งแคว้นมคธทรงทบทวนเรื่องนี้ไปมาหลายรอบ ในที่สุดทรงนึกถึงบุตรชายคนโตของเมณฑกเศรษฐี เป็นเหตุให้ธนัญชัยบิดาของวิสาขาถูกตามตัวให้เข้าเฝ้า
“พ่อธนัญชัย พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงปรารถนาจะพาเศรษฐีสักคนหนึ่งไปอยู่ยังแคว้นโกศลของพระองค์ เพื่อความเป็นสง่าราศีกับบ้านเมือง ขอท่านจงเสียสละไปกับพระองค์เถิดหนา”
บุตรชายของเมณฑกเศรษฐีนิ่งงันไปพักใหญ่ เขาเกิดและเติบโตที่ภัททิยนคร มีชีวิตที่ปลอดภัยและสะดวกสบายอยู่ในแผ่นดินนี้ตั้งแต่แรกเกิด จวบจนแต่งงานและมีลูก ภูมิใจในทุกอย่างที่ตัวเองมีและเป็น เขารักแผ่นดินเกิดของตัวเอง รักกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ที่ประทับอยู่เบื้องหน้าของเขาในเวลานี้ ชนิดที่ถวายชีวิตให้พระองค์ได้ นึกไม่ออกว่าการย้ายแผ่นดินอยู่ การต้องเปลี่ยนเข้าไปอยู่ภายใต้การปกครองของกษัตริย์พระองค์ใหม่ จะบังเกิดผลเช่นใดในชีวิตของเขา ของลูกเมีย และบริวารทั้งหมด เขาคงไม่อาจจะรับพระบัญชานี้ได้
แต่เมื่อเงยหน้าขึ้นเพื่อที่จะกราบทูล มองเห็นพระพักตร์ของพระเจ้าพิมพิสาร เห็นสายพระเนตรที่ทรงมีเมตตาต่อเขามาตลอด ธนัญชัยเศรษฐีกลับหลุดปากกราบบังคมทูลว่า
“สิ่งใดที่เป็นพระประสงค์ของพระองค์ ข้าพระพุทธเจ้ายินดีเสมอ พระพุทธเจ้าค่ะ”
แม้จะมิใช่มหาเศรษฐี ๑ ใน ๕ ของแคว้นมคธ ที่พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงตั้งพระทัยใฝ่ปอง แต่พระองค์ก็ทรงรู้สึกพอพระทัย เพราะความร่ำรวยและทรัพย์สินของธนัญชัยนั้น ยังนับว่ามีมากกว่าทรัพย์สินของเศรษฐีในนครสาวัตถีของพระองค์
การเตรียมการโยกย้ายอย่างมโหฬารจึงบังเกิดขึ้น
สตรีในพุทธกาล ต้นธารแห่งความสุข (หน้า ๗๔ – ๗๕ )
โดย : อาทิตย์ยามเช้า
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
