Blockdit Logo (Mobile)
THE MODERNIST
•
13 ต.ค. 2021 เวลา 04:30 • ประวัติศาสตร์
#OnThisDay 13 ตุลาคม 2458 วันก่อตั้งกรมตำรวจไทย อดีตวันตำรวจแห่งชาติ
เนื่องในวันที่ 13 ตุลาคมของทุกปี เป็นวันก่อตั้งกรมตำรวจแห่งชาติ ทางผู้เขียนจึงขอมาเล่าเรื่องราวประวัติความเป็นมาของการก่อตั้งกรมตำรวจตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน หน้าที่และการปฏิบัติงานของผู้ที่อยู่ในตำแหน่งนี้
กรมตำรวจก่อตั้งครั้งแรกในสมัยอยุธยา สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถได้มีการโปรดเกล้าให้จัดตั้งระเบียบการปกครองประเทศที่เรียกว่า จุตสดมภ์ ประกอบด้วย กรมเวียง กรมวัง กรมคลัง และกรมนา ซึ่งการตรวจตราบ้านเมืองนั้นได้จัดให้อยู่ในกรมเวียง โดยในกรมจะแบ่งเป็นตำรวจพระนครบาลและตำรวจภูธร มีผู้บังคับบัญชาเป็นเจ้าพระยาจักรีศรีองครักษ์สมุหนายก อัครมหาเสนาบดี ส่วนตำรวจหลวงให้ขึ้นอยู่กับวังแทน
ในอดีตผู้ที่จะรับราชการของกรมตำรวจได้ ต้องมีเชื้อสายสืบสกุลมาจากผู้ที่เคยทำความดีต่อประเทศชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ ส่งผลให้กรมตำรวจในยุคนั้นถูกจำกัดอยู่ในวงแคบและไม่ได้ทำหน้าที่ได้อย่างทั่วถึง แต่เมื่อมีการเข้ามาของชาวตะวันตก กรมตำรวจจึงได้ทำการปรับปรุงรูปแบบกิจการตามแบบอย่างชาติตะวันตกมากขึ้น
ต่อมาปี พ.ศ. 2405 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการปรับปรุงกิจการตำรวจขึ้นตามแบบของยุโรป ให้ชื่อว่า กองโปลิส โดยทำการจ้างชาวต่างชาติ เช่น ชาวอินเดียและมลายูมาเป็นตำรวจและให้มีหน้าที่รักษาการณ์เขตกรุงเทพมหานครชั้นใน โดยมีชื่อเรียกว่า คอนสเตเปิล
ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีกองปรับปรุงกองโปลิสอีกครั้งและโปรดเกล้าฯ ให้กองโปลิสสามารถมีบทบาทในทางทหารได้ โดยมีนายยี เชา (G. Schau) เป็นผู้วางฐานโครงการ จากนั้นในปี พ.ศ. 2420 กองโปลิสได้เปลี่ยนชื่อเป็นกรมกองตระเวนหัวเมือง ในปี พศ 2440 ทรงจัดตั้งกรมตำรวจภูธรขึ้นแทนกรมกองตระเวนหัวเมือง และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายยี เชา (G. Schau) เป็นพลตรีพระยาวาสุเทพ ขึ้นเป็นเจ้ากรมตำรวจ
เมื่อถึงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว วันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2458 ได้ทำการรวบกิจการของตำรวจให้อยู่ในกรมเดียวกัน เรียกว่า กรมตำรวจภูธรและกรมพลตระเวน หลังจากนั้นได้เปลี่ยนมาเป็นกรมตำรวจภูธรและกรมตำรวจนครบาล โดยขึ้นฐานะของเจ้ากรมกับกระทรวงมหาดไทยเมื่อปี พ.ศ. 2465
ต่อมามีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้รวมกระทรวงมหาดไทยกับกระทรวงพระนครบาลให้เป็นหนึ่งเดียวกันและได้เรียกใหม่ว่า กระทรวงมหาดไทย ทำให้กรมตำรวจนครบาล กรมตำรวจภูธร ได้โอนเข้ามาอยู่ในกระทรวงมหาดไทยเช่นกัน สำรหับประเภทของตำรวจ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทด้วยกัน คือ
ตำรวจนครบาล คือ ตำรวจที่จับกุมผู้ร้ายและทำสำนวนส่งฟ้องศาลโปลิศสภาโดยตรง
ตำรวจภูธร คือ ตำรวจที่ทำการจับกุมผู้ร้ายให้อำเภอไต่สวนทำสำนวนให้อัยการฟ้องศาลอาญาประจำจังหวัดนั้น ๆ
สำหรับการประกอบพิธีการในกรมตำรวจไทยมีขึ้นเป็นทางการในครั้งแรกเมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2492 โดยมีพลตำรวจเอก หลวงชาติตระการโกศล เป็นอธิบดีกรมตำรวจในขณะนั้น ต่อมาในสมัยของพลตำรวจเอก เผ่า ศรียานนท์ ทำการจัดให้มีพิธีเดินสวนสนามในปี พ.ศ. 2494 จากนั้นจึงได้พิธีปฏิบัติพิธีมาอย่างต่อเนื่อง
จนกระทั่งปี พศ 2500 ได้มีการระงับการจัดพิธีเดินสวนสนามและหันมาประกอบพิธีกรรมทางศาสนาพร้อมกับการทำกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์แทน ในส่วนของโรงเรียนนายร้อยตำรวจและผู้ปกครองนายตำรวจ ยังคงได้จัดให้มีการถวายสัตย์ปฏิญาณและเดินสวนสนามภายในโรงเรียนนายร้อยตำรวจในทุกปี
ต่อมาในสมัยของพลตำรวจเอก เสรีพิศุทธ์ เตมียเวส ขณะนั้นได้ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ได้จัดให้มีพิธีถวายสัตย์ปฏิญาณตนและเดินสวนสนามอีกครั้ง เนื่องในวันมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 80 ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ในวันที่ 5 ธันวาคม มีการอันเชิญธงชัยประจำหน่วยตำรวจทั้งหมด 13 ธง ซึ่งธงชัยมีความหมายถึงชาติ ศาสนา และองค์พระมหากษัตริย์ เพื่อให้ข้าราชการตำรวจทั้งหลาย ได้ยึดเหนี่ยวจิตใจและเป็นกำลังใจในการปฏิบัติหน้าที่ปกป้องอธิปไตยของชาติ
“ชาติของเรา เป็นไทยอยู่ได้จนถึงตัวเราคนหนึ่งนี้ เพราะบรรพบุรุษของเรา เอาเลือด เอาเนื้อ เอาชีวิต และเอาความลำบากยากเข็ญเข้าแลกไว้ เราต้องรักษาชาติ เราต้องบำรุงชาติ เราต้องสละชีพเพื่อชาติ เราต้องระงับทุกข์ และบำรุงสุขให้แก่ประชาชน”
หลังจากวันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตรทำให้มีคำสั่งย้ายวันก่อตั้งจากวันที่ 13 ตุลาคม มาเป็นวันที่ 17 ตุลาคม ซึ่งตรงกับวันสถาปนาสำนักงานตำรวจแห่งชาติ (17 ตุลาคม 2541) นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 ตามคำสั่งของพลตำรวจเอก จักรทิพย์ ชัยจินดา ผู้บัญชาการตำรวจในขณะนั้น เพื่อแสดงความเคารพต่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร
การก่อตั้งกรมตำรวจขึ้นมานั้น เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อย บรรเทาทุกข์ร้อนให้แก่ประชาชน จากสถานการ์ปัจจุบันระหว่างประชาชนกับรัฐ ทำให้มีคำถามเกิดขึ้นกันอย่างทั่วทุกสารทิศว่า แท้จริงแล้วคำปฏิญาณตนตามที่กล่าวมานั้นจะช่วยธำรงเกียรติแห่งอาชีพและช่วยเหลือประชาชนจากความเดือดร้อนได้มากน้อยเพียงใด วันตำรวจแห่งชาติ ถือเป็นวันแห่งเกียรติยศของข้าราชการตำรวจ ที่ทุกนายต้องพึงระลึกเสมอว่า ท่านปฏิบัติหน้าที่เพื่อดูแลทุกข์สุขของพี่น้องประชาชน
อย่างไรก็ตามทางผู้เขียนก็ขอให้กำลังใจนายตำรวจ (น้ำดี) ทุกนาย ที่ปฏิบัติหน้าที่ ดำรงซึ่งเกียรติและศักดิ์ศรีของการเป็น “ผู้พิทักษ์สันติราษฎร์” อย่างแท้จริง
TEXT: RATTANAKORN H.
IMAGE: dakadev_pui via Lomography
ติดต่อโฆษณา: kritthanan@songsue.co
โฆษณา