16 ต.ค. 2021 เวลา 08:13
#เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา #พุทธทาสภิกขุ
ตอนที่ 56 , หน้าที่ 182-184
.อาจารย์ครับ เมื่อครู่อาจารย์พูดถึงงานเทศน์ประจําปีของสวนโมกข์ นั่นมีความเป็นมาอย่างไรครับ
- ก็มีความประสงค์จะเลือกเรื่องแปลก ๆ มาสู่สังคมผู้ฟังเทศน์ ให้ได้ยินเรื่องที่ไม่เคยได้ยิน แม้แต่เทศน์เวสสันดรชาดกก็เคยทํา แต่เราทําไม่เหมือนเขา เรามีแบบของเรา เลือกเอาคนที่ร้องเทศน์เวสสันดรทํานองเก่ง ๆ มา พระบ้าง ฆราวาสบ้าง มีบรรยายสลับอธิบายความ ที่เขาเทศน์ไว้เป็นทํานองไพเราะ ผู้ร้องก็มีอย่างนายสอนบ้าง พระครูสมบูรณ์บ้าง ตอนที่สําคัญ ๆ เขาร้องสัก ๑๕ นาที แล้วผมก็อธิบายเป็นวรรคเป็นเวร ตั้งแต่เริ่มกัณฑ์แรก รวบรัดจนจบ ๑๓ กัณฑ์ ได้เรื่องได้ราวดี มีร้องเป็นทํานองสลับเป็นตอน ๆ คนฟังก็พอใจ ไม่มีใครทํามาก่อน ที่ทํา ๆ กันมักนั่งฟังหลังขดหลังแข็งหลาย ๆ ชั่วโมง แต่ฟังไม่ค่อยรู้เรื่อง
เราอธิบายเป็นธรรมะหมด คนก็เข้าใจง่าย งานของเราราว ๆ ๓ ชั่วโมง เลิกเย็นเกินไปไม่ได้ ชาวบ้านเขามากันไกล ๆ ต้องกลับบ้าน มีอยู่ปีหนึ่งพิเศษเทศน์ ๓ ธรรมาสน์ ท่านปัญญาฯ ท่านบุญชวน แล้วก็ผม ธรรมดาก็มีผมกับมหาสําเริงเป็นพื้น โดยมากผมก็เป็นคนวิสัชนา ไม่ได้เตรียมกันแบบตายตัว ครึ่งเตรียมครึ่งขึ้นไปนึกเอาบนธรรมาสน์ แล้วแต่ผู้ถามจะซักเอาเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่รู้ ๆ กันแล้ว เช่น ถ้าเทศน์เรื่องอนัตตลักขณสูตร ก็จะถามในแง่มุมต่าง ๆ ให้เกิดความเข้าใจเรื่องอนัตตาเป็นต้น มิลินทปัญหา ก็เคยเอามาเทศน์
เริ่มจัดเมื่อมาอยู่ได้ปี ๒ ปี อาจจะเป็นปี ๒๔๘๘ จัดอยู่ ๔-๕ ปีก็เลิก เพราะคนเลี้ยงอาหาร คนหาอาหารทําไม่ไหว มันเหนื่อย คนมันมากันมาก เคยลองประมาณดูปีหนึ่งตั้ง ๒,๐๐๐-๓,๐๐๐ คน เราจัดในวันสงกรานต์ คนเขามาเที่ยวสงกรานต์ด้วย มาฟังเทศน์ด้วย เป็นธรรมเนียมแต่โบราณ ชาวบ้านแถบนี้เขาจะมาเที่ยวสงกรานต์ที่เขานางเอกัน ทางท่าฉาง ท่าชนะ เขาจะมาเที่ยวสงกรานต์กันที่นี่ มาไหว้พระบาทในถํ้า
ถํ้านั้นเป็นถํ้าลักษณะสกัดหิน สกัดหินมาทําพระพุทธรูป เอาเข้าไปในเมือง แล้วสกัดข้างล่างเป็นรอยพระพุทธบาทเอาไว้ มีสกัดลวดลายตามปากถํ้าบ้าง คงจะราว ๆ สมัยกรุงศรีอยุธยา เขาทําพระพุทธรูปก็เต็มไปทั้งบ้านทั้งเมือง พระพุทธรูปเป็นแบบอยุธยา คงเป็นสมัยพระบรมไตรโลกนาถ สันนิษฐานว่าอย่างนั้น บ้านเมืองตอนนั้นคงสงบสุขในทางศาสนา
งานเทศน์ประจําปีของเราเป็นการรวบรวมปัจจัยด้วย เพื่อสร้างนั่นสร้างนี่ในวัด ตําบลหนึ่งเขาก็จะแห่พุ่มต้นไม้ธนบัตรมากลุ่มหนึ่ง ตําบลนั้น ตําบลนี้ แห่กันมาพุ่มสองพุ่มแล้วแต่ งานจึงเต็มไปด้วยพุ่มธนบัตรมีการบอกข่าวออกไปตามสาย สายโมถ่าย สายตะกรบ สายป่าเวก็ส่งข่าวไปตามคนคุ้นเคย มีแจกใบปลิวกันเล็ก ๆ น้อย ๆ มันเป็นธรรมเนียมอย่างนี้ ง่ายมาก ไม่กี่ครั้งก็บ่อนติดจนต่อมาหลายปี เจ้าของบ้านสู้ไม่ไหว ต้องบอกเลิก
เขามากันไกล ๆ เดินมาก็ตั้ง ๓-๔ ชั่วโมง มาถึงก็หิวก็เหนื่อย ก็ต้องทําอาหารเลี้ยง จะซื้อจะหาแบบเดี๋ยวนี้มันก็ไม่มี จะเปลืองมันก็ไม่เปลืองเท่าไร แต่คนทําเหนื่อยมาก ทําอาหารเลี้ยงคน ๒,๐๐๐-๓,๐๐๐ คน ไม่ใช่เรื่องเล่น ๆ พี่หอแกเป็นหัวหน้าแม่ครัว อยู่ที่บ้านปากด่าน ทําจนไม่มีเสียง พูดออกมาไม่ได้ยิน แม่ครัวส่วนใหญ่ก็คนแถวนี้ หมู่บ้านปากด่าน แล้วก็แถววัดแก้วอะไรก็มี
ต้องมาค้างคืนที่วัด ทําขนมจีนกัน หรือรับไปทําที่บ้านก็มี ทํามาจากบ้านก็มี ที่วัดก็ตั้งครัวกันตรงริมธารนํ้าไหล ตรงมีต้นยางใหญ่ ๆ อยู่เดี๋ยวนี้ ตรงนั้นมีจอมปลวกใหญ่อยู่ลูกหนึ่ง ก็ขุดหลุมกันรอบ ๆ จอมปลวกนั้น ตัดดินออกตั้งกระทะรอบ ๆ ได้ แล้วต้องปลูกโรงยาวหลังหนึ่งไว้วางของ มันเหน็ดเหนื่อยกันไปทั้งนั้น แม้คนกินก็เหนื่อยเพราะเดินมากว่าจะได้ไปฟังเทศน์ บางคนก็ต้องไปนอนฟังอยู่ชั้นล่าง แล้วฟังเสร็จก็ต้องรีบกลับ บ้านไกล ไม่ค่อยได้ตั้งใจฟังนัก คนอยู่ใกล้ก็ได้ประโยชน์ดี อยู่ไกล มันไม่ค่อยมีประโยชน์ ในที่สุดสู้ไม่ไหว เลยของด จัดอยู่ ๔-๕ ปี เห็นจะได้
จาก เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา หน้า 182-184
สนใจหนังสือติดต่อ : มูลนิธิโกมลคีมทอง
โทร 02-412-0744 02-866-1557
สโมสรธรรมทาน,หอจดหมายเหตุพุทธทาสฯ
.
ฟังเสียงเล่าไว้ฯ ราวปี 2527-2528
.
อ่าน PDF
.
ความเดิมตอนแรก ที่มาของงานนี้
.
อ่าน เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา * ทุกตอน *
ในเวบไซต์ สืบสานงานท่านพุทธทาส
.
โฆษณา