4 เทรนด์เทคโนโลยี สำหรับพิพิธภัณฑ์ในปี 2022
จากสถานการณ์โควิด-19 ส่งผลให้พิพิธภัณฑ์หลายแห่งทั่วโลกต้องปิดทำการชั่วคราวในช่วง Lockdown ทำให้พิพิธภัณฑ์ทั่วโลกหันมาจัดแสดงนิทรรศการออนไลน์ Online Exhibition, Virtual Exhibition รวมไปถึง Virtual Tour เพื่อเข้าถึงผู้ชมจากทั่วโลก จนปัจจุบันกลายเป็นเทรนด์สำคัญของทุกๆพิพิธภัณฑ์
ในยุคแห่งเทคโนโลยีที่นวัตกรรมเกิดใหม่และถูกพัฒนาขึ้นทุกวัน พิพิธภัณฑ์จำเป็นต้องปรับตัวนำเทคโนโลยีมาใช้ในการจัดแสดงให้ทันสมัย สร้างความโดดเด่นเพื่อดึงดูดผู้ชมและกลุ่มเป้าหมาย ข้อมูลจากรายงานที่ทำการสำรวจออนไลน์โดยเก็บข้อมูลจากพิพิธภัณฑ์ 200 แห่งทั่วโลก ได้วิเคราะห์รูปแบบเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ๆ ที่ถูกนำมาใช้ในโลกของพิพิธภัณฑ์ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา และแสดงให้เห็นถึงแนวโน้มของการใช้เทคโนโลยีต่างๆของพิพิธภัณฑ์ในอนาคตอีกด้วย
Design Rocket สรุป 4 เทรนด์ของเทคโนโลยีสำหรับพิพิธภัณฑ์ในปี 2022 และในอนาคตมาให้อัฟเดทกัน ดังนี้
1. Interactive Surface & Responsive Environments
การนำเสนอนิทรรศการโดยการใช้เทคโนโลยีทำให้พื้นผิวหรือสิ่งแวดล้อมสามารถตอบสนองต่อผู้ใช้งานได้ด้วยการใช้นิ้วมือ การสัมผัส และการเคลื่อนไหว แม้จะเป็นเทคโนโลยีที่มีมานานแล้วก็ตามแต่ก็ยังเป็นที่นิยมใช้กันในพิพิธภัณฑ์ทั่วโลก อีกทั้งยังมีการขยายไปสู่สเกลที่ใหญ่ขึ้นและทันสมัยมากขึ้นเรื่อยๆจากจอไปสู่แท่น ผนัง พื้น หลายๆครั้งก็ขยายสู่สภาพแวดล้อมทั้งห้องกันเลย ในปัจจุบันพิพิธภัณฑ์ทั่วโลกใช้เทคโนโลยีนี้ 36% และมีแนวโน้มว่าจะเพิ่มเป็น 42% ในอนาคต
2. Virtual Reality (VR)
คือการใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมจำลอง ผู้ใช้สวมจอแสดงผลแบบสวมศีรษะ (HMD) แทนการดูหน้าจอ ทำให้สามารถดื่มด่ำและตอบโต้กับโลก 3 มิติได้ด้วยการจำลองบรรยากาศและประสาทสัมผัสต่างๆ ให้สมจริงมากที่สุด เช่น การมองเห็น การได้ยิน การสัมผัส ความเคลื่อนไหว รวมไปถึงการควบคุมบังคับสิ่งๆต่างๆ
ในความเป็นจริงแล้ว เทคโนโลยี VR สามารถสร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้ชมกับเนื้อหานิทรรศการได้อย่างไร้ขีดจำกัด สามารถพาผู้ชมเข้าไปอยู่ในโลกของนิทรรศการนั้นๆได้เลย เช่น นิทรรศการสุดล้ำล่าสุด Curious Alice: the VR experience ของ V&A หรือ Victoria and Albert Museum ประเทศอังกฤษ ที่ใช้ VR พาผู้ชมเข้าไปท่องโลกสุดพิศวงของ Alice จากวรรณกรรมสุดคลาสสิค Alice in Wonderland ถือเป็นอีกปรากฏการณ์สำคัญของพิพิธภัณฑ์ ทั้งนี้พิพิธภัณฑ์ทั่วโลกมีแนวโน้มว่าจะนำเทคโนโลยี VR มาใช้มากขึ้นกว่า 10% ในอนาคต
3. Augmented Reality (AR)
คือการใช้คอมพิวเตอร์เซ็นเซอร์และอัลกอริธึมเพื่อกำหนดตำแหน่งและทิศทางของกล้อง จากนั้นเทคโนโลยี AR จะแสดงกราฟิก 3 มิติตามที่ปรากฏในมุมมองของกล้อง โดยซ้อนภาพที่สร้างด้วยคอมพิวเตอร์เหนือมุมมองของผู้ใช้ในโลกแห่งความเป็นจริง ซึ่งในปัจจุบันเทคโนโลยี AR มีการใช้อยู่ 18% และมีแนวโน้มว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 34% ในอนาคต ทำให้ AR เป็นอีกหนึ่งเทคโนโลยีที่มาแรงในแวดวงพิพิธภัณฑ์ในปี 2022 อย่างแน่นอน
ตัวอย่างล่าสุดของเทคโนโลยี AR ที่ถูกนำมาใช้ในพิพิภัณฑ์ได้ยอดเยี่ยม คือโครงการ "REVIVRE"("To Live Again") โดย French National Museum of Natural History (MNHN) ในประเทศฝรั่งเศส ที่นำเสนอเทคโนโลยี AR ผ่านอุปกรณ์ Microsoft’s Hololens ในการสร้างสรรค์เหล่าบรรดาสัตว์ที่สูญพันธุ์ให้กลับมาโลดแล่นมีชีวิตอีกครั้งในรูปแบบดิจิตอล ให้ผู้ชมสามารถสัมผัสประสบการณ์อย่างใกล้ชิดแบบเสมือนจริง
4. Online Exhibitions / Virtual Exhibitions
คือนิทรรศการออนไลน์ นิทรรศการเสมือนจริง หรือที่เรียกว่าแกลเลอรี่ออนไลน์ เป็นนิทรรศการที่มีสถานที่จัดแสดงเป็นไซเบอร์สเปซ ที่ผู้ชมสามารถชมผ่านคอมพิวเตอร์และ Smart Phone ได้ทุกที่ทุกเวลา เนื่องจากวิกฤติโควิด-19 การ Lockdown และการปิดประเทศ ทำให้พิพิธภัณฑ์ทั่วโลกเกิดกระแสความนิยมในการจัดนิทรรศการออนไลน์เป็นอย่างมาก ปัจจุบันมีพิพิธภัณฑ์ที่จัดนิทรรศการออนไลน์กว่า 42% ทั่วโลก และคาดว่าจะเพิ่มเป็น 67% ในอนาคต ถือว่าเป็นเทรนด์ที่ทุกพิพิธภัณฑ์ต้องมีเลยทีเดียว
อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าเทคโนโลยีจะล้ำสมัยแค่ไหน เทคนิคในการจัดแสดงจะสุดล้ำเพียงใด สิ่งที่สำคัญที่สุดในการจัดแสดงนิทรรศการของทุกพิพิธภัณฑ์ คือ เนื้อหา (Content) ที่ยังเป็น หัวใจสำคัญ ของทุกๆนิทรรศการ โดยเทคโนโลยีและนวัตกรรมนั้นจะทำหน้าที่เป็นเครื่องมือ (Tools) สำคัญในการนำเสนอเนื้อหาและเรื่องราวของนิทรรศการอย่างมีชั้นเชิง สร้างรายละเอียดข้อมูลได้อย่างครบถ้วน สร้างความโดดเด่น และสนุกสนานเพลิดเพลิน ก็จะสามารถดึงดูดผู้เข้าชมพิพิธภัณฑ์ให้มากขึ้นและขยายฐานของผู้เข้าชมพิพิธภัณฑ์ให้กว้างขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มคนรุ่นใหม่และนักท่องเที่ยว ตลอดจนสามารถเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการและต่อยอดสู่การประชาสัมพันธ์ของพิพิธภัณฑ์ได้เป็นอย่างดี
