หลังจากที่หลายคนหันมาเลี้ยงไก่ในบ้านไว้เก็บไข่หรือเพื่อบริโภคเนื้อสร้างแหล่งอาหารในบ้านของเราเองแล้ว เชื่อว่าต้องมีคนที่กำลังมองหาสัตว์ชนิดต่อไปมาเลี้ยงเพิ่มแน่นอน โดยเฉพาะ “เป็ด” ซึ่งเป็นสัตว์ปีกประเภทเดียวกัน สามารถเลี้ยงเพื่อเก็บไข่มารับประทาน เลี้ยงเพื่อบริโภคเนื้อ หรือเลี้ยงเพื่อความสวยงามได้ การเลี้ยงเป็ดมีความคล้ายคลึงกับการเลี้ยงไก่ หากใครเคยเลี้ยงไก่มาแล้วเลี้ยงเป็ดก็ไม่ใช่เรื่องยาก แต่มีเทคนิคที่แตกต่างกันเล็กน้อย
เป็ดเป็นสัตว์ปีกอีกประเภทหนึ่งที่เลี้ยงดูง่าย สามารถกินอาหารตามธรรมชาติได้ และให้ผลผลิตไข่จำนวนมาก ด้วยเหตุนี้จึงเป็นที่นิยมเลี้ยงรองมาจากไก่ โดยเฉพาะในปัจจุบันมีพันธุ์เป็ดไข่เชิงการค้าและพันธุ์ที่ได้รับการพัฒนาให้สามารถปรับตัวกับสภาพแวดล้อมของประเทศไทยได้ดีขึ้น ส่งผลให้มีจำนวนเป็ดที่เลี้ยงในประเทศไทยในปัจจุบัน (มีนาคม พ.ศ. 2564) รวม 17,737,537 ตัว (เป็ดไข่ 16,819,398 ตัว และเป็ดเนื้อ 9,181,539 ตัว) ผลผลิตไข่เป็ดส่วนใหญ่ถูกนำไปใช้เป็นส่วนประกอบของขนมไทยและแปรรูปเป็นไข่เค็ม
สายพันธุ์เป็ดน่าเลี้ยง ได้แก่
พันธุ์กากีแคมเบลล์ เป็ดไข่เชิงการค้าที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ให้ผลผลิตไข่อย่างน้อย 280 ฟองต่อตัวต่อปี
พันธุ์กบินทร์บุรี เป็ดไข่ที่พัฒนาพันธุกรรมจากเป็ดพันธุ์กากีแคมเบลล์โดยกรมปศุสัตว์ ให้ผลผลิตไข่ประมาณ 280-300 ฟองต่อตัวต่อปี
พันธุ์ปากน้ำ เป็ดไข่พื้นเมืองขนาดเล็กที่อนุรักษ์และพัฒนาพันธุ์โดยกรมปศุสัตว์ ให้ผลผลิตไข่ประมาณ 280-300 ฟองต่อตัวต่อปี
พันธุ์บางปะกง เป็ดไข่ที่พัฒนาพันธุกรรมโดยกรมปศุสัตว์ มีขนลำตัวสีกากี ให้ผลผลิตไข่เฉลี่ย 280 ฟองต่อตัวต่อปี
ควรเริ่มให้ลูกเป็ดลงเล่นน้ำในสระเมื่อมีอายุ 3 สัปดาห์ โดยปล่อยให้ลงน้ำในช่วงเวลาที่มีแสงแดดจัด เป็นเวลาประมาณ 5-10 นาที แล้วต้อนขึ้นตากแดดให้ขนแห้ง แล้วต้อนเข้าคอก หากเลี้ยงจำนวนน้อยและไม่มีพื้นที่แหล่งน้ำสามารถใช้กะละมังพลาสติก อ่างสังกะสี อ่างซีเมนต์รองน้ำให้เป็ดลงเล่นได้
สถานที่ : Soontaree Life & Farm
พื้นที่ในโรงเรือน แบ่งส่วนพื้นที่การเลี้ยงดังนี้ พื้นที่การกินอาหารและบริเวณพักผ่อน ประมาณ 50% ของโรงเรือน พื้นที่ไข่ ประมาณ 20% ของโรงเรือน พื้นที่ลานนอกโรงเรือนมีบ่อน้ำ หรือ รางน้ำ สำหรับให้เป็ดกินน้ำ และเล่นน้ำ ประมาณ 30% ของพื้นที่
เป็ด ไก่ และห่าน สามารถเลี้ยงรวมกันได้ ทำเล้ากันแดดและฝน มีพื้นที่ลานกว้างทำเป็นลานดิน และพื้นที่เล่นน้ำ และควรหมั่นเก็บกวาดมูลให้สะอาด
สถานที่ : Litte Fields พัทยา
สถานที่ : Whispering Cafe อ.สามพราน จ.นครปฐม
สถานที่ : Soontaree Life & Farm
แหล่งน้ำธรรมชาติสำหรับเป็ดลงไปว่ายน้ำและหาอาหาร
การจัดการเลี้ยงดูโดยทั่วไปคล้ายคลึงกับไก่ โดยการเลี้ยงลูกเป็ดในช่วง 2 สัปดาห์แรกเป็นช่วงที่สำคัญที่สุด หากสามารถจัดการให้ลูกเป็ดมีสุขภาพแข็งแรง และมีอัตราการเจริญเติบโตปกติ จะทำให้เป็ดมีการเจริญเติบโตช่วงท้ายที่ดี และการให้ผลผลิตไข่ในปริมาณสูงในระยะเวลานาน
สถานที่ : Whispering Cafe อ.สามพราน จ.นครปฐม
สถานที่ : มิโนะบุรี เขตมีนบุรี กรุงเทพมหานคร
หากใครที่เลี้ยงไก่อยู่แล้วสามารถให้อาหารไก่กับการเลี้ยงเป็ดได้ ซึ่งอาหารสำหรับเป็ดในแต่ละช่วงอายุมีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตและการให้ผลผลิต
- ลูกเป็ด อายุ 0-3 สัปดาห์ ต้องการโปรตีน 17-18% มีพลังงานที่ใช้ประโยชน์ได้ 2,890 kcal
- ลูกเป็ด อายุ 3-8 สัปดาห์ ต้องการโปรตีน 16% มีพลังงานที่ใช้ประโยชน์ได้ 2,730 kcal
- เป็ดรุ่น อายุ 8-20 สัปดาห์ ต้องการโปรตีน 15% มีพลังงานที่ใช้ประโยชน์ได้ 2,600 kcal
- เป็ดให้ไข่ เริ่มอายุ 20 สัปดาห์ ต้องการโปรตีน 18% มีพลังงานที่ใช้ประโยชน์ได้ 2,750 kcal
(สามารถดูปริมาณพลังงานได้ที่กระสอบบรรจุอาหาร)
เมื่อเป็ดเริ่มไข่จะกินอาหารวันละ ประมาณ 100 กรัม/ตัว/วัน น้ำหนักไข่ระยะแรกประมาณ 45 กรัม และจะเพิ่มขึ้นตามอายุเป็ด เมื่อเป็ดอายุมากขึ้นต้องให้อาหารมากขึ้นด้วยราว 140-160 กรัม/ตัว/วัน ถ้าอาหารไม่เหมาะสมไข่ก็จะเล็กลง อาหารเป็ดอาจจะใช้อาหารสำเร็จรูป หรือใช้หัวอาหารผสมกับวัตถุดิบจากธรรมชาติอื่น ๆเพื่อลดต้นทุน ได้แก่ ปลายข้าว รำหยาบ กากถั่วเหลือง ปลาป่น ใบกระถินป่น เปลือกหอยป่น เป็นต้น
พื้นที่ต่อตัวสำหรับเป็ดไข่ คือ 5 ตัวต่อพื้นที่ 1 ตารางเมตร ในขณะที่ สามารถเลี้ยงเป็ดเนื้อได้ถึง 7 ตัวต่อพื้นที่ 1 ตารางเมตร การเลี้ยงเป็ดเองทำให้มีไข่สดๆกินทุกวัน สามารถสอบถามวิธีการเลี้ยงและสายพันธุ์เป็ดเพิ่มเติมได้ที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาสัตว์ปีกทั่วประเทศ
สถานที่ : ไร่กาลเวลา
การสังเกตพฤติกรรมของเป็ดที่ป่วย
อหิวาต์เป็ด
อาการ ซึม เบื่ออาหาร จับกลุ่มอยู่ใกล้ที่ให้น้ำ อุจจาระสีขาวปนเขียว หากมีอาการเรื้อรังจะทำให้ข้อเข่าและข้อเท้าอักเสบ และให้ผลผลิตไข่ลดลง
การรักษา ใช้ยากลุ่มซัลฟา (ซัลฟาเมอราซีน หรือซัลฟาเมทธารีน) หรือยาปฏิชีวนะ (คลอเตตร้าซัยคลิน หรือออกซีเตตร้าซัยคลิน) ผสมในอาหาร ในอัตรา 5 กรัม ต่ออาหาร 10 กิโลกรัม
การป้องกัน ฉีดวัคซีนเข้ากล้ามเนื้อหรือใต้ผิวหนัง ตัวละ 1 ซีซี ครั้งที่ 1 อายุ 3 สัปดาห์ ครั้งที่ 2 อายุ 3 ดือน และฉีดซ้ำทุก 3 เดือน
กาฬโรค
อาการ ซึม เบื่ออาหาร ท้องร่วง ปีกตก ไม่ค่อยเคลื่อนไหว น้ำตาค่อนข้างเหนียว อุจจาระสีเขียวปนเหลือง รอบทวารแดงช้ำ
การรักษา ไม่มียารักษา
การป้องกัน ฉีดวัคซีนเข้ากล้ามเนื้ออก ตัวละ 1 ซีซี ครั้งที่ 1 อายุ 3-4 สัปดาห์ ครั้งที่ 2 อายุ 10-12 สัปดาห์ และฉีดซ้ำทุก 6 เดือน
สถานที่ : ไร่กาลเวลา
เป็ดมีพฤติกรรมอยู่รวมกันเป็นฝูง หลังจากปล่อยให้เป็ดเล่นน้ำเรียบร้อย เป็ดจะเดินรวมกลุ่มกันสามารถต้อนเข้าคอกได้ง่าย
อ่านวิธีการเลี้ยงเป็ด ไก่ ห่าน และสัตว์ปีกต่าง ๆ เพิ่มเติมได้ที่หนังสือ "คู่มือเลี้ยงไก่ในบ้าน สร้างเล้าไก่ในฝัน" สำนักพิมพ์บ้านและสวน
สั่งซื้อออนไลน์ได้ที่>>https://bit.ly/35RZcpq
อ่านเนื้อหาทั้งหมดได้ที่>>https://bit.ly/2XtCVxD
เรื่อง: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธนาทิพย์ สุวรรณโสภี
ภาพ: คลังภาพบ้านและสวน
คลังสาระความรู้เรื่องบ้านและพรรณไม้ยังมีอีกมากมาย
อ่านเนื้อหาเพิ่มเติมได้ที่ www.baanlaesuan.com
16 ถูกใจ
10 แชร์
4.8K รับชม
แสดงความคิดเห็นของคุณ...
- 16
- 10
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2023 Blockdit
