#เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา #พุทธทาสภิกขุ
ตอนที่ 81 , ภาพหน้าที่ 263-266
อาจารย์ครับ อาจารย์เคยเขียนไว้ว่า เป็นหลวงตาดีกว่าเป็นเจ้าคุณ แล้วการที่อาจารย์ยอมรับยศศักดิ์พวกนี้ จะไม่ขัดกับที่เขียนไว้หรือครับ
- กลอนนั้นมันเขียนทีหลัง เขียนไว้ที่ภาพรับพัดยศ ไม่รู้ไปอยู่ไหนแล้วรูปนั้น (หัวเราะ) แต่เป็นภาพที่เผยแพร่ไม่ได้ มันอวดดี มันกระทบกระเทือน ดูถูกคนให้พัด คนแต่งตั้ง พระนาคเสนเคยชวนผมคืนพัดยศ อ้อนวอนให้เป็นผู้นํา เขาจะหาพระที่อยากจะคืนพัดยศมารวมได้เยอะแยะ คิดแบบนี้มันบ้า ไม่ใช่ความถูกต้อง มันไม่รู้ว่าในโลกนี้ต้องมีเรื่องสมมติ เรื่องปุถุชน
ถ้าเป็นเจ้าคุณ บางครั้งเวลาพูดอะไรมันก็มีคนฟังมากกว่า ตั้งแต่ชาวนาไปจนถึงราชการนั่นแหละ เวลาออกวิทยุ ถ้าเป็นพระ ก. พระ ข. พูด ก็มีคนสนใจน้อย มันเป็นธรรมเนียมของสัตว์ที่มีกิเลส ถ้าฟังเจ้าคุณเทศน์กับฟังพระครูเทศน์มันผิดกันลิบลับ
อาจารย์ครับ ตําแหน่งเจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุกับพัดยศพวกนี้ มันเกี่ยวข้องกันหรือเปล่าครับ และอาจารย์ทําอะไรในฐานะเจ้าอาวาสบ้าง
- คงจะเกี่ยวข้องกันในตอนแรก เพราะเป็นพระอารามหลวง เขาตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสก่อน แล้วอ้างตําแหน่งเจ้าอาวาสนั้นตั้งให้เป็นเจ้าคุณ แล้วเลื่อนต่อ ๆ ไป แต่ผมไม่ได้ทํางานในฐานะเจ้าอาวาสเป็นการเฉพาะ เป็นเจ้าอาวาสโดยจําเป็น แต่งตั้งโดยไม่ต้องทาบทาม ไม่ต้องบอกใคร เมื่อรับตําแหน่งเจ้าอาวาสใหม่ ๆ มีการแห่จากวัดชยาราม ตามคําสั่งเจ้าคณะภาคด้วย ผู้ว่าราชการจังหวัดมาเป็นประธาน นายอําเภอ ใครต่อใครยุ่งกันใหญ่ ผมค้างคืนเดียวก็กลับมาสวนโมกข์
ความจริงพระครูสิริศรีวิชัยกิจ ท่านรักษาการเจ้าอาวาสอยู่ก่อน ท่านควรจะได้เป็นเจ้าอาวาส ตามธรรมเนียมควรจะเลื่อนท่าน แต่ทีนี้เนื่องจากได้เลื่อนเป็นวัดหลวงเสีย ก็ต้องการพระที่สูงกว่านั้น หรือมีเครดิตอะไรบ้าง เจ้าคณะภาคจึงขวนขวายให้มีการแต่งตั้งผมเป็นเจ้าอาวาส ผมก็ไม่ได้แตะต้องกิจการประจําต่าง ๆ ในวัด ปล่อยให้รองเจ้าอาวาสบริหารไปตามเดิมกับหมู่คณะที่อยู่กันมาก่อนแล้ว นอกจากเวลามีพระราชพิธี หรือมีเรื่องนโยบายติดต่อกับทางราชการ ทางจังหวัดจึงมาถึงผม
มีอยู่สมัยหนึ่ง (๒๔๙๓) ผมเคยได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้อํานวยการพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ สาขาประจําจังหวัดสุราษฎร์ธานี ต่อจากพระครูโสภณฯ (เอี่ยม) เนื่องจากสมัยนั้นยังไม่มีเจ้าหน้าที่ผู้ใหญ่มาอยู่ประจํา มีแต่ภารโรงที่ช่วยดูแลความปลอดภัยเท่านั้น ทางการจึงต้องขอความร่วมมือจากพระสงฆ์ในท้องถิ่น สมัยนั้นเป็นยุคที่หลวงบริบาลเป็นหัวหน้ากองโบราณคดี
สําหรับกองบูรณะต่าง ๆ ภายในวัดพระธาตุนั้น ทําเป็นราชการเกือบทั้งนั้น ใช้งบประมาณของหลวง คุณพัฒน์ นิลวัฒนานนท์ ส.ส. สุราษฎร์ธานีสมัยนั้น มาติดต่อกับผมเป็นประจํา เพื่อให้การดําเนินงานสะดวกและเรียบร้อย
เมื่อคราวฉลอง ๒๕ พุทธศตวรรษมีเรื่องมาก เขาทําตามราชการสั่ง ผมก็พลอยถูกเขียนชื่อติดลงไปเป็นประธานกรรมการบ้าง เป็นกรรมการบ้าง ในงานนั้นงานนี้ ซึ่งมีการรับเหมาและดําเนินการโดยคณะกรรมการอําเภอ และคณะกรรมการจังหวัด ซึ่งก็ยุ่งพอใช้อยู่เหมือนกัน (หัวเราะ) เช่น มีการสร้างวิหารหลวง สร้างโบสถ์ สร้างกําแพงวัด เป็นต้น เราเป็นเจ้าอาวาส แต่ไม่ได้ประจําที่นั่น งานเหล่านี้ก็เท่ากับเป็นการช่วยรองเจ้าอาวาส และคนที่อยู่ที่นั่นเท่านั้น พอถึงสมัยเจ้าคุณชยาภิวัฒน์ (เยื้อน) รองเจ้าอาวาสองค์ต่อมา ท่านทําทุกอย่าง และจะทําเก่งกว่าผมเสียอีก การสร้างศาลาใหญ่นั้น ท่านสร้างด้วยความคิดความพยายามอดกลั้นอดทนมาก ซึ่งผมสร้างไม่ได้ (หัวเราะ)
อาจารย์ครับ ในหน้าที่อุปัชฌาย์ อาจารย์มีเกณฑ์ในการเลือกคนบวชอย่างไรครับ
- มันเลือกไม่ได้ มีแต่คนเขามาขอร้องให้ช่วยบวชให้ ในท้องถิ่นไชยานี้ เขามีธรรมเนียมมาตั้งแต่สมัยตัวเมืองอยู่ที่ ต.พุมเรียง เจ้าคณะเมือง รองเจ้าคณะเมืองอยู่ที่นั่น และเป็นอุปัชฌาย์ทั้งคู่ ใคร ๆ จึงไปบวชที่พุมเรียงกัน ไม่วัดโพธารามซึ่งอุปัชฌาย์ผมอยู่ ก็วัดสมุหนิมิตที่เจ้าคุณชยาภิวัฒน์อยู่ บางทีหลาย ๆ นาค จนคํ่ามืดกว่าจะเสร็จ บวชแล้วกลับไปอยู่วัดใดก็ได้ โดยมากก็อยู่วัดใกล้ ๆ บ้าน
เมื่อผมได้อุปัชฌาย์แล้ว ก็มีคนจะมาทําอย่างนั้นกับผม ผมบอกว่าขอตัว อย่าต้องทําอย่างนั้นเลย จะอยู่วัดไหนก็หาอุปัชฌาย์ใกล้วัดนั้น เพราะอุปัชฌาย์เดี๋ยวนี้ก็มีมากหลายองค์แล้ว จึงกลายเป็นธรรมเนียมขึ้นมาว่า ไม่รับคนอื่นบวช นอกจากคนที่จะมาอยู่วัดนี้ ผมจึงบวชให้น้อยมาก ระยะแรก ๆ โดยมากก็บวชชาวบ้านแถวนี้ ถ้าบวชกันที่วัดชยารามก็ชาวบ้านใกล้ ๆ วัดชยาราม ถ้าที่วัดพระธาตุก็ชาวบ้านใกล้ ๆ วัดพระธาตุฯ ตอนต่อ ๆ มาก็เหลือแต่ที่สวนโมกข์นี้กับที่วัดพระธาตุฯ ตอนหลัง ๆ วัดพระธาตุฯ ก็ไม่บวช บวชเฉพาะคนที่จะมาอยู่ที่นี่และทําพิธีบวชที่นี่เท่านั้น เพราะท่านเยื้อนรองเจ้าอาวาสที่วัดพระธาตุฯ ก็ได้รับแต่งตั้งเป็นอุปัชฌาย์แล้ว
ชาวบ้านรอบ ๆ สวนโมกข์นี้ เขาก็บวชลูกชายกันที่นี่ ที่ไม่ยอมบวชวัดนี้ก็มีบ้าง ตัวเจ้านาคเองนั่นแหละ คล้าย ๆ กับรังเกียจว่าที่นี่เคร่งครัด พิถีพิถัน ในเรื่องให้เรียน ให้ทํางาน ไม่ให้สูบบุหรี่ อย่างนี้เขาไปบวชที่วัดอื่นก็มี
อาจารย์ครับ คนหนุ่มจากถิ่นที่อ่านหนังสือของอาจารย์แล้วศรัทธามาบวชและทําให้เกิดปัญหากับพ่อแม่เขา มีบ้างหรือเปล่า
- ที่เคยบวชให้แล้วมีปัญหากับพ่อแม่นั้น นึกไม่ออก มีคนหนึ่งเป็นหม่อมราชวงศ์ มาคะยั้นคะยอขอบวช ผมก็บอกว่าบวชไม่ได้ ไม่รู้ว่าคุณมาจากไหน ต้องให้พ่อแม่อนุญาตมาก่อน ผมก็สงสัยอยู่แล้วว่าพ่อแม่จะไม่ให้บวช มันจะมาบวชแต่มาคุยโต ทําตัวเป็นรู้มาก รู้จนตําหนิติเตียนคนอื่น ผมบอกบวชให้ไม่ได้ ทีนี้เขาก็เขียนไปบอกพ่อแม่เขาว่า ขอให้พ่อแม่ส่งคําอนุญาตมา เดี๋ยวนี้เขาโกนหัวแล้ว ทั้ง ๆ ที่ยังไม่ได้โกน หลอกพ่อแม่ว่าโกนหัวแล้ว พ่อเขาก็เขียนไปรษณียบัตรมาด่าผมว่าอะไรกัน ไม่รู้อีโหน่อีเหน่อะไรโกนหัวแล้ว ผมก็ตอบไปสั้น ๆ ว่ายังไม่ได้โกนหัว นานเข้าเขาก็กลับไป ว่าจะไปบวชที่เชียงใหม่แล้วก็ไม่ได้บวช
อาจารย์ครับ พระศาสนโสภณ (ปลอด) ท่านได้รู้จักคบหากับอาจารย์มาอย่างไรหรือครับ จึงได้หนุนอาจารย์มาโดยตลอดถึงขนาดพาไปเปลื้องข้อหากับสมเด็จพระสังฆราชถึง ๒ พระองค์ ทั้ง ๆ ที่ท่านเป็นธรรมยุต
- ท่านไม่ถือนิกาย ตอนนั้นการปกครองคณะสงฆ์ยังรวมกันทั้ง ๒ นิกาย สมัยท่านเป็นเจ้าคณะภาค ผมก็ทํางานใต้บังคับบัญชาของท่าน ก็อย่างที่ว่า ผมไปช่วยบรรยายหลายตอน บรรยายแก่เจ้าคณะจังหวัด เจ้าคณะอําเภอแถวนี้ทุกจังหวัด ท่านเป็นคนไปเรียกประชุมเอง ท่านก็หวังดีเมตตาปรานีกับผมมาก ด้วยเหตุอะไรไม่ทราบ ทราบแต่ว่าให้ช่วยทํางานให้
พูดถึงวัดราชาฯ มีเรื่องเกี่ยวกับผมอยู่บางอย่าง คือมีน้าผู้ชายบวชอยู่ที่นั่น ตอนผมจะบวช ได้มาชวนผมไปบวชที่วัดราชาฯ โยมผู้หญิงก็ยินดี เพราะว่าเป็นญาติ (หัวเราะเบา ๆ) แต่ในที่ประชุมญาติ อาเสี้ยงคัดค้านว่า อะไรกัน บวช ๓ เดือน ต้องไปบวชถึงกรุงเทพฯ เลยล้มความคิด ถ้าผมไปอยู่วัดราชาฯ (หัวเราะเฮ่อะ ๆ) ประวัติศาสตร์ก็ต้องเป็นอีกอย่างหนึ่ง สวนโมกข์จะเกิดได้หรือไม่ได้ก็ไม่รู้ (หัวเราะหึ ๆ)
จาก เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา หน้า 263-266
.อ่านย่นความ เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา * ทุกตอน *
ในเวปไซต์ #สืบสานงานท่านพุทธทาส
.
สนใจหนังสือติดต่อ : มูลนิธิโกมลคีมทอง
โทร 02-412-0744 02-866-1557
สโมสรธรรมทาน,หอจดหมายเหตุพุทธทาสฯ
.
ฟังเสียงเล่าไว้ฯ ราวปี 2527-2528
.
อ่าน PDF
.
ความเดิมตอนแรก ที่มาของงานนี้
.
อัตชีวประวัติในวัยหนุ่มของพุทธทาสภิกขุ
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
