ทำไม ⁉️ ปี ของพม่ากับไทยจึงนับไม่เหมือนกัน พ.ศ. จ.ศ. ค.ศ.
เพราะสงสัย จึงศึกษา และค้นหา
baiboon
คำว่า ศักราช มาจากคำบาลีว่า สกฺกรชฺช คือ สก (พระเจ้าสกะ) และ รชฺช (ปีครองราชย์) จึงหมายถึงปีที่
พระเจ้าสกะครองราชย์ (เรียกตามภาษาสันสกฤต คือ พระเจ้าศกะ) ในภาษาสันสกฤตใช้เป็น ศาก แปลว่าปี
ครองราชย์ของพระเจ้าศกะมาจากรูปวิเคราะห์คำจำกัด
ความว่า ศกสฺย อิทมฺ ศากมฺ (ศก ศัพท์ + ณ ปัจจัยใน อิทมฺ ตัทธิต)
cr. pixabay
🌍ในสมัยก่อนพุทธกาล ประเทศอินเดียใช้มหา
ศักราช หลังพระพุทธเจ้าปรินิพพาน ประเทศไทยและ
ศรีลังกาใช้พุทธศักราช พม่าใช้จุลศักราชและพุทธ
ศักราช ฝรั่งใช้คริสตศักราชเท่านั้นมีความเป็นมาคือ
๑. มหาศักราช คือศักราชที่ยาวนานเริ่มนับตั้ง
แต่พระเจ้าอัญชนะ ผู้เป็นพระอัยยกาของพระเจ้าสุทโธ
ทนะ ได้ทรงหารือกับฤษีเทวิละแล้วหยุดนับศักราชเก่า
คือศักราช ๘๖๔๕ที่นับต่อกันมาอย่างยาวนานแล้วเริ่ม
นับศักราชใหม่เป็นปีที่ ๑ จึงได้ชื่อว่า "มหาศักราช"
การนับศักราชใหม่นี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อเสริมบารมีของกษัตริย์ผู้เริ่มนับศักราชใหม่
cr. pixabay
🌍ต่อมาเมื่อล่วงพุทธศักราช ๖๒๑ พระเจ้าศาลิ
วาหนะ หรือ พระเจ้าศกะ หรือบางตำนามเรียกว่าพระ
เจ้ากนิษกะ แห่งศกราชวงศ์กษัตริย์อินเดียตอนเหนือ ทรงมีชัยชนะเหนือแคว้นโดยรอบจึงให้หยุดนับมหาศักราชเก่าแล้วทรงตั้งมหาศักราชใหม่นับเป็นมหาศักราชที่ ๑ ในวันจันทร์ ๑๔ ค่ำเดือนมีนาคม คริสต์ศักราช ๗๘ มีวิธีนับวันเดือนปีตามสุริยคติโดยวันขึ้นปีใหม่เป็น
วันที่ ๑ เมษายนของทุกปี มหาศักราชล่าสุดนี้เกิดขึ้น
หลังพุทธศักราช ๖๒๑ ปี ชาวอินเดียเรียกว่า ศกาพทะ หรือศาลิวาหนกาล แปลว่า ปีของชาวศกะ (Scythian) นิยมใช้ในประเทศอินเดียเท่านั้น
cr. pixabay
⏰การนับมหาศักราชนี้พบในหลักฐานทางประวัติ
ศาสตร์ในสมัยสุโขทัยและอยุธยาตอนต้นซึ่งพ่อค้าอินเดียและพวกพราหมณ์นำเข้ามาใช้ในเวลาติดต่อกับการค้าไทยในสมัยโบราณมีปรากฏในศิลาจารึกเพื่อบันทึกเรื่องราวเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้น ซึ่งถือว่าปีมหาศัก
ราชที่ ๑ ตรงกับปีพุทธศักราช ๖๒๑
🌅๒. พุทธศักราช คือ ศักราชของชาวพุทธ
พระเจ้าอชาตศัตรูทรงยกเลิกมหาศักราช ๑๔๘ แล้ว
เริ่มนับศักราชใหม่หลังจากการทำปฐมสังคายนาเสร็จสิ้นแล้วพม่าและศรีลังกาจึงเริ่มนับตั้งแต่ปีที่เสด็จดับ ขันธปรินิพพานเป็น พ.ศ. ๑ ส่วนไทยเริ่มนับตั้งแต่เวลา
ที่พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันปรินิพพานเมื่อวันอังคารขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๖ ปีจอ มหาศักราช ๑๔๘ ครบ ๑ ปีเป็น พ.ศ. ๑ พุทธศักราชนี้นิยมใช้ในประเทศที่นับถือพระ
พุทธศาสนาคือไทย พม่า กัมพูชา และศรีลังกา
cr. pixabay
แต่เดิมนั้นไทยนับเอาวันเพ็ญเดือน ๖ เป็นวัน
เปลี่ยนศักราช ต่อมามีการเปลี่ยนแปลงให้ถือเอาวันที่ ๑ เมษายนแทน อย่างไรก็ตามในรัชกาลที่ ๘ ทรงพระ
กรุณาโปรดเกล้าให้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่เสียใหม่ โดยเริ่มนับตามสากลคือวันที่ ๑ มกราคมนับแต่ปี พ.ศ ๒๔๘๓ เป็นต้นมา
🏕๓. คริสตศักราช เริ่มนับตั้งแต่ปีที่พระเยซู
ประสูติ เป็น ค.ศ. ๑ ซึ่งเวลานั้นพุทธศักราชล่วงมาแล้ว ๕๔๓ ปีนิยมใช้ในประเทศที่นับถือศาสนาคริสต์และใช้ เป็นปีอ้างอิงสากล
๔. จุลศักราช คือ ศักราชเล็กเป็นศักราชที่ได้
รับอิทธิพลจากพม่า การนับจุลศักราชเริ่มมีขึ้นในสมัย พระเจ้าสุมนทรี กษัตริย์องค์ที่ ๒๕ แห่งราชวงศ์ตะเย
เขตตะยา ในสมัยเริ่มตั้งประเทศพม่า ที่เมืองปยู (ปัจจุ
บันคือเมืองแปร Prome) พระองค์ทรงตั้งจุลศักราช
ใหม่ใน พ.ศ ๖๒๑ พม่านับเป็น พ.ศ. ๖๒๒) ซึ่งตรงกับ
สมัยพระเจ้าศกะ เป็น จ.ศ. ๑ ภายหลังต่อมาถึงจุลศัก
ราช ๕๖๐ ซึ่งตรงกับพุทธศักราช ๑๑๘๑ (พม่านับเป็น
พศ. ๑๑๘๒) กษัตริย์พุกามที่ลาสิกขามาจากพระภิกษุ
ชื่อว่าพระปุปปาซอ ได้ชิงราชบัลลังก์สำเร็จ จึงนับวัน ลาสิกขาออกมาเป็นวันแรกของศักราชโดยนับเดือนปีแบบจันทรคติเริ่มนับ จ.ศ. ๑ เมื่อปี พ.ศ.๑๑๘๒ แต่ตรงกับปี พ.ศ. ๑๑๘๑ ของไทย ในสมัยโบราณถือตาม สุริยคติใช้วันเถลิงศก (ปัจจุบันลาววันที่ ๑๖ เมษายน) เป็นวันขึ้นปีใหม่ ต่อมาลุถึงจุลศักราช ๘๐๐ ตรงกับ
cr. pixabay
พุทธศักราช ๑๔๒๑ (พม่านับเป็น ๑๔๒๒)กษัตริย์อังวะ
พระนามว่าพระเจ้าโมยินตะยาจี ได้ยกเลิกจุลศักราช
เก่าแล้วนับจุลศักราชใหม่ แต่การตั้งศักราชใหม่ใน
ครั้งสุดท้ายไม่ประสบความสำเร็จชาวพม่านิยมใช้จุลศักราชแบบเก่าที่มีมาตั้งแต่สมัยพุกาม(จุลศักราชนี้มีชื่อเรียกในภาษาพม่าว่า กอซา ภาษาบาลีใช้เป็น โคช)
🇹🇭ในสมัยอยุธยาใช้นับศักราชเพื่อการคำนวณ
ทางโหราศาสตร์ใช้บอกเวลาในการจารึกตำนานพระราชพงศาวดารและจดหมายเหตุต่างๆมาจนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ จึงเลิกใช้แต่จุลศักราชยังใช้อยู่ในประเทศพม่าจนถึงปัจจุบัน จุลศักราชต่างจากพุทธศักราช ๑๑๘๑ ปี และพุทธศักราชก็ต่างจากคริสตศักราช ๕๔๓ ปี (ถ้านับตามพม่า จุลศักราชต่างจากพุทธศักราช ๑๑๘๒ ปีเพราะพม่านับพุทธศักราชก่อนไทย ๑ปี
ตามที่พระเจ้าอชาตศัตรูทรงตั้งศักราชใหม่) ถ้านับตามไทยจึงสรุป ความได้ว่า
-จุลศักราช + ๑๑๘๑ = พุทธศักราช
-คริสต์ศักราช + ๕๔๔ = พุทธศักราช
-พุทธศักราช - ๑๑๘๑ = จุลศักราช
-พุทธศักราช - ๕๔๓ = คริสต์ศักราช
ในส่วน
ทศวรรษ คือ การนับระยะเวลาในรอบ ๑๐ ปี
ศตวรรษ คือ การนับระยะเวลาในรอบ ๑๐๐ ปี
สหัสวรรษ คือ การนับระยะเวลาในรอบ ๑๐๐๐ ปี
📖จากหนังสือ📖 (ประวัติศาสตร์ภาษาบาฬี)
baiboon
- 6
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
