❖ "โอวาทปาติโมกข์" หัวใจของพระพุทธศาสนาในวันมาฆบูชา ❖
"วันมาฆบูชา" สำคัญคือเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงกระทำวิสุทธิอุโบสถแสดงธรรมที่เรียกว่า "โอวาทปาฏิโมกข์" ซึ่งถือกันว่าเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา มีเนื้อหาโดยสรุปคือ ให้ละความชั่วทุกชนิด ทำความดีให้ถึงพร้อม และทำจิตใจให้ผ่องใส
คำว่า โอวาทปาติโมกข์นั้น ก็คือ คำสอนที่เป็นหลักใหญ่ของพระพุทธศาสนา ซึ่งเนื้อหาของโอวาทปาติโมกข์นั้น พระองค์ท่านเริ่มต้นว่า ขันตี ปะระมัง ตะโป ตีติกขา แปลว่า ขันติ คือ ความอดทนอดกลั้นนั้น เป็นตบะคือเครื่องเผากิเลสอย่างยิ่งของนักปราชญ์
แปลว่า การที่เราจะปฏิบัติในศีล ในสมาธิ ในปัญญานั้น องค์สมเด็จพระภควันต์ทรงตรัสแก่พุทธศาสนิกชนทั้งหมด ผ่านพระภิกษุทั้ง ๑,๒๕๐ รูปว่า บุคคลที่ตั้งใจปฏิบัติธรรมนั้น อันดับแรกต้องมีความอดทน ถ้าไม่มีความอดทน เราก็ไม่สามารถที่จะปฏิบัติธรรม ต่อสู้ฟันฝ่ากิเลสให้ประสบความสำเร็จได้
พุทธอุทยานมาฆบูชาอนุสรณ์ สวนพุทธชยันตี 2600 ปี ต.สาริกา อ.เมือง จ.นครนายก มีพระพุทธรูปปางแสดงโอวาทปาติโมกข์ขนาดใหญ่ แก่พระอรหันต์ 1,250 รูป จำลองเหตุการณ์สำคัญ เมื่อครั้งพุทธกาล ในวันจาตุรงคสันนิบาต หรือวันมาฆบูชา
พระองค์ตรัสต่อไปว่า นิพพานัง ปะระมัง วะทันติ พุทธา องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกพระองค์ ก็ล้วนแล้วแต่สอนให้บุคคลเข้าถึงที่สุดแห่งทุกข์ คือพระนิพพานด้วยกันทั้งสิ้น
ลำดับต่อไปพระองค์ท่านตรัสว่า นะ หิ ปัพพะชิโต ปะรูปะฆาตี บุคคลที่ยังฆ่าผู้อื่นอยู่ ไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิต คือไม่ใช่นักบวชเลย
สะมะโณ โหติ ปะรัง วิเหฐะยันโต บุคคลที่ยังเบียดเบียนผู้อื่นอยู่ แม้ด้วยกาย ด้วยวาจา หรือด้วยใจก็ตาม ก็ยังไม่เรียกว่าสมณะ คือถึงต่อให้นุ่งห่มผ้ากาสาวพัสตร์อยู่ ก็ไม่นับว่าเป็นนักบวชนั่นเอง
หลังจากที่ได้ประกาศอุดมการณ์ ก็คือเป้าหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนาไว้ว่า บุคคลเราถ้าหากว่าตั้งใจปฏิบัติในพระพุทธศาสนา ต้องกระทำให้ถึงพระนิพพาน ด้วยความอดทนอดกลั้น เป็นผู้ที่ไม่ฆ่าผู้อื่น ไม่เบียดเบียนผู้อื่นด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจแล้ว
พระองค์ท่านยังประกาศหลักการในพระพุทธศาสนา ต่อไปว่า อะนูปะวาโท เราต้องไม่ว่าร้ายใคร อะนูปะฆาโต เราต้องไม่ทำร้ายใคร ปาติโมกเข จะ สังวะโร ให้สำรวมในศีลของเราไว้
ถ้าหากว่าทุกคนตั้งใจรักษาศีลตามสภาพของตนเอง คือ พระภิกษุสงฆ์ก็รักษาศีล ๒๒๗ ข้อ สามเณรรักษาศีล ๑๐ ข้อ อุบาสกอุบาสิการักษาศีล ๘ ข้อ ญาติโยมที่เป็นพุทธมามกะทั่วไป รักษาศีล ๕ ข้อ
ถ้าพวกเราทำได้อย่างนี้ ก็แปลว่าสังคมจะประกอบไปด้วยความสงบสุขร่มเย็นเป็นอย่างยิ่ง เพราะว่าทุกคนรู้หน้าที่ของตัวเอง พระองค์ท่านจึงสอนว่า เราต้องสำรวมระมัดระวังรักษาศีลของตนเอาไว้ ยอมให้ตัวตายดีกว่าศีลขาด ถ้าใครทำได้ดังนี้ โอกาสที่บรรลุมรรคผลก็จะมีแก่ตน
ลำดับต่อไป พระองค์ท่านกล่าวว่า ปันตัญจะ สะยะนาสะนัง ให้นอนให้นั่งในที่อันสงัด หมายความว่า ที่อยู่ที่อาศัยของนักปฏิบัตินั้น ไม่ควรที่จะเกลื่อนกล่นไปด้วยผู้คน ควรจะเป็นที่สงัดจากผู้คน เพื่อที่เราจะได้ปฏิบัติธรรมได้อย่างเต็มที่
แล้วหลังจากนั้นพระองค์ก็ตรัสหลักการข้อต่อไปว่า มัตตัญญุตา จะ ภัตตัสมิง แปลว่า เป็นผู้รู้ประมาณในการบริโภค กินแค่พอดี คำว่าพอดีในที่นี้ ไม่ใช่เต็มที่เหมือนอย่างกับฆราวาสทั่วไป ซึ่งเขากินกันวันละ ๓ มื้อ
นักบวชของเรา ท่านให้ฉันได้มื้อสุดท้ายไม่เกินเวลาตะวันตรงหัว ก็แปลว่าไม่เกินเที่ยงนั่นเอง ถ้าหากว่าเราลดการกินลงไปมื้อหนึ่ง นอกจากจะประหยัดแล้ว ยังไม่ต้องไปกังวลว่า จะต้องเสียเวลาไปหามากิน หามาใช้ หามาทำเป็นอาหาร
และในขณะเดียวกัน ร่างกายของบุคคลที่ว่างจากอาหารแล้วไซร้ เลือดลมก็เดินได้สะดวกปลอดโปร่งมาก ทำให้สามารถปฏิบัติภาวนาได้ดี มีความเบากาย ซึ่งจะเป็นเหตุให้เกิดความเบาใจได้
ข้อสุดท้ายพระองค์ตรัสหลักการไว้ว่า อะธิจิตเต จะ อาโยโค แปลว่า จะต้องหมั่นรักษาจิตของตนเองให้ตั้งมั่น คือไม่ฟุ้งซ่านไปด้วยอำนาจของนิวรณ์ หรือรัก โลภ โกรธ หลง เป็นต้น
🔘 เราจะเห็นได้ว่า 'โอวาทปาติโมกข์นั้น' เป็นการประกาศอุดมการณ์สูงสุดของพระพุทธศาสนา โดยมีเป้าหมายอยู่ที่พระนิพพาน บุคคลต้องปฏิบัติด้วยความอดทนอดกลั้น ฝืนใจตัวเองไม่ให้ทำร้ายใคร ไม่ให้คิดร้ายใคร และหลักการต่าง ๆ ที่ใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติ เริ่มจากการที่ไม่ว่าร้ายใคร เป็นการสำรวมทางวาจา การไม่ทำร้ายใคร เป็นการสำรวมทางกาย เป็นผู้สำรวมในศีลของตัวเอง คือสำรวมทางใจนั่นเอง เป็นผู้รู้ประมาณในการบริโภค เป็นผู้อยู่อาศัยในที่สงัดเพื่อที่จะได้ปฏิบัติได้เต็มที่ และเป็นผู้ทรงสมาธิเป็นปกติ ทั้งสามอย่างนี้เป็นการหักห้ามใจของตนเอง ไม่ให้คล้อยตามกิเลส เราจึงมีกำลังพอที่จะสู้กับกิเลสได้
🔘 เรียบเรียงเนื้อหาจาก พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เทศน์วันมาฆบูชา ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔
🙏 🙏 🙏
❖ ฝากติดตาม เพจเหตุอย่างไร ผลอย่างนั้น สื่อโซเชียลกัลยาณมิตร ที่นำเสนอข้อคิดชีวิต ธรรมะปรับปรุงจิต และเรื่องราวแรงบันดาลใจให้ข้อคิดดีดีในแง่มุมต่างๆ ด้วยนะครับ “Grateful for your support” ขอบคุณครับ ❖
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
