23 ก.พ. 2022 เวลา 01:30 • สิ่งแวดล้อม
ทำไมช้างจำไม่ลืม และฉลาดกว่าที่เราคิด
ช้างมีสมองที่ใหญ่และความจำดี เอ๊ะ! แต่สิ่งที่อยู่ภายในหัวใหญ่โตของน้องข้างคืออะไร?
รู้หรือไม่? ว่าช้างมีสมองขนาดใหญ่กว่าเราถึงสามเท่าและมีเซลล์ประสาทมากถึง 257 ล้านเซลล์ในขณะที่พวกเรามีเพียง 86 ล้านเซลล์
ไม่ใช่แค่ขนาดเพียงอย่างเดียว น้องช้างยังเก็บเซลล์ประสาทเกือบ 98% ไว้ใน cerebellum ซึ่งทำหน้าที่ในการเคลื่อนที่และเชื่อมโยงกับประสาทสัมผัส
มีงานวิจัย เล่าเรื่องการศึกษาของช้าง 3 ฝูงในช่วงที่เกิดภัยแล้งรุนแรงในปี ค.ศ. 1993 ที่อุทยานแห่งชาติ Tarangire ในประเทศแทนซาเนีย พบว่าน้องช้างสามารถจำกันทุกตัวภายในฝูงได้ อีกทั้งยังสามารถจดจำเส้นทางที่นำไปสู่แหล่งน้ำและอาหารสำรองได้อีกด้วย
นอกจากเรื่องความจำของน้องช้างแล้ว ยังมีความน่าสนใจเรื่องความซับซ้อนของสมอง ในเรื่องความฉลาดอีกด้วย เนื่องจากทางสรีรวิทยาของสมองของช้าง มีส่วนของกลีบขมับ (temporal lobe) เป็นส่วนของเปลือกสมองที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องให้กับการสื่อสาร ภาษา ความจำเชิงพื้นที่ และการรับรู้
เมื่อพิจารณาจากขนาดสัมพัทธ์ของกลีบขมับในช้างแล้ว มีเหตุผลสนับสนุนว่าช้างอาจมีความสามารถในการรับรู้ที่ซับซ้อนกว่าที่รายงานไว้ในปัจจุบัน
มีการทดสอบสุดคลาสสิก โดยใช้สติกเกอร์ติดเป็นเครื่องหมายไว้บนตัวของช้าง วางกระจกให้สะท้อนตัว เพื่อทดสอบว่าน้องสามารถเรียนรู้หาสติกเกอร์อยู่บนตัวได้หรือไม่
ปรากฏว่ามีบางตัวผ่านการทดสอบ สามารถใช้งวงแตะไปยังบริเวณที่สติกเกอร์ติดได้ วิธีดังกล่าวนักวิทยาศาสตร์ได้พิจารณามานานแล้วว่าความสามารถในการรับรู้ตนเองในกระจกเป็นดัชนีของความสามารถทางปัญญาที่สูงและเกี่ยวข้องกับมนุษย์ ลิง และสัตว์สังคมชั้นสูงอื่นๆ
อีกงานวิจัยที่น่าสนใจไม่แพ้กัน คือ ช้างชื่อ Donna จากสวนสัตว์โอ๊คแลนด์ มีการทดสอบโดยให้เลือกภาพผลไม้ที่ได้รับประจำ คือ กล้วยและแอปเปิ้ล เพื่อให้ Donna เข้าใจรูปแบบภาพจำลองวัตถุแทนผลไม้จริง หากเลือกภาพที่ถูกต้องจะได้รับรางวัลเป็นผลไม้จริงๆ
หลังจากใช้เวลาเรียนรู้สักพัก Donna ก็สามารถทำได้ ถือเป็นกลไกของสมองในการสร้างภาพจำ ซึ่งถือเป็นความสามารถในการคิดอีกขั้น เนื่องจากปกติแล้วเหล่าสัตว์ทั้งหลายจะใช้ทักษะการได้กลิ่น หรือการได้ยิน ในการตัดสินใจมากกว่า
สืบค้นข้อมูลและเรียบเรียง ; สุดารัตน์ บ่ายเจริญ
ภาพประกอบ; ปิยะพงษ์ ชิณเดช
ZOO 101 พื้นที่แลกเปลี่ยนเรื่องสวนสัตว์ สัตว์ป่า และสิ่งแวดล้อม
โฆษณา