28 มี.ค. 2022 เวลา 11:50 • ธุรกิจ
สรุป กองทุนน้ำมัน คืออะไร ? แบบเข้าใจง่าย ๆ
ช่วงที่ราคาน้ำมันแพงอย่างในปัจจุบัน
หนึ่งเรื่องที่ถูกพูดถึงมาก ๆ น่าจะมีเรื่อง “กองทุนน้ำมัน” รวมอยู่ด้วย
แล้วเคยสงสัยไหมว่า กองทุนน้ำมัน คืออะไร
มีส่วนในการช่วยพยุงราคาน้ำมันมากน้อยแค่ไหน
2
ที่สำคัญกองทุนนี้เอาเงินจากไหน มาช่วยลดผลกระทบในช่วงที่ราคาน้ำมันแพง ?
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
ชื่อเต็ม ๆ ของกองทุนน้ำมันมีชื่อว่า “กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง” ถูกตั้งขึ้นครั้งแรกในปี 2516
จุดประสงค์ของกองทุนนี้ คือเพื่อป้องกันภาวะขาดแคลนน้ำมันเชื้อเพลิง
รวมไปถึงช่วยรักษาระดับราคาขายปลีกน้ำมันเชื้อเพลิงของประเทศ
ในกรณีที่ราคาน้ำมันในตลาดโลกเพิ่มสูงขึ้น เพื่อไม่ให้ประชาชนผู้ใช้น้ำมัน ได้รับความเดือดร้อนจากราคาน้ำมันที่สูงมากจนเกินไป
โดยกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง จะมีสำนักงานกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง หรือ สกนช.
ซึ่งเป็นหน่วยงานในสังกัดของ กระทรวงพลังงาน ทำหน้าที่บริหารจัดการ ให้กองทุนมีสภาพคล่องและเกิดประโยชน์สูงสุด
แล้วกลไกการทำงานของกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงนั้น เป็นอย่างไร ?
สรุปง่าย ๆ คือ เวลาราคาน้ำมันในตลาดโลกปรับสูงขึ้น จนทำให้ราคาขายปลีกในประเทศต้องปรับขึ้นตาม
รัฐบาลก็จะมีมติให้ใช้เงินจากกองทุนน้ำมัน มาจ่ายชดเชยราคาบางส่วน เพื่อตรึงให้ราคาขายปลีกไม่ปรับตัวสูงขึ้นมากนัก
2
ซึ่งรายจ่ายในส่วนที่ว่านี้ ถือเป็นรายจ่ายหลักของกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง นั่นเอง
แล้วรายรับหลัก ๆ ของกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง มาจากไหน ?
รายรับหลักของกองทุน มาจาก 3 ส่วน คือ
- จากส่วนของภาษีสรรพสามิตที่กรมสรรพสามิตเรียกเก็บจากผู้ผลิตน้ำมันเชื้อเพลิงในประเทศ
- จากส่วนของภาษีศุลกากรที่กรมศุลกากรเรียกเก็บจากผู้นำเข้าน้ำมัน
- จากส่วนของผู้ค้าน้ำมันและผู้รับสัมปทานที่ทำธุรกิจก๊าซ ที่ต้องนำส่งเงินให้แก่กรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ
1
นอกจากนี้ เวลาราคาน้ำมันในตลาดโลกปรับลดลง จนทำให้ราคาขายปลีกในประเทศต้องลดลงตาม
รัฐบาลก็จะเก็บเงินเข้ากองทุนน้ำมัน เพื่อชดเชยกับช่วงที่นำไปใช้จ่ายก่อนหน้า ตอนที่ราคาน้ำมันปรับตัวขึ้นนั่นเอง
 
อย่างไรก็ตาม ถ้ากองทุนจ่ายชดเชยจนเงินกองทุนหมดแล้ว
หรือเงินของกองทุนเริ่มติดลบมากขึ้นเรื่อย ๆ แต่รัฐบาลยังมีความจำเป็นต้องตรึงราคาน้ำมันอยู่
รัฐบาลก็ต้องหาวิธีอื่นเพื่อตรึงราคาน้ำมันขายปลีก
ไม่ว่าจะเป็นการลดภาษีต่าง ๆ ที่ถูกจัดเก็บอยู่ในโครงสร้างราคาน้ำมัน หรือแม้แต่ไปกู้เงินมาให้กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงใช้อุดหนุนราคาน้ำมันให้ผู้ค้าปลีกต่อไป
แล้วสถานะกองทุนน้ำมันในช่วงที่ผ่านมา เป็นอย่างไร ?
- 26 ธันวาคม 2564 กองทุนน้ำมัน ติดลบ 4,480 ล้านบาท
- 30 มกราคม 2565 กองทุนน้ำมัน ติดลบ 14,080 ล้านบาท
- 27 กุมภาพันธ์ 2565 กองทุนน้ำมัน ติดลบ 21,838 ล้านบาท
- 13 มีนาคม 2565 กองทุนน้ำมัน ติดลบ 29,336 ล้านบาท
- 20 มีนาคม 2565 กองทุนน้ำมัน ติดลบ 32,831 ล้านบาท
2
ซึ่งการติดลบในที่นี้ หมายความว่า หนี้สินรวมของกองทุน มากกว่า สินทรัพย์รวม
และการตรึงราคาน้ำมันที่ต่อเนื่องและยังมีทีท่าว่าจะยาวนานกว่าที่หลายฝ่ายคิด ทำให้หลายคนเริ่มกังวลถึงสภาพคล่องและสถานะการเงินของกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง
ทำให้มีการคาดการณ์กันว่า กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงอาจต้องกู้เสริมสภาพคล่องไม่ต่ำกว่า 40,000 ล้านบาท เพื่อใช้ตรึงราคาพลังงานที่ยังอยู่ในระดับสูงต่อไป
ทีนี้เราลองมาดูตัวอย่างของ โครงสร้างราคาน้ำมัน 1 ลิตร ณ วันที่ 28 มีนาคม 2565
2
- ราคาน้ำมันดีเซล B7 ขายปลีก 29.94 บาท
ราคาหน้าโรงกลั่น 32.8220 บาท
ภาษีสรรพสามิต 3.20 บาท
ภาษีเทศบาล 0.32 บาท
กองทุนน้ำมัน -10.16 บาท
กองทุนอนุรักษ์ 0.005 บาท
ภาษีมูลค่าเพิ่ม 1.8331 บาท
ค่าการตลาดของผู้ค้า 1.7943 บาท
ภาษีมูลค่าเพิ่มค่าการตลาด 0.1256 บาท
2
- ราคาน้ำมันแก๊สโซฮอล์ 91 ขายปลีก 40.28 บาท
ราคาหน้าโรงกลั่น 27.0062 บาท
ภาษีสรรพสามิต 5.85 บาท
ภาษีเทศบาล 0.585 บาท
กองทุนน้ำมัน 1.02 บาท
กองทุนอนุรักษ์ 0.005 บาท
ภาษีมูลค่าเพิ่ม 2.4126 บาท
ค่าการตลาดของผู้ค้า 3.1786 บาท
ภาษีมูลค่าเพิ่มค่าการตลาด 0.2225 บาท
1
หมายความว่าตอนนี้ กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงจ่ายเงินอุดหนุน เพื่อพยุงราคาน้ำมันดีเซล จำนวน 10.16 บาทต่อลิตร ขณะที่ในส่วนของแก๊สโซฮอล์ 91 จะถูกเก็บเงินเข้ากองทุน 1.02 บาทต่อลิตร
ที่เป็นแบบนี้ เนื่องจากปริมาณน้ำมันที่บริโภคกันในประเทศนั้น หลัก ๆ คือ น้ำมันดีเซล
ขณะที่ถ้าวันนี้กองทุนไม่จ่ายเงินชดเชยให้แก่ผู้ใช้น้ำมันดีเซล ราคาน้ำมันดีเซลขายปลีกจะเฉียด 35 บาทต่อลิตรไปเรียบร้อยแล้ว
ด้วยความที่น้ำมันดีเซลถูกใช้เป็นเชื้อเพลิงในภาคอุตสาหกรรม ใช้กับเครื่องจักรในโรงงาน ถ้าราคาน้ำมันดีเซลเพิ่ม จะทำให้ต้นทุนการผลิตสินค้าเพิ่มขึ้น
1
รวมไปถึงการที่น้ำมันดีเซลเป็นเชื้อเพลิงในภาคขนส่ง ทั้งรถบรรทุกสินค้า และรถโดยสาร ถ้าราคาน้ำมันดีเซลเพิ่ม จะมีผลให้ต้นทุนสินค้าและการเดินทางเพิ่มขึ้น
ซึ่งทั้ง 2 กรณีนี้ หากกองทุนน้ำมัน ไม่ให้เงินอุดหนุนเพื่อตรึงราคาไว้ที่ลิตรละไม่เกิน 30 บาท
ก็จะทำให้ภาระตกมาอยู่กับประชาชน
ที่จะต้องเผชิญกับค่าครองชีพที่เพิ่มสูงขึ้นไปมากกว่านี้ นั่นเอง..
2
ปิดท้ายด้วยข้อมูลที่น่าสนใจ
รู้ไหมว่า อีกหนึ่งเชื้อเพลิงที่กองทุนน้ำมันชดเชยมากเช่นกันคือ แก๊ส LPG เนื่องจากเป็นแก๊สที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย
ไม่ว่าจะเป็นในครัวเรือน ร้านอาหาร ภาคอุตสาหกรรม รวมทั้งในรถยนต์
โดยปัจจุบัน กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงชดเชยให้กับผู้ใช้แก๊ส LPG สูงถึง 19.84 บาทต่อกิโลกรัม เลยทีเดียว..
4
โฆษณา