29 มี.ค. 2022 เวลา 02:00 • ข่าวรอบโลก
Alopecia ชื่อโรคผมร่วงที่มาจาก “จิ้งจอก”
🎬 ประเด็นหนึ่งที่เป็นข่าวใหญ่ระดับโลกในช่วงนี้ ก็คือการตบหน้าของ Will Smith ใส่ Chris Rock กลางงานประกาศรางวัลออสการ์ หลังจากที่ร็อกได้พูดล้อเลียนภรรยาของสมิธ Jada Pinkett Smith ที่เป็นโรคผมร่วงเป็นหย่อมๆ จนต้องโกนหัวดังที่ปรากฏในงาน
โรคผมร่วงที่ปรากฏกับเจดา มีคำศัพท์ที่เรียกกันเฉพาะคือ Alopecia Areata โดยชื่อโรคนี้มีความน่าสนใจอยู่
🔵 Alopecia แปลว่า “โรคผมร่วง” แบบทั่วไปเลย ซึ่งโดยปกติเราก็ใช้คำศัพท์ทั่วไปอย่าง Hair loss หรือ baldness แทนได้
แต่เมื่อมันเกี่ยวข้องกับชีววิทยา ทำให้ต้องมีคำเรียกเฉพาะจากภาษากรีกว่า alopecia ให้เด็กแพทย์จำกันจนปวดหัวต่อไป
🔵 ความน่าสนใจของชื่อ Alopecia มันอยู่ที่รากศัพท์ของคำนี้คือ ἀλώπηξ (alopex) ที่แปลว่า “สุนัขจิ้งจอก”
.
...เดี๋ยวนะโรคผมร่วง มันเกี่ยวอะไรกับสุนัขจิ้งจอกได้เนี่ย มันดูไม่มีอะไรที่จะโยงเข้าหากันได้เลยด้วยซ้ำ...
.
เพราะก่อนที่ alopecia จะใช้บอกถึงโรคผมร่วงในคน เดิมทีใช้บอกโรคเรื้อนในสุนัขจิ้งจอก (fox mange, scabies) ก่อน โดยเป็นโรคเกิดจากตัวไรที่เข้าไปทำรังใต้ผิวหนัง จนทำให้ขนร่วง เกิดอาการคัน และยังแพร่กระจายไปยังตัวอื่นๆ เป็นวงกว้าง (สภาพแบบเดียวกับโรคเรื้อนในสุนัขนั่นแหละ เพราะอยู่ในวงศ์ Canidae เหมือนกัน)
เมื่อคนเห็นสภาพของจิ้งจอกที่ขนร่วงตามจุดที่เกิดโรค ก็ผสมคำเรียกจิ้งจอกในภาษากรีกคือ ἀλώπηξ (alopex) กับ - ία (-ia) ที่เป็น suffix ใช้บอกโรค กลายเป็น alopecia (โรคของสุนัขจิ้งจอก)
สุนัขจิ้งจอกที่เป็นโรคเรื้อน
🔵 เวลาต่อมาคนก็เทียบเคียงสภาพขนร่วงในสุนัขจิ้งจอก กับโรคผมร่วงในคน ทำให้คำว่า alopecia จึงถูกใช้ในความหมายของโรคผมร่วงตามไปด้วย
ถึงคำนี้มีที่มาจากจิ้งจอก แต่สาเหตุของขนร่วงระหว่างสุนัขจิ้งจอกกับคนต่างกัน เพราะในจิ้งจอกเกิดจากเห็บทำให้เกิดโรคจนขนร่วง แต่ในคนเกิดจากปัจจัยภายในและพันธุกรรมแทน
🔵 โรคผมร่วงในคนอาจเกิดจากสาเหตุที่แตกต่างกันไป ทำให้ต้องใช้คำขยายเพื่อบอกลักษณะของผมร่วงได้เช่น
- Androgenic alopecia โรคผมร่วงในผู้ชายตามพันธุกรรม มาจากคำว่า andro แปลว่าเพศชาย
- Alopecia areata โรคผมร่วงเป็นหย่อมๆ ที่เจดาเป็นอยู่ โดย areata มาจาก area ที่แปลว่าพื้นที่ว่าง ทำให้หมายถึงผมร่วงเป็นจุดๆ หย่อมๆ
- Alopecia totalis โรคผมร่วงทั้งหัว มาจาก total ที่แปลว่าทั้งหมด
- Alopecia universalis โรคผมและขน ตั้งแต่ผม, คิ้ว, ขนตา จนถึงขนตามร่างกายต่างๆ ร่วงทั้งหมด มาจากคำว่า universal ที่แปลว่าครอบคลุมทั้งหมด
โฆษณา