การศึกษาในวัดของภาคอีสาน “เรียนรู้ภาษาไทยจากสื่อมวลชน”
โดย...นายธีระพงษ์ โสดาศรี
อดีตอธิบดีกรมประชาสัมพันธ์
การศึกษาในวัดของภาคอีสานอาจจะมีหลายสาขาวิชา เช่น คณิตศาสตร์ถึงกับแต่งกลอนขึ้นเป็นสูตรว่า “เอาหนึ่งบวกเข้า เอาของเก่ามาคูณ เอาสองหารหัก ขาดลงเป็นปั้น” ตลอดจนสาขาวิชาวิทยาเวทมนตร์ต่างๆ อักษรศาสตร์ และวรรณคดี ขนบธรรมเนียมประเพณี
เมื่อสามเณร หรือ “จัว” สึกออกมา จะได้รับยกย่องว่าเป็น “เซียง” ซึ่งมาจากคำว่า เวียงหรือเมืองสำคัญที่มีกำแพงรอบ หมายความว่าจบการศึกษาชั้นต้น พร้อมที่จะเป็นคนของเวียง หรือเป็นพลเมืองดี
ถ้าอายุครบบวชเป็นพระภิกษุ เรียกว่า “สมเด็จ” เมื่อศึกษาบาลีพระธรรมต่างๆ แล้ว หากสึกออกมาชาวบ้านจะเรียกว่า “ฑิต” นำหน้าชื่อ คำว่า “ฑิต” มาจาก “บัณฑิต” คือ เป็นผู้รู้
ถ้าบวชนานไป ก็มีพิธีรดน้ำเป็น “ญาคู” สึกออกมาจะได้สมญานามเป็น “จารย์ครู” คือ เป็นชั้นอาจารย์
บวชนานต่อไปอาจมีพิธีรดน้ำอีก เป็น “ญาซา” สึกออกมาจะได้รับยศเป็น “จารย์ซา”
ซาคงเท่ากับ 3 เท่าปริญญาเอก ทั้ง “ญาครู ญาซา” นี้ อาจจะรับการสลักนามลงบนแผ่นเงิน แผ่นทองเรียกว่า “ญาครูหลาบเงิน ญาครูหลาบคำ”
ยศชั้นสูงทางสงฆ์เป็น “ญาครูหลักคำ ถึงญาครูยอดแก้ว”.
ข้อมูล : เรียบเรียงจากหนังสือของดีอีสานโดย ฯพณฯ นายจารุบุตร เรืองสุวรรณ อดีตประธานรัฐสภา (เขียนตามต้นฉบับ ตรวจสอบการเขียนเป็นพิเศษ ถูกต้องแล้ว).
หมายเหตุ : คำว่า “อักษรลาว” เป็นคำนาม อักษรลาวมีรูปร่างกลมคล้ายอักษรขอม พม่า และมอญ คนโบราณอีสานเรียก อักษรลาว อักษรธรรมก็ว่า
“อักษรลาว” จารในใบลาน ทุกวันนี้มีอยู่ตามตู้ในวัดทั่วไปในภาคอีสาน รูปแบบอักษรลาวได้เค้ามาจากอินเดีย อินเดียมีอักษร 41 ตัว เป็นสระ 8 ตัว เป็นพยัญชนะ 33 ตัว อักษรลาวก็มีพยัญชนะ 33 ตัว มีสระ 8 ตัวเหมือนอินเดีย แต่เมื่อนำมาใช้ในประเทศลาวเกิดความขัดข้อง คือตัวพยัญชนะไม่พอใช้ จึงได้เพิ่มพยัญชนะเข้าอีก ตัวพยัญชนะที่เพิ่มเข้ามาคือ ฎ ด บ ฝ ฟ ฮ.
ข้อมูล : สารานุกรมภาษาอีสาน - ไทย - อังกฤษ Isan - Thai - English Dictionary โดย ดร. ปรีชา พิณทอง.
12 เม.ย. 65
อนุญาตเผยแพร่ได้
เพจ: ชุมชนคนรักของเก่า
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
